Mức lương tối thiểu vùng là căn cứ pháp lý quan trọng để bảo đảm quyền lợi cơ bản cho người lao động. Thực tế cho thấy, vẫn có doanh nghiệp cố tình trả lương thấp hơn mức lương tối thiểu được quy định. Tuy nhiên, hành vi này bị coi là vi phạm pháp luật và có thể bị xử phạt hành chính nghiêm khắc.
1. Người sử dụng lao động có được trả lương thấp hơn mức lương tối thiểu vùng không?
Khoản 2 Điều 90 Bộ luật Lao động 2019 quy định như sau:
Điều 90. Tiền lương
...
2. Mức lương theo công việc hoặc chức danh không được thấp hơn mức lương tối thiểu.
...
Mức lương người sử dụng lao động trả cho người lao động phải tối thiểu bằng mức lương tối thiểu do Chính phủ quy định theo từng vùng.
Quy định này áp dụng với mức lương theo công việc hoặc chức danh, không tính phụ cấp hay khoản bổ sung khác. Nếu doanh nghiệp trả lương cơ bản thấp hơn mức lương tối thiểu vùng thì bị coi là vi phạm pháp luật về lao động, và có thể bị xử phạt hành chính cũng như buộc trả đủ phần còn thiếu.
Tình huống giả định
Đàm phán thành công mức lương tối thiểu đúng quy định
-
Anh Minh làm việc tại một xưởng cơ khí
Anh Nguyễn Văn Minh, công nhân kỹ thuật cơ khí, tham gia phỏng vấn xin việc tại một xưởng gia công cơ khí ở phường Xóm Chiếu, TP. Hồ Chí Minh. Trong buổi phỏng vấn, chủ doanh nghiệp đề nghị mức lương khởi điểm là 4.100.000 đồng/tháng. - Anh Minh không đồng ý với mức lương được đề xuất
Anh Minh nhận thấy mức lương đề xuất thấp hơn mức lương tối thiểu vùng đang áp dụng tại TP.HCM, hiện là 4.680.000 đồng/tháng. Chủ doanh nghiệp giải thích rằng do anh Minh chưa có nhiều kinh nghiệm, nên mức lương ban đầu thấp hơn, sẽ xem xét điều chỉnh sau 6 tháng làm việc. -
Anh Minh phản hồi rõ ràng theo quy định pháp luật
Anh Minh khẳng định mức lương tối thiểu vùng là mức sàn bắt buộc, không được thỏa thuận thấp hơn theo quy định tại Điều 90 Bộ luật Lao động 2019. Anh từ chối ký hợp đồng nếu doanh nghiệp không điều chỉnh đúng quy định.
Sau khi kiểm tra lại, doanh nghiệp xác nhận mức lương đề xuất ban đầu vi phạm quy định pháp luật và chủ động điều chỉnh lại mức lương khởi điểm lên 4.700.000 đồng/tháng, đảm bảo cao hơn mức tối thiểu vùng hiện hành. -
Anh Minh đã đảm bảo quyền lợi chính đáng cho bản thân
Nhờ nắm chắc quy định và kiên quyết trong đàm phán, anh Minh đã bảo vệ được quyền lợi hợp pháp của mình. Việc ký kết hợp đồng được thực hiện đúng luật, đảm bảo mức lương khởi điểm hợp lý và có lợi cho người lao động.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Người sử dụng lao động trả lương thấp hơn mức lương tối thiểu vùng bị xử phạt ra sao?
Điều 6, Điều 17 Nghị định 12/2022/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 17. Vi phạm quy định về tiền lương
...
3. Phạt tiền đối với người sử dụng lao động khi có hành vi trả lương cho người lao động thấp hơn mức lương tối thiểu do Chính phủ quy định theo các mức sau đây:
a) Từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với vi phạm từ 01 người đến 10 người lao động;
b) Từ 30.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với vi phạm từ 11 người đến 50 người lao động;
c) Từ 50.000.000 đồng đến 75.000.000 đồng đối với vi phạm từ 51 người lao động trở lên.
...
5. Biện pháp khắc phục hậu quả
a) Buộc người sử dụng lao động trả đủ tiền lương cộng với khoản tiền lãi của số tiền lương chậm trả, trả thiếu cho người lao động tính theo mức lãi suất tiền gửi không kỳ hạn cao nhất của các ngân hàng thương mại nhà nước công bố tại thời điểm xử phạt đối với hành vi vi phạm quy định tại khoản 2, khoản 3 Điều này;
...
