Doanh nghiệp sa thải lao động nữ mang thai bị coi là trái pháp luật, nếu vi phạm sẽ bị phạt 10–20 triệu đồng và buộc nhận người lao động trở lại.
Việc sa thải lao động nữ trong thời kỳ mang thai không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi và thu nhập của người lao động mà còn xâm phạm đến sự bảo vệ đặc biệt dành cho phụ nữ theo quy định pháp luật. Trong nhiều trường hợp, hành vi này bị coi là trái pháp luật và doanh nghiệp có thể bị xử phạt hành chính nếu cố tình thực hiện. Tuy nhiên, pháp luật cũng quy định một số ngoại lệ cụ thể, khi đó việc chấm dứt quan hệ lao động với lao động nữ mang thai mới được xem là hợp pháp.
1. Doanh nghiệp có được phép sa thải lao động nữ đang mang thai không?
Khoản 3 Điều 137 Bộ luật lao động 2019 quy định như sau:
Điều 137. Bảo vệ thai sản
...
3. Người sử dụng lao động không được sa thải hoặc đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động đối với người lao động vì lý do kết hôn, mang thai, nghỉ thai sản, nuôi con dưới 12 tháng tuổi, trừ trường hợp người sử dụng lao động là cá nhân chết, bị Tòa án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự, mất tích hoặc đã chết hoặc người sử dụng lao động không phải là cá nhân chấm dứt hoạt động hoặc bị cơ quan chuyên môn về đăng ký kinh doanh thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ra thông báo không có người đại diện theo pháp luật, người được ủy quyền thực hiện quyền và nghĩa vụ của người đại diện theo pháp luật.
...
Quy định này khẳng định sự bảo vệ đặc biệt dành cho lao động nữ trong thời kỳ mang thai, nhằm đảm bảo quyền được làm việc, quyền được bảo vệ sức khỏe và thu nhập ổn định. Việc sa thải hoặc đơn phương chấm dứt hợp đồng trái pháp luật không chỉ vi phạm quyền lợi lao động nữ mà còn làm phát sinh trách nhiệm xử phạt đối với doanh nghiệp. Đây là cơ chế pháp lý quan trọng để bảo vệ quyền được làm việc của phụ nữ, bảo đảm sự bình đẳng giới trong quan hệ lao động, đồng thời góp phần ổn định thu nhập và đời sống gia đình trong giai đoạn mang thai, nuôi con nhỏ.
Tình huống giả định
Doanh nghiệp An Phát sa thải trái luật lao động nữ mang thai
-
Người lao động bị sa thải trong thời kỳ mang thai
Ngày 05/7/2025, tại Công ty TNHH Thương mại An Phát (TP. Hồ Chí Minh), chị Trần Thị Mai (28 tuổi, nhân viên kế toán) đang trong tháng thứ 5 của thai kỳ thì nhận được quyết định chấm dứt hợp đồng lao động với lý do “không đáp ứng yêu cầu công việc”. -
Khiếu nại đến cơ quan chức năng
Sau khi bị sa thải, chị Mai gửi đơn khiếu nại đến Thanh tra Sở Lao động – Thương binh và Xã hội TP. Hồ Chí Minh, yêu cầu xem xét hành vi chấm dứt hợp đồng của công ty. -
Xác minh và kết luận vi phạm
Ngày 20/7/2025, cơ quan chức năng tiến hành làm việc với Công ty An Phát, xác định việc sa thải chị Mai chỉ vì lý do mang thai, không thuộc các trường hợp ngoại lệ được pháp luật cho phép. -
Xử lý theo quy định
Căn cứ khoản 3 Điều 137 Bộ luật Lao động 2019, quyết định sa thải của Công ty An Phát bị tuyên vô hiệu, buộc công ty nhận chị Mai trở lại làm việc, đồng thời thanh toán đầy đủ tiền lương và các quyền lợi liên quan trong thời gian chị bị buộc nghỉ việc.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Doanh nghiệp sa thải lao động nữ đang mang thai trái pháp luật bị xử phạt như thế nào?
