Cản trở đấu thầu qua mạng là hành vi diễn ra ngày càng phổ biến, đặc biệt khi hoạt động đấu thầu chuyển dịch mạnh sang hình thức trực tuyến. Những hành vi như can thiệp hệ thống, gây lỗi kỹ thuật, gửi mã độc hay xâm nhập trái phép không chỉ vi phạm quy định về an ninh mạng mà còn xâm phạm tính minh bạch, công bằng của hoạt động đấu thầu.
1. Cản trở đấu thầu qua mạng có vi phạm pháp luật không?
Theo quy định tại điểm đ khoản 5 Điều 16 của Luật Đấu thầu 2023:
Điều 16. Các hành vi bị cấm trong hoạt động đấu thầu
...
5. Cản trở bao gồm các hành vi sau đây:
a) Hủy hoại, lừa dối, thay đổi, che giấu chứng cứ hoặc báo cáo sai sự thật; đe dọa hoặc gợi ý đối với bất kỳ bên nào nhằm ngăn chặn việc làm rõ hành vi đưa, nhận, môi giới hối lộ, gian lận hoặc thông đồng với cơ quan có chức năng, thẩm quyền về giám sát, kiểm tra, thanh tra, kiểm toán;
b) Cản trở người có thẩm quyền, chủ đầu tư, bên mời thầu, nhà thầu, nhà đầu tư trong lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư;
c) Cản trở cơ quan có thẩm quyền giám sát, kiểm tra, thanh tra, kiểm toán đối với hoạt động đấu thầu;
d) Cố tình khiếu nại, tố cáo, kiến nghị sai sự thật để cản trở hoạt động đấu thầu;
đ) Có hành vi vi phạm pháp luật về an toàn, an ninh mạng nhằm can thiệp, cản trở việc đấu thầu qua mạng.
...
Luật quy định rõ ràng các hành vi bị cấm nhằm đảm bảo tính công bằng, minh bạch trong quá trình đấu thầu. Việc cố ý can thiệp vào hệ thống mạng đấu thầu, gây rối, tạo lỗi kỹ thuật hoặc xâm nhập trái phép để ảnh hưởng đến kết quả thầu đều được xem là vi phạm pháp luật.
Tình huống giả định:
Giám đốc doanh nghiệp bị phạt tù vì cản trở đấu thầu qua mạng bằng tấn công hệ thống và tố cáo sai sự thật
Tháng 10/2025, Tòa án nhân dân TP Hà Nội mở phiên xét xử sơ thẩm vụ án liên quan đến hành vi cản trở hoạt động đấu thầu qua mạng trong một gói thầu mua sắm thiết bị y tế của Sở Y tế Hà Nội. Bị cáo trong vụ án là Nguyễn Văn Tuấn, Giám đốc Công ty TNHH Thiết bị Hưng Thịnh.
Theo hồ sơ vụ án, khi biết công ty mình không đủ điều kiện cạnh tranh về giá trong gói thầu, Tuấn đã chỉ đạo bộ phận kỹ thuật xâm nhập trái phép vào hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, làm gián đoạn tiến trình nộp hồ sơ dự thầu của các đơn vị khác bằng cách tấn công từ chối dịch vụ (DDoS), khiến hệ thống không thể ghi nhận hồ sơ đúng hạn.
Ngoài ra, Tuấn còn gửi đơn tố cáo sai sự thật đến nhiều cơ quan báo chí và thanh tra, vu khống một số nhà thầu khác thông đồng với bên mời thầu để gây áp lực tâm lý, buộc họ rút khỏi quá trình đấu thầu.
Hành vi của Tuấn được xác định vi phạm nghiêm trọng quy định tại khoản 5 Điều 16 Luật Đấu thầu, trong đó điểm đ quy định rõ: “Có hành vi vi phạm pháp luật về an toàn, an ninh mạng nhằm can thiệp, cản trở việc đấu thầu qua mạng”.
