Trời mưa không chỉ gây khó khăn trong việc di chuyển mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe và tinh thần của người lao động. Trong nhiều doanh nghiệp, đã có ý kiến đề xuất hỗ trợ thêm cho những ai vẫn đi làm trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Tuy nhiên, việc người lao động có được tăng lương hay không lại phụ thuộc vào quy định cụ thể trong hợp đồng lao động hoặc chính sách nội bộ của từng công ty.
1. Đi làm trời mưa có được tăng lương không?
Điều 103 của Bộ luật Lao động 2019 quy định rõ ràng rằng các chế độ liên quan đến lương:
Điều 103. Chế độ nâng lương, nâng bậc, phụ cấp, trợ cấp
Chế độ nâng lương, nâng bậc, phụ cấp, trợ cấp và các chế độ khuyến khích đối với người lao động được thỏa thuận trong hợp đồng lao động, thỏa ước lao động tập thể hoặc quy định của người sử dụng lao động.
Việc tăng lương khi đi làm trong điều kiện thời tiết xấu sẽ phụ thuộc vào chính sách của công ty hoặc nội dung thỏa thuận đã được thống nhất giữa hai bên trong hợp đồng lao động. Nếu hợp đồng, thỏa thuận chung hoặc quy định nội bộ doanh nghiệp có ghi nhận quyền này, người lao động sẽ được hưởng. Nếu không có thỏa thuận, người sử dụng lao động không có nghĩa vụ tăng lương riêng vì lý do thời tiết.
Tình huống giả định:
Tòa bác yêu cầu tăng lương vì đi làm trời mưa do không có thỏa thuận trong hợp đồng
Tháng 8/2025, anh Nguyễn Văn Hòa, nhân viên giao hàng của Công ty TNHH Giao nhận Tốc Hành Nam Sài Gòn, khởi kiện công ty ra Tòa án nhân dân quận Bình Thạnh, yêu cầu thanh toán khoản phụ cấp đi làm trong điều kiện thời tiết mưa lớn. Anh Hòa cho rằng trong nhiều ngày mưa kéo dài, anh vẫn đều đặn thực hiện công việc giao hàng, thậm chí vượt lũ, chịu nguy hiểm, nhưng công ty không có bất kỳ hỗ trợ tài chính hay điều chỉnh lương nào.
Đại diện công ty cho biết hợp đồng lao động giữa hai bên không có điều khoản nào về phụ cấp thời tiết hoặc tăng lương khi đi làm trời mưa, và cũng không có thỏa ước lao động tập thể quy định nội dung này. Mọi chế độ nâng lương, trợ cấp đều được xét theo hiệu suất làm việc và quy định nội bộ rõ ràng, minh bạch.
Tại phiên tòa, Hội đồng xét xử nhận định rằng pháp luật hiện hành không quy định bắt buộc người sử dụng lao động phải tăng lương hay trả phụ cấp riêng cho người lao động đi làm trong điều kiện mưa gió. Theo Điều 103 Bộ luật Lao động 2019, các chế độ như nâng lương, phụ cấp, trợ cấp chỉ được thực hiện khi có thỏa thuận trong hợp đồng lao động, thỏa ước lao động tập thể, hoặc do người sử dụng lao động ban hành.
Tòa án tuyên bác yêu cầu của anh Hòa, đồng thời lưu ý các bên nên thương lượng lại các điều khoản về điều kiện làm việc đặc biệt nếu phát sinh thường xuyên, để bảo vệ quyền lợi người lao động và tạo sự minh bạch trong quan hệ lao động.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính chất tham khảo)
2. Nguyên tắc trả lương cho người lao động trong mọi điều kiện thời tiết
Điều 94 của Bộ luật Lao động 2019 quy định rõ các nguyên tắc cơ bản về trả lương, nhằm bảo vệ quyền lợi của người lao động:
Điều 94. Nguyên tắc trả lương
1. Người sử dụng lao động phải trả lương trực tiếp, đầy đủ, đúng hạn cho người lao động. Trường hợp người lao động không thể nhận lương trực tiếp thì người sử dụng lao động có thể trả lương cho người được người lao động ủy quyền hợp pháp.
2. Người sử dụng lao động không được hạn chế hoặc can thiệp vào quyền tự quyết chi tiêu lương của người lao động; không được ép buộc người lao động chi tiêu lương vào việc mua hàng hóa, sử dụng dịch vụ của người sử dụng lao động hoặc của đơn vị khác mà người sử dụng lao động chỉ định.
Dù làm việc trong điều kiện bình thường hay trời mưa, người lao động vẫn được đảm bảo quyền nhận lương theo nguyên tắc rõ ràng: đúng thời gian, đúng số tiền. Người sử dụng lao động không được tự ý trừ lương hoặc yêu cầu người lao động phải dùng tiền lương để mua hàng hóa/dịch vụ của công ty hay bên liên kết.
Tình huống giả định:
Tòa buộc công ty trả đủ lương cho nhân viên đi làm trời mưa vì vi phạm nguyên tắc trả lương
Tháng 6/2025, chị Trần Thị Hương, nhân viên giao hàng cho Công ty TNHH TM-DV Minh Thành, đã khởi kiện công ty ra Tòa án nhân dân quận Gò Vấp, yêu cầu buộc trả đủ tiền lương trong tháng 5/2025. Trong đơn kiện, chị Hương trình bày rằng trong nhiều ngày mưa lớn, công ty ra thông báo miệng rằng những ai đi làm trời mưa sẽ chỉ được tính 70% lương ngày công do “hiệu suất thấp và tăng rủi ro giao hàng”. Dù không có thỏa thuận bằng văn bản hay sửa đổi hợp đồng lao động, công ty vẫn thực hiện việc trừ lương vào cuối kỳ thanh toán.
