Quy định này nhằm bảo vệ người lao động khỏi việc bị thu phí tuyển dụng trái phép, yêu cầu mọi chi phí phát sinh trong quá trình tuyển chọn phải do bên tuyển dụng chi trả. Đồng thời, pháp luật thể hiện tính nhân văn khi bảo đảm người lao động, nhất là nhóm yếu thế, không phải gánh chi phí tuyển dụng, góp phần xây dựng thị trường lao động minh bạch và công bằng.
Người lao động có quyền tự do lựa chọn việc làm, nơi làm việc và hình thức lao động phù hợp với năng lực, không bị giới hạn bởi pháp luật.
Quyền làm việc là nền tảng bảo đảm cho mọi công dân được tự do lao động và phát triển nghề nghiệp hợp pháp. Pháp luật quy định người lao động được tự do lựa chọn việc làm phù hợp với năng lực, nguyện vọng và không bị hạn chế bởi địa điểm hay người sử dụng lao động. Đồng thời, người lao động không phải trả bất kỳ chi phí nào cho việc tuyển dụng, nhằm bảo vệ họ khỏi các hành vi thu phí và trục lợi trái pháp luật.
1. Quyền làm việc của người lao động được quy định như thế nào?
Trả lời vắn tắt: Người lao động có quyền tự do lựa chọn việc làm, làm việc cho bất kỳ người sử dụng lao động nào và ở bất kỳ nơi nào mà pháp luật không cấm; được trực tiếp hoặc qua tổ chức dịch vụ việc làm để tìm việc phù hợp với nguyện vọng, khả năng, trình độ và sức khỏe của mình.
Điều 10 Bộ luật Lao động năm 2019 quy định như sau:
Điều 10. Quyền làm việc của người lao động
1. Được tự do lựa chọn việc làm, làm việc cho bất kỳ người sử dụng lao động nào và ở bất kỳ nơi nào mà pháp luật không cấm.
2. Trực tiếp liên hệ với người sử dụng lao động hoặc thông qua tổ chức dịch vụ việc làm để tìm kiếm việc làm theo nguyện vọng, khả năng, trình độ nghề nghiệp và sức khỏe của mình.
Quyền làm việc bảo đảm cho mọi công dân được tự do lựa chọn nghề nghiệp, nơi làm việc và hình thức lao động phù hợp với năng lực, miễn không vi phạm pháp luật. Quy định này góp phần bảo vệ quyền tự do nghề nghiệp, tạo môi trường lao động linh hoạt, bình đẳng và thúc đẩy sự phát triển bền vững của thị trường việc làm.
Tình huống giả định
-
Phát sinh sự việc
Tháng 2/2025, chị Nguyễn Thị Hạnh – kỹ sư công nghệ thực phẩm tại Thành phố Hồ Chí Minh – quyết định nghỉ việc và muốn tìm công việc mới trong lĩnh vực sản xuất hàng tiêu dùng. -
Quá trình xử lý
Chị Hạnh trực tiếp nộp hồ sơ cho Công ty CP Thực phẩm Việt Xanh và được nhận vào vị trí giám sát sản xuất sau khi vượt qua phỏng vấn. Quá trình tìm việc của chị diễn ra độc lập, không thông qua tổ chức trung gian. -
Kết quả pháp lý
Theo Điều 10 Bộ luật Lao động năm 2019, việc chị Hạnh tự do lựa chọn và trực tiếp liên hệ với người sử dụng lao động để tìm việc là hoàn toàn hợp pháp, thể hiện quyền làm việc được pháp luật bảo đảm.
Tình huống trên là tình huống không có thật, chỉ mang tính minh họa.
2. Người lao động có phải trả phí cho việc tuyển dụng lao động không?
Trả lời vắn tắt: Người lao động không phải trả bất kỳ chi phí nào cho việc tuyển dụng lao động, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
Khoản 2 Điều 11 Bộ luật Lao động năm 2019 quy định như sau:
Điều 11. Tuyển dụng lao động
...
2. Người lao động không phải trả chi phí cho việc tuyển dụng lao động.
Tình huống giả định
-
Phát sinh sự việc
Tháng 7/2025, anh Phạm Minh Quân tại Thành phố Đà Nẵng được giới thiệu làm việc tại Công ty TNHH Dịch vụ Hưng Thịnh thông qua một trung tâm môi giới việc làm. Trung tâm yêu cầu anh nộp “phí tuyển dụng” 2 triệu đồng để được nhận việc. -
Quá trình xử lý
Anh Quân nộp đơn phản ánh đến Thanh tra Sở Lao động – Thương binh và Xã hội Thành phố Đà Nẵng. Cơ quan chức năng kiểm tra và kết luận trung tâm này thu phí trái quy định. -
Kết quả pháp lý
Theo khoản 2 Điều 11 Bộ luật Lao động năm 2019, người lao động không phải trả chi phí tuyển dụng, nên trung tâm bị xử phạt hành chính và buộc hoàn trả toàn bộ số tiền thu sai.
Tình huống trên là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
3. Kết luận
Quyền làm việc của người lao động được pháp luật Việt Nam bảo đảm thông qua việc cho phép họ tự do lựa chọn việc làm phù hợp với năng lực và nguyện vọng. Người lao động không phải trả bất kỳ khoản phí nào cho quá trình tuyển dụng, vì đây là trách nhiệm của người sử dụng lao động hoặc tổ chức dịch vụ việc làm được cấp phép. Quy định này thể hiện chính sách bảo vệ người lao động và khẳng định nguyên tắc công bằng, minh bạch trong thị trường lao động.
