Ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh gồm ma túy, mại dâm, mua bán người, pháo nổ, dịch vụ đòi nợ và các lĩnh vực vi phạm pháp luật, đạo đức xã hội.
Trong nền kinh tế thị trường, nhà đầu tư có quyền tự do lựa chọn lĩnh vực kinh doanh phù hợp. Tuy nhiên, một số ngành, nghề bị cấm đầu tư kinh doanh được quy định rõ trong Luật Đầu tư, đây là những lĩnh vực không được phép bỏ vốn đầu tư để kinh doanh dưới bất kỳ hình thức nào.
1. Đầu tư kinh doanh là gì?
Căn cứ theo khoản 8 Điều 3 Luật Đầu tư 2020 quy định:
Điều 3. Giải thích từ ngữ
...
8. Đầu tư kinh doanh là việc nhà đầu tư bỏ vốn đầu tư để thực hiện hoạt động kinh doanh.
...
Đầu tư kinh doanh là quá trình nhà đầu tư sử dụng vốn của mình để triển khai các hoạt động sản xuất, thương mại hoặc dịch vụ nhằm tạo ra lợi nhuận. Đây là quyền cơ bản được pháp luật thừa nhận, cho phép nhà đầu tư chủ động lựa chọn lĩnh vực và hình thức kinh doanh phù hợp, miễn là không thuộc danh mục ngành, nghề cấm hoặc hạn chế theo quy định.
Tình huống giả định
-
Thành lập doanh nghiệp
Ngày 5/6/2025, tại Hà Nội, ông Nguyễn Văn Nam nộp hồ sơ thành lập Công ty TNHH Nam Long với mục tiêu kinh doanh thiết bị điện tử. -
Cơ quan thẩm định và cấp phép
Sở Tài chính Hà Nội tiếp nhận, kiểm tra hồ sơ và xác nhận lĩnh vực này không thuộc danh mục cấm đầu tư kinh doanh. -
Kết quả
Công ty TNHH Nam Long được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, trở thành một tổ chức kinh tế hợp pháp theo pháp luật Việt Nam.
Tình huống trên là giả định, nhằm mục đích tham khảo.
2. Những ngành, nghề nào bị cấm đầu tư kinh doanh?
Căn cứ theo Điều 6 Luật Đầu tư 2020 quy định:
Điều 6. Ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh
1. Cấm các hoạt động đầu tư kinh doanh sau đây:
a) Kinh doanh các chất ma túy quy định tại Phụ lục I của Luật này;
b) Kinh doanh các loại hóa chất, khoáng vật quy định tại Phụ lục II của Luật này;
c) Kinh doanh mẫu vật các loài thực vật, động vật hoang dã có nguồn gốc khai thác từ tự nhiên quy định tại Phụ lục I của Công ước về buôn bán quốc tế các loài thực vật, động vật hoang dã nguy cấp; mẫu vật các loài thực vật rừng, động vật rừng, thủy sản nguy cấp, quý, hiếm Nhóm I có nguồn gốc khai thác từ tự nhiên quy định tại Phụ lục III của Luật này;
d) Kinh doanh mại dâm;
đ) Mua, bán người, mô, xác, bộ phận cơ thể người, bào thai người;
e) Hoạt động kinh doanh liên quan đến sinh sản vô tính trên người;
g) Kinh doanh pháo nổ;
h) Kinh doanh dịch vụ đòi nợ;
i) Kinh doanh mua bán bảo vật quốc gia;
k) Kinh doanh xuất khẩu di vật, cổ vật.2. Việc sản xuất, sử dụng sản phẩm quy định tại các điểm a, b và c khoản 1 Điều này trong phân tích, kiểm nghiệm, nghiên cứu khoa học, y tế, sản xuất dược phẩm, điều tra tội phạm, bảo vệ quốc phòng, an ninh thực hiện theo quy định của Chính phủ.
Danh mục cấm đầu tư kinh doanh trên được xây dựng nhằm ngăn chặn các hoạt động gây nguy hại cho sức khỏe cộng đồng, phá hoại môi trường, vi phạm nghiêm trọng đạo đức xã hội hoặc đe dọa an ninh quốc gia.
Tình huống giả định
-
Đăng ký ngành nghề vi phạm
Ngày 12/9/2025, tại TP. Hồ Chí Minh, Công ty CP Hoàng Minh nộp hồ sơ xin đăng ký hoạt động trong lĩnh vực dịch vụ đòi nợ và kinh doanh pháo nổ. -
Cơ quan từ chối cấp phép
Sở Tài chính TP. Hồ Chí Minh kiểm tra và căn cứ Điều 6 Luật Đầu tư, xác định đây là ngành nghề bị cấm đầu tư kinh doanh. -
Kết quả
Hồ sơ đăng ký bị từ chối, doanh nghiệp buộc phải thay đổi sang lĩnh vực hợp pháp khác nếu muốn tiếp tục hoạt động.
Tình huống trên là giả định, nhằm mục đích tham khảo.
3. Kết luận
Pháp luật Việt Nam cho phép nhà đầu tư tự do lựa chọn ngành nghề kinh doanh nhưng đồng thời cũng quy định rõ những lĩnh vực bị cấm tuyệt đối. Nhà đầu tư được quyền bỏ vốn vào hoạt động kinh doanh hợp pháp, song các lĩnh vực như ma túy, mại dâm, mua bán người, pháo nổ, dịch vụ đòi nợ, kinh doanh bảo vật quốc gia… hoàn toàn bị cấm.