Điểm i khoản 2 Điều 28 Nghị định 12/2022/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 28. Vi phạm quy định về lao động nữ và bảo đảm bình đẳng giới
...2. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động có một trong các hành vi sau đây:
...
i) Sa thải hoặc đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động đối với người lao động vì lý do kết hôn, mang thai, nghỉ thai sản hoặc nuôi con dưới 12 tháng tuổi, trừ trường hợp người sử dụng lao động là cá nhân chết, bị Tòa án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự, mất tích hoặc đã chết hoặc người sử dụng lao động không phải là cá nhân chấm dứt hoạt động hoặc bị cơ quan chuyên môn về đăng ký kinh doanh thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ra thông báo không có người đại diện theo pháp luật, người được ủy quyền thực hiện quyền và nghĩa vụ của người đại diện theo pháp luật nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự;
...
3. Biện pháp khắc phục hậu quả
...
c) Buộc người sử dụng lao động nhận người lao động trở lại làm việc khi có hành vi vi phạm quy định tại điểm i khoản 2 Điều này.
Hành vi sa thải lao động nữ đang mang thai là hành vi xâm phạm nghiêm trọng đến quyền lợi đặc biệt được pháp luật bảo vệ, ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập, việc làm và sự ổn định của người lao động trong giai đoạn nhạy cảm. Mức phạt hành chính từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng áp dụng cho từng cá nhân sử dụng lao động, nếu là tổ chức vi phạm thì mức phạt có thể gấp đôi. Quy định này mang ý nghĩa răn đe và phòng ngừa, nhằm ngăn chặn tình trạng phân biệt đối xử với lao động nữ, đồng thời khẳng định nguyên tắc bình đẳng giới và bảo vệ thai sản trong quan hệ lao động.
Tình huống giả định
Công ty Minh Tâm sa thải lao động nữ mang thai trái luật
-
Quyết định sa thải lao động nữ mang thai
Ngày 10/8/2025, Công ty CP Minh Tâm (TP. Hồ Chí Minh) ra quyết định sa thải chị Lê Thị Hồng (30 tuổi, nhân viên bán hàng) khi chị đang mang thai tháng thứ 6, với lý do “cắt giảm nhân sự do doanh số thấp”. -
Người lao động khiếu nại đến cơ quan chức năng
Ngày 15/8/2025, chị Hồng gửi đơn khiếu nại đến Thanh tra Sở Lao động – Thương binh và Xã hội TP. Hồ Chí Minh, cho rằng việc sa thải mình là trái pháp luật. -
Thanh tra lao động tiến hành xác minh
Ngày 25/8/2025, Thanh tra Sở kết luận Công ty Minh Tâm sa thải lao động nữ mang thai không thuộc trường hợp ngoại lệ pháp luật cho phép, vi phạm khoản 3 Điều 137 Bộ luật Lao động 2019. -
Ra quyết định xử phạt và khắc phục hậu quả
Ngày 30/8/2025, cơ quan chức năng ra quyết định xử phạt Công ty Minh Tâm số tiền 20.000.000 đồng, buộc công ty nhận chị Hồng trở lại làm việc, thanh toán tiền lương và đóng bảo hiểm trong thời gian chị bị buộc nghỉ việc, đồng thời bồi thường thêm 2 tháng tiền lương theo hợp đồng.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Lao động nữ trong thời kỳ mang thai được pháp luật đặc biệt bảo vệ nhằm bảo đảm quyền việc làm, thu nhập và sự bình đẳng giới trong quan hệ lao động. Doanh nghiệp không được phép sa thải hoặc đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động với lao động nữ vì lý do mang thai, trừ những trường hợp ngoại lệ đặc biệt mà pháp luật quy định. Nếu doanh nghiệp cố tình sa thải trái pháp luật, sẽ bị xử phạt hành chính từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng, đồng thời buộc nhận người lao động trở lại làm việc, thanh toán đầy đủ quyền lợi và bồi thường theo quy định hiện hành.
