Nguyên đơn vắng mặt hai lần theo giấy triệu tập hợp lệ thì vụ án bị đình chỉ và số tiền tạm ứng án phí đã nộp sẽ bị sung vào công quỹ nhà nước.
Sự có mặt hay vắng mặt của nguyên đơn trong vụ án dân sự phản ánh mức độ quan tâm và mong muốn tiếp tục theo đuổi vụ án của họ. Thực tiễn cho thấy, nhiều vụ án bị đình chỉ chỉ vì nguyên đơn không tham gia phiên tòa theo giấy triệu tập của Tòa án. Bên cạnh đó, việc xử lý khoản tạm ứng án phí trong trường hợp này cũng là một vấn đề đáng quan tâm.
1. Nguyên đơn vắng mặt mấy lần thì vụ án bị đình chỉ?
Căn cứ theo điểm c khoản 1 Điều 217 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015:
Điều 217. Đình chỉ giải quyết vụ án dân sự
1. Sau khi thụ lý vụ án thuộc thẩm quyền của mình, Tòa án ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án dân sự trong các trường hợp sau đây:
...
c) Người khởi kiện rút toàn bộ yêu cầu khởi kiện hoặc nguyên đơn đã được triệu tập hợp lệ lần thứ hai mà vẫn vắng mặt, trừ trường hợp họ đề nghị xét xử vắng mặt hoặc vì sự kiện bất khả kháng, trở ngại khách quan;
...
Quy định này nhằm bảo đảm nguyên tắc tố tụng về việc người khởi kiện phải có trách nhiệm theo đuổi vụ án đến cùng. Nếu họ cố tình vắng mặt hai lần, Thẩm phán sẽ nhận định rằng họ không còn muốn theo đuổi vụ án. Tòa án sẽ không tiếp tục giải quyết để tránh kéo dài thời gian và lãng phí nguồn lực.
Tình huống giả định
-
Nguyên đơn vắng mặt hai lần liên tiếp
Ngày 12/8/2023, tại Phường Bàn Cờ, TP. Hồ Chí Minh, ông Phạm Văn Minh khởi kiện tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa. Sau khi thụ lý, Tòa án nhân dân khu vực 1 triệu tập ông Minh đến phiên họp kiểm tra chứng cứ nhưng ông vắng mặt không lý do. -
Tòa án triệu tập lần thứ hai
Ngày 5/9/2023, Tòa án tiếp tục triệu tập hợp lệ ông Minh nhưng ông vẫn không đến và cũng không có đơn xin xét xử vắng mặt. -
Vụ án bị đình chỉ
Tòa án nhân dân khu vực 1 – Thành phố Hồ Chí Minh căn cứ điểm c khoản 1 Điều 217 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Tạm ứng án phí trong trường hợp trên sẽ xử lý như thế nào?
Căn cứ theo khoản 2 Điều 18 Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14:
Điều 18. Xử lý tạm ứng án phí, án phí, tạm ứng lệ phí Tòa án, lệ phí Tòa án
...
2. Trường hợp Tòa án ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án dân sự theo quy định tại điểm a và điểm b khoản 1 Điều 217 của Bộ luật tố tụng dân sự hoặc vì lý do nguyên đơn đã được triệu tập hợp lệ lần thứ hai mà vẫn vắng mặt quy định tại điểm c khoản 1 Điều 217, khoản 2 Điều 312 của Bộ luật tố tụng dân sự hoặc điểm a và điểm đ khoản 1 Điều 143, khoản 5 Điều 241 của Luật tố tụng hành chính thì số tiền tạm ứng án phí đã nộp được sung vào công quỹ nhà nước.
Trường hợp Tòa án ra quyết định đình chỉ giải quyết yêu cầu trong vụ án dân sự vì lý do bị đơn có yêu cầu phản tố, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan có yêu cầu độc lập đã được triệu tập hợp lệ lần thứ hai mà vẫn vắng mặt thì số tiền tạm ứng án phí đã nộp được sung vào công quỹ nhà nước....
Như vậy, nguyên đơn sẽ không được hoàn trả số tiền tạm ứng án phí đã nộp. Quy định này nhằm ràng buộc trách nhiệm của người khởi kiện trong việc theo đuổi vụ án, tránh tình trạng khởi kiện tùy tiện gây tốn kém cho hệ thống Tòa án.
Tình huống giả định
-
Nguyên đơn khởi kiện tranh chấp hợp đồng vay
Ngày 20/6/2021, tại Phường Tân Sơn Hòa, TP. Hồ Chí Minh, bà Nguyễn Thị Thu khởi kiện ông Trần Quốc Việt yêu cầu trả nợ 300 triệu đồng và đã nộp 7,5 triệu đồng tạm ứng án phí. -
Nguyên đơn vắng mặt hai lần
Sau khi thụ lý, Tòa án nhân dân khu vực 1 triệu tập hợp lệ bà Thu đến hai phiên họp nhưng bà đều vắng mặt không có lý do chính đáng. -
Số tiền tạm ứng án phí bị sung công
Căn cứ Điều 217 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 và khoản 2 Điều 18 Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14, Tòa án tuyên đình chỉ vụ án và quyết định sung số tiền tạm ứng án phí 7,5 triệu đồng vào ngân sách nhà nước.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Nếu nguyên đơn đã được triệu tập hợp lệ hai lần nhưng vẫn vắng mặt thì vụ án dân sự sẽ bị đình chỉ. Trong trường hợp đó, khoản tạm ứng án phí mà nguyên đơn đã nộp sẽ bị sung vào công quỹ nhà nước. Những quy định này nhằm nâng cao trách nhiệm của người khởi kiện và bảo đảm hiệu quả của hoạt động tố tụng dân sự.
