Quấy rối tình dục tại nơi làm việc có thể biểu hiện từ hành vi hoặc lời nói; người lao động có quyền tố cáo và người vi phạm có thể bị kỷ luật sa thải.
Hành vi quấy rối tình dục tại nơi làm việc là vấn đề nhức nhối với nhiều người lao động, nó ảnh hưởng đến danh dự và tinh thần của người lao động. Bộ luật Lao động 2019 đã đưa ra định nghĩa cụ thể về quấy rối tình dục và xác định các dạng hành vi quấy rối, trong đó có quấy rối bằng lời nói.
1. Quấy rối tình dục tại nơi làm việc là gì?
Căn cứ theo khoản 9 Điều 3 Bộ luật Lao động 2019:
Điều 3. Giải thích từ ngữ
...
9. Quấy rối tình dục tại nơi làm việc là hành vi có tính chất tình dục của bất kỳ người nào đối với người khác tại nơi làm việc mà không được người đó mong muốn hoặc chấp nhận. Nơi làm việc là bất kỳ nơi nào mà người lao động thực tế làm việc theo thỏa thuận hoặc phân công của người sử dụng lao động.
Khoản 1 Điều 84 Nghị định 145/2020/NĐ-CP bổ sung thêm:
Điều 84. Quấy rối tình dục tại nơi làm việc
1. Quấy rối tình dục quy định tại khoản 9 Điều 3 của Bộ luật Lao động có thể xảy ra dưới dạng trao đổi như đề nghị, yêu cầu, gợi ý, đe dọa, ép buộc đổi quan hệ tình dục lấy bất kỳ lợi ích nào liên quan đến công việc; hoặc những hành vi có tính chất tình dục không nhằm mục đích trao đổi, nhưng khiến môi trường làm việc trở nên khó chịu và bất an, gây tổn hại về thể chất, tinh thần, hiệu quả công việc và cuộc sống của người bị quấy rối.
...
Theo quy định này, việc người bị quấy rối "không mong muốn hoặc không chấp nhận" là căn cứ xác định hành vi quấy rối. Pháp luật không giới hạn nơi làm việc chỉ trong phạm vi văn phòng, mà bao gồm cả những địa điểm người lao động thực hiện công việc theo sự phân công. Mọi hành vi mang tính chất tình dục, dù bằng hành động, lời nói hay ám chỉ, nếu khiến người khác bị tổn thương hoặc cảm thấy không an toàn, đều bị xem là vi phạm pháp luật lao động.
Tình huống giả định
-
Người lao động có lời nói trêu chọc mang tính tình dục tại nơi làm việc
Ngày 12/7/2025, tại Phường Tân Định, TP Hồ Chí Minh, anh Trần Quốc Minh là nhân viên phòng kinh doanh Công ty TNHH Minh Quang đã nhiều lần buông lời trêu chọc chị Nguyễn Thảo Vy bằng những câu nói mang hàm ý tình dục. Anh Minh cho rằng đây chỉ là cách đùa vui, không nhận thức được hành vi có thể bị xem là quấy rối. -
Công ty xác định hành vi vi phạm quy tắc ứng xử
Sau khi chị Vy phản ánh, bộ phận nhân sự xác minh và kết luận anh Minh vi phạm nội quy lao động về ứng xử nơi làm việc. Căn cứ thái độ hợp tác và mức độ vi phạm, công ty quyết định áp dụng hình thức kỷ luật khiển trách đối với anh Minh. -
Người lao động nhận thức và sửa đổi hành vi
Anh Minh nghiêm túc kiểm điểm, công khai xin lỗi chị Vy và tham gia khóa tập huấn về phòng, chống quấy rối tình dục. Sau đó, anh chấp hành tốt nội quy, môi trường làm việc được duy trì ổn định và không tái phạm.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Gạ gẫm bằng lời nói có phải quấy rối tình dục không?
Căn cứ theo khoản 2 Điều 84 Nghị định 145/2020/NĐ-CP:
Điều 84. Quấy rối tình dục tại nơi làm việc
...
2. Quấy rối tình dục tại nơi làm việc bao gồm:
a) Hành vi mang tính thể chất gồm hành động, cử chỉ, tiếp xúc, tác động vào cơ thể mang tính tình dục hoặc gợi ý tình dục;
b) Quấy rối tình dục bằng lời nói gồm lời nói trực tiếp, qua điện thoại hoặc qua phương tiện điện tử có nội dung tình dục hoặc có ngụ ý tình dục;
c) Quấy rối tình dục phi lời nói gồm ngôn ngữ cơ thể; trưng bày, miêu tả tài liệu trực quan về tình dục hoặc liên quan đến hoạt động tình dục trực tiếp hoặc qua phương tiện điện tử....
Như vậy, lời nói mang nội dung hoặc ngụ ý tình dục, dù không có hành động kèm theo, vẫn đủ cấu thành hành vi quấy rối tình dục. Dạng hành vi này thường diễn ra tinh vi, gây tổn thương tâm lý và ảnh hưởng đến môi trường làm việc. Do đó, người sử dụng lao động cần ban hành quy chế nội bộ rõ ràng về phòng, chống quấy rối tình dục, kèm quy trình tiếp nhận và xử lý khiếu nại để bảo vệ người lao động.
Tình huống giả định
-
Trưởng nhóm nhắn tin gạ gẫm nhân viên qua mạng xã hội
Ngày 8/9/2025, tại thành phố Đà Nẵng, anh Lưu Văn Khang là trưởng nhóm kỹ thuật Công ty Vận tải Nam Sơn đã gửi tin nhắn qua ứng dụng nội bộ với nội dung gợi ý mang tính tình dục cho nhân viên nữ. -
Người lao động tố cáo hành vi quấy rối bằng lời nói
Nhân viên bị quấy rối gửi đơn tố cáo đến bộ phận nhân sự, viện dẫn khoản 2 Điều 84 Nghị định 145/2020/NĐ-CP, yêu cầu công ty xem xét xử lý hành vi quấy rối tình dục bằng lời nói qua phương tiện điện tử. -
Tòa án nhân dân khu vực 3 - Đà Nẵng giải quyết vụ việc lao động
Sau khi công ty kỷ luật sa thải anh Khang, người này khởi kiện yêu cầu hủy quyết định sa thải. Tòa án xác định hành vi của anh Khang thuộc điểm b khoản 2 Điều 84 Nghị định 145/2020/NĐ-CP, nên quyết định sa thải là có đúng luật.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Pháp luật lao động Việt Nam quy định rõ ràng về hành vi quấy rối tình dục tại nơi làm việc, coi đây là hành vi vi phạm nghiêm trọng đạo đức và trật tự lao động. Theo đó, bất kỳ hành vi có tính chất tình dục – dù thể hiện bằng hành động hay lời nói – đều bị nghiêm cấm. Đặc biệt, gạ gẫm hoặc phát ngôn có nội dung tình dục được xem là hành vi quấy rối tình dục và có thể bị xử lý kỷ luật sa thải.
