Tàu cá bị huy động nếu bị mất được đền bù bằng tàu mới hoặc bằng tiền theo giá thị trường, còn trường hợp hư hỏng sẽ được thanh toán chi phí sửa chữa dựa trên chứng từ hợp lệ.
Trong nhiều trường hợp khẩn cấp, cơ quan nhà nước có thể huy động tàu thuyền của cá nhân để phục vụ nhiệm vụ bảo đảm an toàn, cứu hộ hoặc ứng phó sự cố trên biển. Khi phương tiện bị mất hoàn toàn trong quá trình huy động, vấn đề bồi thường luôn là mối quan tâm hàng đầu của chủ tàu. Đồng thời, đối với trường hợp tàu thuyền chỉ bị hư hỏng, nguyên tắc thanh toán chi phí sửa chữa cũng được đặt ra nhằm bảo đảm quyền lợi chính đáng của người sở hữu phương tiện.
Tàu thuyền bị mất khi được huy động trong trường hợp khẩn cấp thì giải quyết thế nào?
Khoản 4 Điều 4 Thông tư 104/2018/TT-BTC quy định như sau:
Điều 4. Nội dung chi, mức chi
…
4. Chi phí sử dụng, sửa chữa, đền bù tàu thuyền, phương tiện được điều động, huy động
…c) Chi phí đền bù tàu thuyền, phương tiện: Trường hợp tàu thuyền, phương tiện của các tổ chức, cá nhân được điều động, huy động bị mất hoặc hư hỏng không thể sửa chữa được đền bù bằng tàu thuyền, phương tiện mua mới tương đương (hiện vật) hoặc bằng tiền (giá trị) nhưng tối đa không được vượt giá thị trường của cùng chủng loại tàu thuyền, phương tiện có cùng tính năng, tiêu chuẩn kỹ thuật, mức độ hao mòn với tàu thuyền, phương tiện được huy động tại thời điểm thanh toán.
Việc sửa chữa, đền bù tàu thuyền, phương tiện được thực hiện theo quy định của pháp luật về mua sắm, đấu thầu và các văn bản hướng dẫn....
Quy định trên thể hiện nguyên tắc bồi thường theo giá trị thực tế tại thời điểm thanh toán, không phải theo giá gốc ban đầu của tàu. Chủ tàu có thể nhận tàu mới tương đương hoặc nhận tiền tương ứng với giá thị trường của phương tiện cùng loại, có cùng công suất và mức độ hao mòn.
Tình huống giả định
Ngư dân mất tàu khi tham gia huy động theo lệnh của địa phương
-
Anh Trần Minh Phúc có tàu cá được huy động
Anh Trần Minh Phúc, chủ tàu cá HT-91234-TS, được cơ quan có thẩm quyền điều động phương tiện để hỗ trợ ứng cứu khu vực neo đậu tránh trú bão trong tháng 9/2025. Tàu của anh được huy động theo lệnh khẩn cấp, có biên bản tiếp nhận phương tiện đầy đủ. -
Tàu bị sóng đánh chìm trong quá trình thực thi nhiệm vụ
Trong lúc di chuyển đến khu vực chỉ định, tàu của anh Phúc bị sóng lớn đánh chìm hoàn toàn, không thể trục vớt. Sự cố được lực lượng tại hiện trường lập biên bản xác nhận, kèm theo ghi nhận tổn thất toàn bộ tài sản. -
Chủ tàu được xem xét bồi thường theo giá thị trường
Căn cứ Thông tư 104/2018/TT-BTC, cơ quan được giao thực hiện huy động tiến hành thẩm định giá để xác định mức bồi thường. Theo hồ sơ định giá, anh Phúc được bồi thường tương đương tàu mới cùng công suất theo giá thị trường tại thời điểm thanh toán hoặc nhận bồi thường bằng tiền theo giá trị tương ứng.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Tàu thuyền bị hư hỏng trong thời gian thi hành lệnh thì chi phí sửa chữa được thanh toán theo nguyên tắc nào?
Khoản 4 Điều 4 Thông tư 104/2018/TT-BTC quy định như sau:
Điều 4. Nội dung chi, mức chi
…
4. Chi phí sử dụng, sửa chữa, đền bù tàu thuyền, phương tiện được điều động, huy động...
b) Chi phí sửa chữa tàu thuyền, phương tiện: Tàu thuyền, phương tiện của các tổ chức, cá nhân được điều động, huy động bị hư hỏng trong thời gian thực hiện lệnh điều động, huy động được sửa chữa nhằm khôi phục tình trạng ban đầu. Căn cứ để xác định mức thanh toán dựa trên cơ sở chứng từ thanh toán cho hợp đồng sửa chữa tàu thuyền, phương tiện phát sinh trực tiếp, hợp lý, hợp lệ sau khi trừ đi số tiền bảo hiểm do cơ quan bảo hiểm chi trả.
...
Nếu phương tiện chỉ hư hỏng nhưng vẫn còn khả năng sửa chữa, chủ tàu sẽ được thanh toán phần chi phí thực tế sau khi có chứng từ hợp lệ. Việc chi trả theo nguyên tắc này bảo đảm tính minh bạch, phòng tránh trường hợp bồi thường chéo với bảo hiểm, đồng thời khôi phục đúng hiện trạng ban đầu của phương tiện trước khi tham gia huy động.
Tình huống giả định
Tàu cá bị hư hỏng trong quá trình ứng cứu
-
Chủ tàu tham gia thực hiện lệnh huy động khẩn cấp
Ông Phạm Văn Đạt, trú tại phường Mân Thái, sở hữu tàu DN-45789-TS được huy động hỗ trợ an toàn luồng tuyến trước mưa lớn. -
Tàu bị hư hỏng phần máy và hệ thống lái
Khi di chuyển theo phân tuyến, thân tàu va phải đá ngầm làm chân vịt và buồng máy hư hỏng, không thể tiếp tục hoạt động. -
Chi phí sửa chữa được thanh toán theo chứng từ hợp lệ
Ông Đạt đưa tàu đi sửa chữa và xuất trình hóa đơn hợp lệ; cơ quan có thẩm quyền thẩm tra, xác định phần chi phí phải chi trả sau khi khấu trừ số tiền bảo hiểm.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Trường hợp tàu bị mất hoàn toàn khi đang huy động sẽ được đền bù bằng tàu mới tương đương hoặc bằng tiền theo giá thị trường. Nếu tàu chỉ bị hư hỏng, chủ phương tiện được thanh toán chi phí sửa chữa dựa trên chứng từ hợp lệ và sau khi trừ phần bảo hiểm nếu có. Các quy định này góp phần bảo đảm quyền lợi chính đáng của chủ tàu, đồng thời tạo cơ chế phối hợp hiệu quả khi Nhà nước huy động phương tiện tư nhân tham gia nhiệm vụ khẩn cấp.