Tòa án nhận định đây là hành vi cản trở đấu thầu có tổ chức, ảnh hưởng đến tính minh bạch và công bằng trong hoạt động đấu thầu công. Sau khi xem xét các chứng cứ và lời khai, Hội đồng xét xử đã tuyên Nguyễn Văn Tuấn 4 năm tù giam về tội Cản trở hoạt động đấu thầu, đồng thời phạt tiền doanh nghiệp 300 triệu đồng và cấm tham gia hoạt động đấu thầu trong 3 năm.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính chất tham khảo)
2. Mức xử phạt đối với hành vi cản trở đấu thầu qua mạng là bao nhiêu?
Căn cứ theo Khoản 4 Điều 37 Nghị định 122/2021/NĐ-CP quy định:
Điều 37. Vi phạm các điều cấm trong đấu thầu
Phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau mà không phải là tội phạm theo quy định tại Điều 222 Bộ luật Hình sự:
1. Can thiệp trái pháp luật vào hoạt động đấu thầu.
2. Thông thầu.
3. Gian lận trong đấu thầu.
4. Cản trở hoạt động đấu thầu.
5. Vi phạm quy định của pháp luật về bảo đảm công bằng, minh bạch trong hoạt động đấu thầu.
6. Tổ chức lựa chọn nhà thầu khi nguồn vốn cho gói thầu chưa được xác định dẫn đến nợ đọng vốn của nhà thầu.
7. Chuyển nhượng thầu trái phép.
Và Khoản 2 Điều 4 Nghị định này cũng quy định:
Điều 4. Mức phạt tiền
1. Mức phạt tiền tối đa đối với hành vi vi phạm hành chính tại Nghị định này được quy định như sau:
a) Trong lĩnh vực đầu tư là 300.000.000 đồng;
b) Trong lĩnh vực đấu thầu là 300.000.000 đồng;
c) Trong lĩnh vực đăng ký doanh nghiệp là 100.000.000 đồng;
d) Trong lĩnh vực quy hoạch là 500.000.000 đồng.
2. Mức phạt tiền quy định tại Nghị định này là mức phạt áp dụng đối với tổ chức (trừ mức phạt quy định tại điểm c khoản 2 Điều 28; điểm a và điểm b khoản 2 Điều 38; Điều 62 và Điều 63 Nghị định này là mức phạt áp dụng đối với cá nhân). Đối với cùng một hành vi vi phạm hành chính thì mức phạt tiền đối với cá nhân bằng 1/2 (một phần hai) mức phạt tiền đối với tổ chức.
Nếu hành vi cản trở đấu thầu chưa đủ yếu tố cấu thành tội phạm hình sự theo Điều 222 Bộ luật Hình sự, thì vẫn có thể bị xử phạt vi phạm hành chính. Mức phạt cao phản ánh tính nghiêm trọng của hành vi, đặc biệt trong các gói thầu sử dụng ngân sách nhà nước hoặc vốn ODA.
Tình huống giả định:
Công ty bị phạt 300 triệu vì cản trở đấu thầu qua mạng bằng thủ đoạn tấn công hệ thống
Tháng 11/2025, Tòa án nhân dân TP Đà Nẵng đưa ra xét xử sơ thẩm vụ việc liên quan đến hành vi vi phạm quy định về đấu thầu trong lĩnh vực công nghệ thông tin, xảy ra tại Công ty Cổ phần Dữ liệu số Thành Vượng – một doanh nghiệp chuyên cung cấp phần mềm quản lý doanh nghiệp.
Theo hồ sơ vụ án, khi biết mình không có lợi thế cạnh tranh trong một gói thầu mua sắm phần mềm ERP trị giá 12 tỷ đồng do Sở Tài chính Đà Nẵng mời thầu, Giám đốc công ty là ông Phạm Ngọc Tín đã chỉ đạo nhân viên kỹ thuật sử dụng phần mềm giả lập địa chỉ IP để tấn công nghẽn mạng hệ thống đấu thầu quốc gia, khiến các đơn vị đối thủ không thể nộp hồ sơ đúng hạn.
Không dừng lại ở đó, công ty còn gửi đơn khiếu nại sai sự thật, tố cáo bên mời thầu “thiên vị nhà thầu quen” nhằm gây sức ép dư luận, buộc hủy thầu để tổ chức lại. Sau quá trình xác minh, Bộ Công an phối hợp với Cục Quản lý đấu thầu (Bộ KH&ĐT) đã kết luận hành vi của ông Tín có dấu hiệu cản trở đấu thầu qua mạng, vi phạm khoản 4 Điều 37 Nghị định 122/2021/NĐ-CP.
