Doanh nghiệp có từ 10 lao động trở lên phải lập nội quy lao động bằng văn bản và bao gồm đầy đủ nội dung chủ yếu về kỷ luật, an toàn và trách nhiệm vật chất.
Nội quy lao động là công cụ quan trọng giúp doanh nghiệp duy trì kỷ luật, trật tự và bảo đảm quyền, nghĩa vụ giữa người lao động và người sử dụng lao động. Tuy nhiên, không phải mọi doanh nghiệp đều bắt buộc phải lập nội quy bằng văn bản. Việc xác định nội dung tối thiểu cần có và khi nào phải ban hành nội quy bằng văn bản và là điều mà cả người lao động lẫn người sử dụng lao động cần nắm rõ.
1. Nội quy lao động có bắt buộc lập thành văn bản không?
Căn cứ theo khoản 1 Điều 118 Bộ luật Lao động 2019:
Điều 118. Nội quy lao động
1. Người sử dụng lao động phải ban hành nội quy lao động, nếu sử dụng từ 10 người lao động trở lên thì nội quy lao động phải bằng văn bản.
...
Khoản 1 Điều 69 Nghị định 145/2020/NĐ-CP cũng bổ sung thêm:
Điều 69. Nội quy lao động
Nội quy lao động tại Điều 118 của Bộ luật Lao động được quy định như sau:
1. Người sử dụng lao động phải ban hành nội quy lao động, nếu sử dụng từ 10 người lao động trở lên thì nội quy lao động phải bằng văn bản, nếu sử dụng dưới 10 người lao động thì không bắt buộc ban hành nội quy lao động bằng văn bản nhưng phải thỏa thuận nội dung về kỷ luật lao động, trách nhiệm vật chất trong hợp đồng lao động.
...
Theo các quy định trên, doanh nghiệp có từ 10 lao động trở lên phải lập nội quy lao động bằng văn bản. Với doanh nghiệp dưới 10 người lao động, thì không bắt buộc ban hành nội quy lao động bằng văn bản, nhưng vẫn phải có thỏa thuận về kỷ luật và trách nhiệm vật chất trong hợp đồng lao động.
Tình huống giả định
-
Doanh nghiệp nhỏ không lập nội quy bằng văn bản
Tháng 5/2025, tại TP Hồ Chí Minh, Công ty TNHH Thiên Ân chỉ có 8 nhân viên và không ban hành nội quy lao động bằng văn bản. -
Cơ quan thanh tra lao động kiểm tra việc tuân thủ quy định
Thanh tra Sở Lao động – Thương binh và Xã hội TP Hồ Chí Minh kiểm tra, nhận thấy công ty đã có thỏa thuận về kỷ luật và trách nhiệm vật chất trong hợp đồng lao động. -
Kết luận của cơ quan có thẩm quyền
Căn cứ khoản 1 Điều 118 Bộ luật Lao động 2019 và khoản 1 Điều 69 Nghị định 145/2020/NĐ-CP, đoàn thanh tra xác định công ty không vi phạm vì chỉ sử dụng dưới 10 lao động và đã thỏa thuận các nội dung cần thiết trong hợp đồng.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Nội quy lao động có những nội dung chủ yếu gì?
Căn cứ theo khoản 2 Điều 118 Bộ luật Lao động 2019:
Điều 118. Nội quy lao động
...
2. Nội dung nội quy lao động không được trái với pháp luật về lao động và quy định của pháp luật có liên quan. Nội quy lao động bao gồm những nội dung chủ yếu sau đây:
a) Thời giờ làm việc, thời giờ nghỉ ngơi;
b) Trật tự tại nơi làm việc;
c) An toàn, vệ sinh lao động;
d) Phòng, chống quấy rối tình dục tại nơi làm việc; trình tự, thủ tục xử lý hành vi quấy rối tình dục tại nơi làm việc;
đ) Việc bảo vệ tài sản và bí mật kinh doanh, bí mật công nghệ, sở hữu trí tuệ của người sử dụng lao động;
e) Trường hợp được tạm thời chuyển người lao động làm việc khác so với hợp đồng lao động;
g) Các hành vi vi phạm kỷ luật lao động của người lao động và các hình thức xử lý kỷ luật lao động;
h) Trách nhiệm vật chất;
i) Người có thẩm quyền xử lý kỷ luật lao động....
Nội quy lao động là “bộ khung” điều chỉnh hành vi trong doanh nghiệp. Các nội dung chủ yếu được quy định tại Điều 118 nhằm bảo đảm người lao động hiểu rõ quyền, nghĩa vụ và giới hạn hành vi của mình. Đặc biệt, Bộ luật lao động 2019 đã bổ sung nội dung phòng, chống quấy rối tình dục tại nơi làm việc, thể hiện cam kết về một môi trường lao động an toàn, văn minh.
Tình huống giả định
ChatGPT said:
-
Doanh nghiệp nộp hồ sơ đăng ký nội quy lao động
Ngày 2/6/2025, tại Thành phố Hà Nội, Công ty Cổ phần Xây dựng Đại Minh có 120 lao động nộp hồ sơ đăng ký nội quy lao động tại Sở Lao động – Thương binh và Xã hội. Tuy nhiên, bản nội quy thiếu quy định về phòng, chống quấy rối tình dục tại nơi làm việc. -
Cơ quan quản lý từ chối tiếp nhận hồ sơ
Sở Lao động – Thương binh và Xã hội Thành phố Hà Nội từ chối đăng ký vì nội quy chưa đầy đủ nội dung bắt buộc, đồng thời yêu cầu công ty bổ sung điều khoản về quấy rối tình dục và cách xử lý vi phạm. -
Doanh nghiệp khắc phục và được chấp thuận
Công ty Đại Minh nhanh chóng sửa đổi, bổ sung nội quy theo hướng dẫn và nộp lại hồ sơ. Sau khi xem xét, Sở Lao động – Thương binh và Xã hội xác nhận bản nội quy hợp lệ.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Pháp luật lao động quy định rõ: người sử dụng lao động phải ban hành nội quy lao động, và nếu có từ 10 người lao động trở lên thì nội quy bắt buộc phải lập thành văn bản. Đồng thời, nội quy phải bao gồm đầy đủ các nội dung chủ yếu về thời giờ làm việc, trật tự, an toàn, xử lý kỷ luật và trách nhiệm vật chất. Việc ban hành đúng quy định giúp doanh nghiệp phòng ngừa tranh chấp và tạo môi trường làm việc minh bạch, hiệu quả.