Tại phiên tòa, đại diện công ty cho rằng việc giảm lương là hợp lý vì thời tiết ảnh hưởng đến hiệu quả công việc và họ đã “thông báo nội bộ từ trước”. Tuy nhiên, Hội đồng xét xử nhận định rằng việc giảm lương không dựa trên thỏa thuận trong hợp đồng lao động là vi phạm nguyên tắc trả lương quy định tại Điều 94. Theo đó, người sử dụng lao động có nghĩa vụ trả lương đầy đủ, đúng hạn, không được tự ý giảm lương hay cắt xén vì lý do thời tiết. Tòa cũng nhấn mạnh rằng người lao động dù làm việc trong điều kiện mưa gió vẫn có quyền được trả lương như đã cam kết, trừ khi có thỏa thuận khác hợp pháp.
Kết luận, Tòa tuyên buộc Công ty Minh Thành phải trả bổ sung phần lương bị khấu trừ cho chị Hương, đồng thời cam kết không tái diễn hành vi vi phạm nguyên tắc trả lương trong tương lai.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính chất tham khảo)
3. Thời gian làm việc của người lao động đi làm trời mưa được tính như thế nào?
Căn cứ theo quy định tại Điều 105 Bộ luật Lao động 2019:
Điều 105. Thời giờ làm việc bình thường
1. Thời giờ làm việc bình thường không quá 08 giờ trong 01 ngày và không quá 48 giờ trong 01 tuần.
2. Người sử dụng lao động có quyền quy định thời giờ làm việc theo ngày hoặc tuần nhưng phải thông báo cho người lao động biết; trường hợp theo tuần thì thời giờ làm việc bình thường không quá 10 giờ trong 01 ngày và không quá 48 giờ trong 01 tuần.
Nhà nước khuyến khích người sử dụng lao động thực hiện tuần làm việc 40 giờ đối với người lao động.
3. Người sử dụng lao động có trách nhiệm bảo đảm giới hạn thời gian làm việc tiếp xúc với yếu tố nguy hiểm, yếu tố có hại đúng theo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia và pháp luật có liên quan.
Thời tiết không phải là yếu tố làm thay đổi thời gian làm việc trừ khi có thỏa thuận hoặc chính sách nội bộ. Trong điều kiện thời tiết xấu, người sử dụng lao động vẫn phải đảm bảo thời gian làm việc không vượt quá giới hạn pháp luật. Nhà nước khuyến khích doanh nghiệp áp dụng tuần làm việc 40 giờ nhằm đảm bảo sức khỏe và năng suất cho người lao động
Tình huống giả định:
Cơ quan chức năng yêu cầu công ty ghi nhận đủ giờ làm việc cho nhân viên đi làm trời mưa
Tháng 10/2025, Phòng Lao động – Thương binh và Xã hội quận Tân Phú tiếp nhận phản ánh từ anh Nguyễn Văn Đức, nhân viên bảo trì của Công ty TNHH Thiết bị Gia Thành, về việc thời gian làm việc trong những ngày mưa lớn không được công ty ghi nhận đầy đủ. Theo anh Đức, dù đi làm đủ 8 tiếng mỗi ngày, nhưng vào những ngày mưa to, công ty tự ý tính giảm thời gian làm việc thực tế với lý do “không đủ điều kiện làm việc hiệu quả”, khiến tiền lương cuối tháng bị giảm theo thời gian chấm công.
Sau khi kiểm tra hồ sơ, lịch phân ca và bảng lương, cơ quan chức năng xác định: anh Đức làm việc theo chế độ ngày công, không có thay đổi nào trong hợp đồng hay thông báo điều chỉnh thời gian làm việc vào những ngày mưa. Công ty Gia Thành vẫn yêu cầu người lao động có mặt, làm việc đầy đủ nhưng lại tự ý khấu trừ giờ làm, không căn cứ theo quy định pháp luật.
Phòng Lao động – Thương binh và Xã hội kết luận rằng hành vi này vi phạm quy định tại Điều 105, vì người lao động đi làm trong ngày mưa vẫn phải được tính đủ thời gian làm việc bình thường (không quá 8 giờ/ngày và 48 giờ/tuần). Nếu không có sự thay đổi hợp lệ về hình thức làm việc hoặc rút ngắn thời gian được thông báo trước, người sử dụng lao động không được tự ý cắt bớt giờ làm để giảm lương.
Cơ quan chức năng yêu cầu Công ty Gia Thành khôi phục đủ giờ công và thanh toán lại phần lương bị ảnh hưởng, đồng thời thông báo rõ ràng về chính sách thời gian làm việc trong các điều kiện đặc biệt nếu có điều chỉnh trong tương lai.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính chất tham khảo)
4. Kết luận
Việc đi làm trong điều kiện thời tiết mưa gió không làm phát sinh nghĩa vụ tăng lương từ phía doanh nghiệp. Tuy nhiên, nếu có thỏa thuận hoặc quy định nội bộ, người lao động vẫn có thể được trả lương cao hơn. Dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào, các nguyên tắc trả lương, thời gian làm việc và quyền lợi của người lao động vẫn phải tuân thủ đúng quy định pháp luật.
