Tố cáo là một trong những quyền quan trọng của công dân, góp phần phòng ngừa và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật. Người thực hiện tố cáo sẽ nhận được thông báo về quá trình và kết quả giải quyết. Bên cạnh đó, để đơn tố cáo được thụ lý, pháp luật cũng đặt ra những yêu cầu bắt buộc về thông tin trong đơn.
1. Người tố cáo có được thông báo về kết quả giải quyết tố cáo không?
Điều 9 Luật Tố cáo 2018 quy định như sau:
Điều 9. Quyền và nghĩa vụ của người tố cáo
1. Người tố cáo có các quyền sau đây:
…c) Được thông báo về việc thụ lý hoặc không thụ lý tố cáo, chuyển tố cáo đến cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền giải quyết, gia hạn giải quyết tố cáo, đình chỉ, tạm đình chỉ việc giải quyết tố cáo, tiếp tục giải quyết tố cáo, kết luận nội dung tố cáo;
…
Theo Luật Tố cáo 2018, quyền được thông báo là một trong những bảo đảm pháp lý quan trọng của người tố cáo. Khi công dân gửi đơn, họ cần biết đơn của mình có được thụ lý hay không, nếu không thì lý do là gì.
Thông báo có thể bao gồm: việc thụ lý hoặc không thụ lý, việc chuyển đơn đến cơ quan khác có thẩm quyền, việc gia hạn, tạm đình chỉ hoặc đình chỉ quá trình giải quyết, và cuối cùng là kết luận về nội dung tố cáo. Nhờ đó, người tố cáo không bị rơi vào tình trạng mơ hồ về số phận của đơn mình gửi.
Tình huống giả định
- Bà Lan gửi đơn tố cáo
Ngày 10/7/2025, bà Trần Thị Lan, trú tại Phường Khánh Hội, TP. Hồ Chí Minh, làm đơn gửi đến Thanh tra Sở Xây dựng TP. Hồ Chí Minh. Trong đơn, bà phản ánh việc cán bộ địa chính phường đã nhận tiền “bôi trơn” để bỏ qua sai phạm xây dựng nhà trái phép trên địa bàn. -
Bà Lan nhận thông báo thụ lý
Sau 5 ngày, bà Lan nhận được văn bản thông báo đơn tố cáo đã được thụ lý. Trong 30 ngày tiếp theo, cơ quan này tiếp tục có văn bản thông báo gia hạn giải quyết do cần bổ sung chứng cứ, đảm bảo quy trình đúng pháp luật. -
Kết quả giải quyết được ban hành
Đến cuối tháng 9/2025, Thanh tra Sở Xây dựng gửi cho bà Lan bản kết luận nội dung tố cáo. Căn cứ vào kết quả xác minh, cơ quan chức năng kết luận tố cáo có cơ sở và cán bộ vi phạm bị xử lý kỷ luật theo quy định.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Đơn tố cáo phải có các thông tin gì?
Điều 23 Luật Tố cáo 2018 quy định như sau:
Điều 23. Tiếp nhận tố cáo
1. Trường hợp tố cáo được thực hiện bằng đơn thì trong đơn tố cáo phải ghi rõ ngày, tháng, năm tố cáo; họ tên, địa chỉ của người tố cáo, cách thức liên hệ với người tố cáo; hành vi vi phạm pháp luật bị tố cáo; người bị tố cáo và các thông tin khác có liên quan. Trường hợp nhiều người cùng tố cáo về cùng một nội dung thì trong đơn tố cáo còn phải ghi rõ họ tên, địa chỉ, cách thức liên hệ với từng người tố cáo; họ tên của người đại diện cho những người tố cáo. Người tố cáo phải ký tên hoặc điểm chỉ vào đơn tố cáo.
Trường hợp người tố cáo đến tố cáo trực tiếp tại cơ quan, tổ chức có thẩm quyền thì người tiếp nhận hướng dẫn người tố cáo viết đơn tố cáo hoặc ghi lại nội dung tố cáo bằng văn bản và yêu cầu người tố cáo ký tên hoặc điểm chỉ xác nhận vào văn bản…
2. Cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền giải quyết tố cáo có trách nhiệm tổ chức việc tiếp nhận tố cáo. Người tố cáo có trách nhiệm tố cáo đến đúng địa chỉ tiếp nhận tố cáo mà cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền giải quyết tố cáo đã công bố.
Luật quy định cụ thể về hình thức và nội dung đơn tố cáo nhằm đảm bảo tính xác thực, ngăn chặn tình trạng tố cáo nặc danh, vu khống. Đơn tố cáo hợp lệ phải có đầy đủ các yếu tố như thời gian lập đơn, thông tin người tố cáo, cách thức liên hệ, hành vi vi phạm bị tố cáo, người bị tố cáo. Trường hợp nhiều người cùng tố cáo, cần ghi rõ đại diện để thuận tiện cho quá trình làm việc.
Việc ký tên hoặc điểm chỉ là yếu tố bắt buộc, xác nhận trách nhiệm pháp lý của người tố cáo. Nếu tố cáo trực tiếp, cơ quan tiếp nhận phải lập văn bản ghi nhận và yêu cầu người tố cáo ký xác nhận. Điều này tạo cơ sở pháp lý cho quá trình xác minh, đồng thời ngăn chặn tình trạng tố cáo ẩn danh, gây khó khăn cho công tác điều tra.
Tình huống giả định
- Ông Hùng cùng người dân làm đơn tố cáo
Ngày 15/8/2025, ông Nguyễn Văn Hùng, trú tại Phường Bình Tiên, TP. Hồ Chí Minh, cùng 5 hộ dân khác lập đơn gửi Sở Tài nguyên và Môi trường TP. Hồ Chí Minh. Nội dung đơn tố cáo Công ty TNHH Thương mại Minh Phát xả thải trực tiếp ra kênh Tân Hóa, gây ô nhiễm nghiêm trọng nguồn nước và ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt của người dân khu vực. - Đơn tố cáo được tiếp nhận
Trong đơn, nhóm người dân ghi rõ đầy đủ thông tin cá nhân, địa chỉ liên hệ, cử ông Hùng làm người đại diện và tất cả đều ký tên xác nhận. Sau khi kiểm tra, cơ quan chức năng đã tiếp nhận và ra thông báo thụ lý vụ việc theo đúng quy định tại Điều 23 Luật Tố cáo 2018. -
Cơ quan chức năng tiến hành giải quyết
Sau quá trình xác minh thực tế, Sở Tài nguyên và Môi trường TP. Hồ Chí Minh kết luận phản ánh của người dân là có cơ sở. Công ty Minh Phát bị lập biên bản xử phạt hành chính, buộc dừng xả thải và khắc phục hậu quả gây ô nhiễm. Đồng thời, kết quả giải quyết được gửi bằng văn bản đến ông Hùng và các hộ dân đồng tố cáo.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Tố cáo là một trong những quyền lợi quan trọng của công dân nhằm để bảo vệ lợi ích công cộng và phòng ngừa vi phạm. Người tố cáo có quyền được thông báo đầy đủ về quá trình và kết quả giải quyết tố cáo theo Điều 9 Luật Tố cáo 2018. Đồng thời, để đơn tố cáo được thụ lý, người tố cáo phải cung cấp thông tin đầy đủ, ký tên hoặc điểm chỉ theo Điều 23 của luật.
