Đơn ly hôn có nộp hộ được không?

Ly hôn là quá trình tố tụng dân sự nhằm chấm dứt quan hệ hôn nhân hợp pháp giữa vợ và chồng. Trong quá trình này, nhiều người băn khoăn liệu đơn ly hôn có thể nhờ người khác nộp thay hay không, cũng như hiện nay có những hình thức nào để nộp đơn ly hôn đơn phương.

1. Đơn ly hôn có nộp hộ được không?

Căn cứ Khoản 4 Điều 85 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 quy định:

Bộ luật Tố tụng dân sự 2015

Điều 85: Người đại diện

...

4. Người đại diện theo ủy quyền theo quy định của Bộ luật dân sự là người đại diện theo ủy quyền trong tố tụng dân sự.
Đối với việc ly hôn, đương sự không được ủy quyền cho người khác thay mặt mình tham gia tố tụng. Trường hợp cha, mẹ, người thân thích khác yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn theo quy định tại khoản 2 Điều 51 của Luật hôn nhân và gia đình thì họ là người đại diện.

Như vậy, pháp luật hiện hành không có quy định về việc không được nhờ người khác nộp hộ đơn ly hôn. Do đó đơn ly hôn vẫn có thể nộp hộ. Tuy nhiên khi Tòa án thụ lý, vợ hoặc chồng là người yêu cầu ly hôn phải trực tiếp tham gia; không được ủy quyền cho người khác làm thay, ngoại trừ trường hợp cha mẹ/người thân thích khởi kiện theo khoản 2 Điều 51 Luật Hôn nhân và gia đình 2014.

Tình huống giả định

• Anh Nguyễn Văn Minh viết đơn xin ly hôn
  Ngày 05/4/2025, anh Nguyễn Văn Minh (33 tuổi), cư trú tại phường Thới An, TP. Hồ Chí Minh, viết đơn ly hôn đơn phương với vợ là chị Trần Thị Hòa. Do bận công tác, anh Minh nhờ em trai là Nguyễn Văn Phúc mang hồ sơ đến TAND để nộp hộ.

• Tòa án tiếp nhận đơn và xác nhận hồ sơ
  Ngày 08/4/2025, Tòa án nhận hồ sơ từ anh Phúc, đóng dấu xác nhận ngày nộp và thông báo yêu cầu anh Minh phải trực tiếp đến làm thủ tục bổ sung.

• Đương sự trực tiếp tham gia tố tụng
  Ngày 15/4/2025, anh Minh có mặt tại Tòa án để bổ sung giấy tờ, ký xác nhận và tham gia buổi hòa giải. Tòa án chỉ công nhận hiệu lực hồ sơ khi anh Minh trực tiếp tham gia tố tụng theo quy định pháp luật.

Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.

2. Có mấy hình thức nộp đơn ly hôn đơn phương?

Căn cứ Điều 190 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 quy định:

Bộ luật Tố tụng dân sự 2015

Điều 190. Gửi đơn khởi kiện đến Tòa án

1. Người khởi kiện gửi đơn khởi kiện kèm theo tài liệu, chứng cứ mà mình hiện có đến Tòa án có thẩm quyền giải quyết vụ án bằng các phương thức sau đây:

 a) Nộp trực tiếp tại Tòa án;

 b) Gửi đến Tòa án theo đường dịch vụ bưu chính;

 c) Gửi trực tuyến bằng hình thức điện tử qua Cổng thông tin điện tử của Tòa án (nếu có).

2. Ngày khởi kiện là ngày đương sự nộp đơn khởi kiện tại Tòa án hoặc ngày được ghi trên dấu của tổ chức dịch vụ bưu chính nơi gửi.

Trường hợp không xác định được ngày, tháng, năm theo dấu bưu chính nơi gửi thì ngày khởi kiện là ngày đương sự gửi đơn tại tổ chức dịch vụ bưu chính. Đương sự phải chứng minh ngày mình gửi đơn tại tổ chức dịch vụ bưu chính; trường hợp đương sự không chứng minh được thì ngày khởi kiện là ngày Tòa án nhận được đơn khởi kiện do tổ chức dịch vụ bưu chính chuyển đến.

3. Trường hợp người khởi kiện gửi đơn khởi kiện bằng phương thức gửi trực tuyến thì ngày khởi kiện là ngày gửi đơn.

4. Trường hợp chuyển vụ án cho Tòa án khác theo quy định tại Điều 41 của Bộ luật này thì ngày khởi kiện là ngày gửi đơn khởi kiện đến Tòa án đã thụ lý nhưng không đúng thẩm quyền và được xác định theo quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều này.

5. Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn thi hành Điều này.

Có 03 hình thức nộp đơn ly hôn đơn phương bao gồm: Nộp trực tiếp tại Tòa án; Gửi đến Tòa án theo đường dịch vụ bưu chính; Gửi trực tuyến bằng hình thức điện tử qua Cổng thông tin điện tử của Tòa án (nếu có). Quy định này thể hiện sự linh hoạt, giúp đương sự thuận tiện trong việc nộp đơn, đặc biệt khi Tòa án triển khai hình thức nộp đơn trực tuyến. Tuy nhiên, dù theo hình thức nào, người yêu cầu ly hôn vẫn phải trực tiếp tham gia các bước tố tụng tại Tòa.

Tình huống giả định

• Chị Lê Thị Thu lựa chọn gửi đơn ly hôn trực tuyến
  Ngày 10/7/2025, chị Lê Thị Thu (29 tuổi), cư trú tại phường Tân Sơn Hòa, TP. Hồ Chí Minh, muốn đơn phương ly hôn với chồng. Do bận chăm sóc con nhỏ, chị Thu quyết định nộp đơn ly hôn trực tuyến qua Cổng thông tin điện tử của Tòa án nhân dân tối cao.

• Tòa án tiếp nhận và xác định ngày khởi kiện
  Ngày 11/7/2025, hệ thống điện tử của Tòa án xác nhận hồ sơ đã được gửi thành công và ghi nhận ngày khởi kiện là ngày 10/7/2025. Hồ sơ được chuyển đến TAND khu vực 1 – TP. Hồ Chí Minh để xử lý.

• Yêu cầu bổ sung hồ sơ giấy tờ và thụ lý vụ án
  Ngày 18/7/2025, Tòa án gửi thông báo yêu cầu chị Thu nộp bổ sung bản giấy các tài liệu chứng minh tình trạng hôn nhân. Sau khi chị hoàn tất, Tòa án ra thông báo thụ lý vụ án theo đúng trình tự.

Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.

Kết luận

Pháp luật hiện hành không cấm việc nộp hộ đơn ly hôn, nên người thân hoặc bạn bè có thể hỗ trợ đương sự trong bước nộp hồ sơ. Tuy nhiên, khi giải quyết vụ việc tại Tòa án, vợ hoặc chồng muốn ly hôn phải trực tiếp tham gia tố tụng, không được ủy quyền cho người khác, trừ trường hợp đặc biệt theo Điều 51 Luật Hôn nhân và gia đình; có 3 hình thức nộp đơn ly hôn đơn phương: trực tiếp, bưu chính, trực tuyến.