Tin nhắn là phương tiện giao tiếp phổ biến, nhưng cũng có thể trở thành công cụ để một số cá nhân thực hiện hành vi quấy rối người khác. Khi hành vi vượt quá giới hạn, gây ảnh hưởng đến danh dự, nhân phẩm, tinh thần người nhận, pháp luật có thể can thiệp để xử lý. Việc xử phạt có thể ở mức hành chính hoặc hình sự tùy vào mức độ vi phạm.
1. Quấy rối người khác qua tin nhắn có bị xử phạt hành chính không?
Căn cứ vào điểm g khoản 3 Điều 102 Nghị định số 15/2020/NĐ-CP quy định cụ thể như sau:
Điều 102. Vi phạm quy định về lưu trữ, cho thuê, truyền đưa, cung cấp, truy nhập, thu thập, xử lý, trao đổi và sử dụng thông tin
...
3. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau:
...
g) Cung cấp, trao đổi, truyền đưa hoặc lưu trữ, sử dụng thông tin số nhằm đe dọa, quấy rối, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của tổ chức, danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác;
...
Hành vi nhắn tin với nội dung chửi bới, đe dọa, xúc phạm hoặc làm phiền người khác bằng bất kỳ hình thức nào, nếu không đủ yếu tố cấu thành tội phạm thì vẫn bị xử phạt hành chính theo Nghị định 15/2020/NĐ-CP. Người vi phạm có thể bị phạt tiền từ 10 đến 20 triệu đồng.
Tình huống giả định
Một người đàn ông đã nhắn tin đe dọa, xúc phạm danh dự và nhân phẩm của đồng nghiệp đã bị tố cáo lên cảnh sát và người đàn ông bị xử phạt hành chính
- Anh Trần Văn Khoa cư trú tại phường Tăng Nhơn Phú, TPHCM.
- Anh Trần Văn Khoa nhắn tin chửi bới, xúc phạm đến danh dự và nhân phẩm của đồng nghiệp là anh Minh.
Sau khi có mâu thuẫn với đồng nghiệp là anh Nguyễn Văn Minh, đã liên tục nhắn tin chửi bới, xúc phạm đến danh dự và nhân phẩm của anh Minh qua Messenger và Zalo. Nội dung tin nhắn có lời lẽ thô tục, kèm đe dọa sẽ “tung tin bôi nhọ” trên mạng xã hội - Anh Trần Văn Khoa bị tố cáo lên công an và bị xử phạt.
Anh Minh đã lưu lại các tin nhắn và gửi đơn tố cáo đến cơ quan công an. Sau khi xác minh, Công an phường Tăng Nhơn Phú xác định hành vi của anh Khoa là quấy rối, xúc phạm người khác qua phương tiện viễn thông. Kết quả, anh Khoa bị xử phạt hành chính 15 triệu đồng theo quy định tại điểm g khoản 3 Điều 102 Nghị định 15/2020/NĐ-CP, đồng thời bị yêu cầu chấm dứt hành vi vi phạm và cam kết không tái phạm.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Quấy rối qua tin nhắn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự không?
Căn cứ vào Điều 155 Bộ luật Hình sự 2015 quy định cụ thể như sau:
Điều 155. Tội làm nhục người khác
1. Người nào xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự của người khác, thì bị phạt cảnh cáo, phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm:
a) Phạm tội 02 lần trở lên;
b) Đối với 02 người trở lên;
c) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;
d) Đối với người đang thi hành công vụ;
đ) Đối với người dạy dỗ, nuôi dưỡng, chăm sóc, chữa bệnh cho mình;
e) Sử dụng mạng máy tính hoặc mạng viễn thông, phương tiện điện tử để phạm tội;
g) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân từ 11% đến 45%.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 05 năm:
a) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân 46% trở lên;
b) Làm nạn nhân tự sát.
4. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
Khi người nhắn tin cố ý xúc phạm nhân phẩm, danh dự người khác ở mức độ nghiêm trọng, việc sử dụng các thiết bị, công cụ như điện thoại, mạng xã hội, email để quấy rối người khác có thể bị truy tố theo tội "Làm nhục người khác" được quy định tại điều 155. Tùy vào tình tiết tăng nặng, người phạm tội có thể bị phạt tiền, cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù lên đến 5 năm.
Tình huống giả định
Một người phụ nữ bị người yêu cũ đe dọa, xúc phạm phát tán những hình ảnh nhạy cảm nếu không quay lại với anh ta và người phụ nữ đã báo công an và người đàn ông bị bắt vì có dấu hiệu phạm tội làm nhục người khác.
- Chị Phạm Thị Thu Hà trú tại Phường Thành Vinh, tỉnh Nghệ An là nạn nhân bị đe doạ.
- Chị Phạm Thị Thu Hà bị anh Nguyễn Văn Hiếu nhắn tin xúc phạm.
Sau khi chia tay, chị Hà bị một loạt tin nhắn có nội dung đe dọa, xúc phạm nghiêm trọng do người yêu cũ là anh Nguyễn Văn Hiếu gửi đến. Nội dung tin nhắn chứa lời lẽ tục tĩu, đe dọa sẽ phát tán ảnh riêng tư nếu chị Hà không nối lại quan hệ tình cảm. - Chị Phạm Thị Thu Hà đã trình báo sự việc và anh Hiếu bị khởi tố.
Chị Hà đã trình báo sự việc kèm toàn bộ tin nhắn làm bằng chứng cho Công an thành phố Vinh. Sau khi điều tra, cơ quan điều tra xác định hành vi của anh Hiếu có dấu hiệu của tội “Làm nhục người khác” và sử dụng phương tiện viễn thông để thực hiện hành vi. Anh Hiếu bị khởi tố theo khoản 2 Điều 155 Bộ luật Hình sự 2015, bị truy tố và bị tuyên án 1 năm tù giam.
(Đây là tình huống giả định mang tính chất minh họa)
Kết luận
Hành vi quấy rối người khác qua tin nhắn không chỉ vi phạm đạo đức xã hội mà còn là hành vi vi phạm pháp luật. Nếu nội dung quấy rối ở mức nhẹ thì có thể bị xử phạt hành chính từ 10 đến 20 triệu đồng. Nếu xúc phạm nghiêm trọng hoặc gây hậu quả lớn như khiến người bị quấy rối tự sát,... thì người vi phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