Tại tòa, đại diện Viện kiểm sát không truy cứu hình sự vì hành vi chưa đủ yếu tố cấu thành tội phạm theo Điều 222 Bộ luật Hình sự, tuy nhiên đề nghị áp dụng xử phạt vi phạm hành chính ở mức cao nhất theo quy định hiện hành.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính chất tham khảo)
3. Thời hiệu xử phạt đối với hành vi cản trở đấu thầu qua mạng là bao lâu?
Căn cứ theo khoản 1 Điều 5 Nghị định 122/2021/NĐ-CP:
Điều 5. Thời hiệu và thời điểm xác định thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính
1. Thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính đối với lĩnh vực đầu tư, đấu thầu, đăng ký doanh nghiệp là 01 năm; đối với lĩnh vực quy hoạch là 02 năm.
2. Các hành vi vi phạm hành chính quy định tại Điều 7; Điều 9; Điều 10; Điều 13; Điều 14; khoản 2 Điều 15; khoản 3 Điều 16; Điều 17; Điều 18; Điều 19; Điều 20; Điều 21; Điều 22; Điều 23; Điều 24; Điều 30; Điều 36; Điều 37; Điều 43; Điều 44; Điều 45; Điều 46; Điều 47; Điều 48; Điều 49; Điều 50; Điều 51; Điều 52; Điều 53; Điều 54; Điều 55; Điều 56; Điều 57; Điều 58; Điều 59; Điều 60; Điều 61; Điều 62; Điều 63; Điều 64; Điều 65; Điều 66; Điều 67; Điều 68, Điều 69; Điều 70; Điều 71 và Điều 72 của Nghị định này là hành vi vi phạm hành chính đang thực hiện.
Đối với hành vi vi phạm đang thực hiện thì thời hiệu được tính từ thời điểm phát hiện hành vi vi phạm. Trường hợp hành vi vi phạm đã kết thúc thì thời hiệu được tính từ thời điểm chấm dứt hành vi vi phạm.
3. Các hành vi vi phạm hành chính quy định tại Nghị định này (trừ các hành vi vi phạm hành chính quy định tại khoản 2 Điều này, Điều 12 và Điều 25) là hành vi vi phạm hành chính đã kết thúc.
Đối với hành vi vi phạm đã kết thúc thì thời hiệu được tính từ thời điểm chấm dứt hành vi vi phạm.
Thời hiệu xử phạt là giới hạn thời gian cơ quan chức năng có thể ra quyết định xử phạt đối với hành vi vi phạm. Nếu hành vi đã dừng lại, thì cơ quan có thẩm quyền phải phát hiện và xử lý trong vòng 1 năm. Nếu hành vi vẫn đang xảy ra, thời hiệu tính từ lúc phát hiện hành vi.
Tình huống giả định:
Tòa hủy quyết định xử phạt vì hành vi cản trở đấu thầu đã hết thời hiệu
Tháng 9/2025, Tòa án nhân dân TP.HCM thụ lý vụ việc Công ty TNHH Phát triển Giải pháp VMAX bị xử phạt 250 triệu đồng vì hành vi cản trở đấu thầu qua mạng bằng cách gửi đơn tố cáo sai sự thật nhằm gây áp lực hủy thầu. Tuy nhiên, công ty đã khởi kiện, cho rằng hành vi vi phạm đã kết thúc từ tháng 3/2024, và đến thời điểm ra quyết định xử phạt thì đã quá thời hiệu theo quy định. Tòa án xác định rằng theo khoản 1 và khoản 3 Điều 5 Nghị định 122/2021/NĐ-CP, thời hiệu xử phạt trong lĩnh vực đấu thầu là 1 năm kể từ ngày hành vi vi phạm chấm dứt. Do quyết định xử phạt được ban hành sau thời điểm này, Tòa tuyên hủy quyết định vì hết thời hiệu xử phạt hành chính.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính chất tham khảo)
4. Kết luận
Cản trở đấu thầu qua mạng là hành vi vi phạm nghiêm trọng, bị pháp luật nghiêm cấm và xử phạt nặng. Dù chưa đủ yếu tố cấu thành tội phạm, cá nhân hoặc tổ chức vi phạm vẫn có thể bị xử phạt lên đến 600 triệu đồng. Ngoài ra, cần lưu ý thời hiệu xử phạt là 01 năm, nên các bên liên quan cần phát hiện và xử lý kịp thời để tránh bỏ sót hành vi vi phạm.
