Tình trạng tạt sơn để đòi nợ đang ngày càng trở thành vấn nạn gây bất an trong cộng đồng. Không chỉ làm hư hại tài sản, hành vi này còn đe dọa đến trật tự, an toàn xã hội và gây tâm lý hoang mang cho người dân. Tùy theo mức độ vi phạm, người thực hiện có thể bị xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu hậu quả để lại nghiêm trọng.
1. Hành vi tạt sơn đòi nợ vào nhà người khác bị xử phạt hành chính như thế nào?
Điểm e khoản 4, điểm a khoản 14 Điều 7 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 7. Vi phạm quy định về trật tự công cộng
...
4. Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:
...
e) Đổ, ném chất thải, chất bẩn, hóa chất, gạch, đất, đá, cát hoặc vật khác vào nhà ở, nơi ở, vào người, đồ vật, tài sản của người khác, vào trụ sở cơ quan, tổ chức, nơi làm việc, nơi sản xuất, kinh doanh, mục tiêu, vọng gác bảo vệ mục tiêu;
...
14. Biện pháp khắc phục hậu quả:
a) Buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu đối với hành vi vi phạm quy định tại điểm c khoản 1, điểm l khoản 2 và điểm e khoản 4 Điều này;
...
Hành vi tạt sơn, ném chất bẩn, hóa chất… vào nhà ở, nơi làm việc hoặc tài sản của người khác bị xem là hành vi vi phạm trật tự công cộng và sẽ bị phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng.
Không chỉ bị phạt tiền, người vi phạm còn bị áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả theo điểm a khoản 14 Điều 7, cụ thể là buộc phải khôi phục lại tình trạng ban đầu, tức là phải sơn sửa, làm sạch hoặc bồi thường chi phí khắc phục thiệt hại đối với nhà cửa, tài sản hoặc nơi bị tạt sơn.
Tình huống giả định
- Anh Minh vay tiền anh Hậu nhưng không trả nợ đúng hạn
Anh Trần Văn Minh, cư trú tại phường Phước Hậu, TP. Vĩnh Long, có vay tiền của người quen là anh Nguyễn Văn Hậu, nhưng do khó khăn tài chính nên chưa thể trả nợ đúng hạn như đã cam kết. - Anh Minh trình báo Công an về hành vi tạt sơn trước cửa nhà mình
Anh Minh phát hiện mặt tiền căn nhà bị tạt sơn đen loang lổ, bốc mùi hôi nồng, làm hỏng toàn bộ lớp sơn tường và cửa sắt phía trước. Nghi ngờ có người cố ý phá hoại, anh Minh đã trình báo vụ việc lên Công an phường Phước Hậu. - Anh Hậu là người thực hiện hành vi
Lực lượng công an tiến hành trích xuất camera an ninh khu vực xung quanh. Qua hình ảnh thu được, công an xác định người thực hiện hành vi tạt sơn chính là anh Nguyễn Văn Hậu – người từng cho anh Minh vay tiền. - Anh Hậu bị lập biên bản xử phạt
Căn cứ hành vi tạt chất bẩn vào nhà người khác, Công an lập biên bản vi phạm hành chính đối với anh Hậu theo điểm e khoản 4 Điều 7 Nghị định 144/2021/NĐ-CP. -
Anh Hậu bị áp dụng hình thức xử phạt căn cứ theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP
Điểm e, khoản 4, Điều 7 Nghị định 144/2021/NĐ-CP: “Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với hành vi đổ, ném chất thải, chất bẩn vào nhà, nơi ở, trụ sở làm việc, cơ sở kinh doanh của người khác.” -
Anh Hậu bị xử phạt vi phạm hành chính
Anh Hậu bị xử phạt hành chính 5 triệu đồng và buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu bằng cách sơn lại toàn bộ phần tường, cửa bị hư hại.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Hành vi tạt sơn đòi nợ có bị truy cứu trách nhiệm hình sự không?
Điều 318 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) quy định như sau:
Điều 318. Tội gây rối trật tự công cộng
1. Người nào gây rối trật tự công cộng gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:
a) Có tổ chức;
b) Dùng vũ khí, hung khí hoặc có hành vi phá phách;
c) Gây cản trở giao thông nghiêm trọng hoặc gây đình trệ hoạt động công cộng;
d) Xúi giục người khác gây rối;
đ) Hành hung người can thiệp bảo vệ trật tự công cộng;
e) Tái phạm nguy hiểm.
Hành vi tạt sơn vào nhà người khác để đòi nợ nếu gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự xã hội có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội gây rối trật tự công cộng theo Điều 318 Bộ luật Hình sự 2015. Nếu người thực hiện từng bị xử phạt hành chính hoặc tái phạm, hoặc hành vi có tính chất phá phách, tổ chức, gây cản trở hoạt động công cộng, thì có thể bị phạt tiền từ 5 triệu đến 50 triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến 2 năm, hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 7 năm tùy theo mức độ nghiêm trọng.
Tình huống giả định
- Anh Hào cho anh Lâm vay không được trả nợ đúng hạn
Anh Nguyễn Văn Hào, trú tại phường Quang Hanh, TP. Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh, cho một người quen tên Lâm vay 50 triệu đồng nhưng đến hạn không được trả nợ. - Anh Hào thực hiện hành vi tạt sơn vào cửa nhà anh Lâm
Do bức xúc vì không đòi được tiền, anh Hào đã mua sơn đỏ và tạt thẳng vào cửa chính nhà anh Lâm khi cả gia đình đang ngủ, gây thiệt hại tài sản và làm nhiều người dân khu phố hoang mang, lo lắng. - Anh Hào bị mời lên làm việc
Công an phường Quang Hanh nhận được tin báo của người dân và mời anh Hào lên làm việc. Qua điều tra, anh Hào thừa nhận toàn bộ hành vi với mục đích gây áp lực đòi nợ. - Anh Hào bị truy cứu về "Tội gây rối trật tự công cộng"
Cơ quan chức năng nhận định hành vi của anh Hào là cố ý, công khai, có tính chất uy hiếp tinh thần và gây mất an ninh trật tự trong khu dân cư. Hành vi này đủ yếu tố cấu thành "Tội gây rối trật tự công cộng" theo quy định tại Điều 318 Bộ luật Hình sự 2015. -
Anh Hào bị khởi tố hình sự
Cơ quan Cảnh sát điều tra tiến hành khởi tố vụ án và khởi tố bị can đối với anh Hào để điều tra, truy cứu trách nhiệm hình sự theo pháp luật. Anh Hào có thể bị phạt tiền, phạt cải tạo không giam giữ hoặc nặng hơn là bị phạt tù lên đến 02 năm.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Hành vi tạt sơn đòi nợ không chỉ gây thiệt hại tài sản mà còn ảnh hưởng đến trật tự, an toàn xã hội. Trường hợp nhẹ sẽ bị xử phạt hành chính đến 5 triệu đồng và buộc khắc phục hậu quả. Nếu có tổ chức, dùng chất bẩn gây rối công cộng thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự với mức hình phạt lên đến 7 năm tù theo quy định pháp luật.
