Công chứng là lĩnh vực đòi hỏi sự trung lập và không mang tính cạnh tranh như các ngành nghề kinh doanh khác. Dù vậy, vẫn xuất hiện tình trạng một số văn phòng công chứng tư nhân quảng bá dịch vụ của mình trên các kênh truyền thông đại chúng. Pháp luật hiện hành đã có quy định cấm hành vi này để giữ gìn sự công bằng, minh bạch trong hoạt động công chứng.
1. Hành vi quảng cáo của văn phòng công chứng tư nhân có bị cấm không?
Khoản 1 Điều 9 Luật Công chứng 2024 quy định:
Điều 9. Các hành vi bị nghiêm cấm
1. Nghiêm cấm công chứng viên thực hiện các hành vi sau đây:
...
g) Quảng cáo trên phương tiện thông tin đại chúng về công chứng viên và tổ chức hành nghề công chứng;
...
Quy định tại Điều 9 Luật Công chứng 2024 xác định rõ các hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động công chứng, trong đó có việc quảng cáo trên các phương tiện thông tin đại chúng. Lệnh cấm này áp dụng cho cả công chứng viên lẫn tổ chức hành nghề công chứng, không phân biệt là văn phòng công chứng tư hay công lập.
Bản chất của hoạt động công chứng là hoạt động phục vụ công, mang tính bảo đảm pháp lý cho các giao dịch dân sự, thương mại, hành chính,… Việc cho phép quảng cáo có thể dẫn đến nguy cơ biến công chứng thành một dịch vụ mang tính cạnh tranh thị trường, ảnh hưởng đến tính khách quan, công bằng và nguyên tắc trung lập mà nghề công chứng đòi hỏi.
Ngoài ra, việc quảng cáo công khai để thu hút khách hàng có thể kéo theo nhiều hệ quả như giảm chất lượng công chứng, tạo tâm lý chọn dịch vụ theo hình thức quảng bá thay vì uy tín nghề nghiệp, dẫn đến sai lệch trong nhận thức và lựa chọn của người dân. Do đó, hành vi quảng cáo trên báo chí, truyền hình, mạng xã hội, các nền tảng trực tuyến, hoặc các hình thức quảng bá tương tự đều bị xem là vi phạm pháp luật và sẽ bị xử lý theo quy định.
Tình huống giả định:
Văn phòng công chứng tư nhân quảng bá dịch vụ trên mạng xã hội để thu hút khách hàng
- Đăng tải quảng cáo dịch vụ công chứng trên mạng xã hội
Tháng 4/2025, Văn phòng công chứng Trần Duy Thành, có trụ sở tại phường Bãi Cháy, TP. Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh, đã đăng tải video quảng cáo trên nền tảng TikTok. Nội dung quảng bá tập trung vào dịch vụ công chứng tại nhà, công chứng ngoài giờ, cam kết hoàn tất hồ sơ trong ngày. - Nội dung quảng cáo sử dụng hiệu ứng thu hút người xem
Video quảng cáo được lồng tiếng hấp dẫn, thêm hiệu ứng thị giác bắt mắt, cùng với đường link đăng ký nhanh dẫn đến nền tảng hỗ trợ tư vấn dịch vụ công chứng. Mục tiêu nhằm tăng lượng khách hàng và mở rộng dịch vụ ngoài trụ sở. - Sở Tư pháp vào cuộc kiểm tra sau khi nhận phản ánh
Sau khi tiếp nhận thông tin từ người dân, Sở Tư pháp tỉnh Quảng Ninh đã tiến hành kiểm tra và xác minh, xác định nội dung quảng cáo vi phạm khoản 1 Điều 9 của Luật Công chứng năm 2024, cụ thể là hành vi quảng cáo dịch vụ công chứng không đúng quy định.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính chất tham khảo)
2. Quảng cáo văn phòng công chứng tư nhân sai quy định bị phạt bao nhiêu?
Điểm s khoản 4 Điều 15 và điểm e khoản 4 Điều 16 Nghị định 82/2020/NĐ-CP quy định:
Điều 15. Hành vi vi phạm quy định hoạt động hành nghề công chứng
...
4. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau:
...
s) Quảng cáo trên các phương tiện thông tin đại chúng về công chứng viên và tổ chức mình.
...
Điều 16. Hành vi vi phạm quy định về hoạt động của tổ chức hành nghề công chứng
...
4. Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau:
...
e) Quảng cáo trên các phương tiện thông tin đại chúng về công chứng viên và tổ chức mình;
...
Pháp luật hiện hành có sự phân biệt rõ ràng giữa mức xử phạt hành vi vi phạm hành chính của cá nhân và tổ chức trong lĩnh vực công chứng. Theo đó, cùng một hành vi quảng cáo trái phép, nếu do công chứng viên thực hiện, mức phạt tiền sẽ dao động từ 10 đến 15 triệu đồng. Trong khi đó, nếu hành vi này do tổ chức hành nghề công chứng thực hiện (như văn phòng công chứng), mức xử phạt sẽ tăng gấp đôi, từ 20 đến 30 triệu đồng.
Sự khác biệt này xuất phát từ tính chất và phạm vi ảnh hưởng của chủ thể vi phạm. Tổ chức hành nghề công chứng thường có quy mô hoạt động rộng hơn, khả năng tiếp cận với nhiều người dân hơn, do đó, hành vi quảng cáo sai quy định từ tổ chức có thể gây hậu quả lớn hơn.
Tình huống giả định:
Công chứng viên cá nhân và văn phòng công chứng cùng vi phạm hành vi quảng cáo nhưng bị xử phạt khác nhau
-
Công chứng viên cá nhân tự lập trang quảng cáo trên mạng xã hội
Anh Trần Văn Khánh, công chứng viên đang hành nghề tại phường Kim Tân, TP. Lào Cai, đã tự lập một trang Facebook cá nhân để giới thiệu dịch vụ công chứng của mình. Trên trang này, anh Khánh thường xuyên đăng tải nội dung quảng bá như “giải quyết hồ sơ nhanh”, “công chứng tại nhà”, “dịch vụ linh hoạt, hỗ trợ tận nơi”… nhằm thu hút khách hàng. Tuy nhiên, hành vi này vi phạm quy định cấm quảng cáo trong hoạt động công chứng, theo quy định của pháp luật.
Khi bị cơ quan chức năng kiểm tra và phát hiện, anh Khánh đã bị xử phạt hành chính với mức tiền 12.000.000 đồng dành cho cá nhân hành nghề công chứng có hành vi quảng cáo trái phép. -
Văn phòng công chứng triển khai quảng cáo quy mô lớn trên nền tảng số
Cùng thời điểm, Văn phòng công chứng Thành Tín có trụ sở tại phường Tô Hiệu, TP. Sơn La đã triển khai chiến dịch truyền thông quy mô lớn nhằm quảng bá dịch vụ. Đơn vị này thuê công ty truyền thông chuyên nghiệp chạy quảng cáo công chứng trên Google và YouTube, với các thông điệp tiếp cận trực tiếp người dùng có nhu cầu làm thủ tục nhà đất, hợp đồng mua bán…
Dù hình thức khác biệt, nhưng hành vi quảng cáo dịch vụ công chứng vẫn bị xác định vi phạm tương tự như trường hợp của cá nhân công chứng viên, và bị xử phạt hành chính 25.000.000 đồng mức phạt áp dụng đối với tổ chức hành nghề công chứng có hành vi quảng cáo trái luật.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính chất tham khảo)
3. Kết luận
Việc quảng cáo dịch vụ công chứng trên các phương tiện truyền thông đại chúng là hành vi bị nghiêm cấm theo Luật Công chứng 2024. Cả công chứng viên và tổ chức hành nghề công chứng đều không được phép thực hiện hoạt động quảng bá này dưới bất kỳ hình thức nào. Trường hợp vi phạm, cá nhân sẽ bị xử phạt từ 10 đến 15 triệu đồng, còn tổ chức sẽ bị xử phạt từ 20 đến 30 triệu đồng.