Điều 6. Mức phạt tiền, thẩm quyền xử phạt và nguyên tắc áp dụng đối với hành vi vi phạm hành chính nhiều lần
1. Mức phạt tiền quy định đối với các hành vi vi phạm quy định tại Chương II, Chương III và Chương IV Nghị định này là mức phạt đối với cá nhân, trừ trường hợp quy định tại khoản 1, 2, 3, 5 Điều 7; khoản 3, 4, 6 Điều 13; khoản 2 Điều 25; khoản 1 Điều 26; khoản 1, 5, 6, 7 Điều 27; khoản 8 Điều 39; khoản 5 Điều 41; khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12 Điều 42; khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 Điều 43; khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6 Điều 45; khoản 3 Điều 46 Nghị định này. Mức phạt tiền đối với tổ chức bằng 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.
...
Theo khoản 3 Điều 17 Nghị định 12/2022/NĐ-CP, nếu người sử dụng lao động trả lương thấp hơn mức lương tối thiểu vùng cho người lao động, họ sẽ bị xử phạt hành chính theo số lượng lao động bị vi phạm. Cụ thể:
- Vi phạm từ 01 đến 10 người lao động sẽ bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng;
- Vi phạm từ 11 đến 50 người lao động sẽ bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng;
- Vi phạm từ 51 người lao động trở lên sẽ bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 75.000.000 đồng.
Đây là mức phạt áp dụng cho cá nhân. Trường hợp vi phạm là tổ chức, mức phạt sẽ gấp đôi (theo khoản 1 Điều 6 Nghị định này). Ngoài tiền phạt, người sử dụng lao động còn phải trả đủ phần lương còn thiếu và cả khoản lãi tương ứng.
Tình huống giả định
Bị xử phạt vì trả lương thấp hơn mức tối thiểu vùng
- Công ty TNHH Cơ khí Đức Phát ký hợp đồng lao động với 12 công nhân
Công ty TNHH Cơ khí Đức Phát, trụ sở tại phường Khánh Hội, TP.HCM, ký hợp đồng lao động toàn thời gian với 12 công nhân làm việc trong nhà xưởng. Theo hợp đồng, mức lương cơ bản được thỏa thuận là 4.200.000 đồng/tháng/người. -
Công ty TNHH Cơ khí Đức Phát bị công nhân phản ánh
Một số công nhân phản ánh việc lương thấp hơn quy định. Thanh tra Sở Lao động - Thương binh và Xã hội TP.HCM tiến hành kiểm tra việc thực hiện pháp luật lao động tại doanh nghiệp. -
Công ty TNHH Cơ khí Đức Phát thực tế có vi phạm
Cơ quan chức năng xác định mức lương tối thiểu vùng I áp dụng tại địa bàn TP.HCM là 4.680.000 đồng/tháng theo Nghị định của Chính phủ đang có hiệu lực. Công ty trả lương thấp hơn mức tối thiểu vùng cho người lao động là vi phạm pháp luật. -
Công ty TNHH Cơ khí Đức Phát phản hồi
Doanh nghiệp cho rằng đã có thỏa thuận rõ ràng với người lao động nên không vi phạm. Tuy nhiên, thanh tra lao động bác bỏ quan điểm này vì quy định về mức lương tối thiểu là bắt buộc, không được thỏa thuận thấp hơn dưới bất kỳ hình thức nào. - Công ty TNHH Cơ khí Đức Phát bị xử lý vi phạm hành chính
Căn cứ mức độ vi phạm và số lượng người lao động bị ảnh hưởng, Công ty TNHH Cơ khí Đức Phát bị xử phạt hành chính 60.000.000 đồng. Đồng thời, doanh nghiệp bị buộc chi trả phần chênh lệch tiền lương còn thiếu cho 12 công nhân, kèm theo khoản tiền lãi do chậm trả theo quy định.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Người sử dụng lao động bắt buộc phải trả lương cho người lao động theo đúng mức lương tối thiểu vùng do Chính phủ quy định. Mọi hành vi trả lương thấp hơn mức tối thiểu đều bị coi là vi phạm pháp luật lao động. Trường hợp vi phạm sẽ bị phạt tiền từ 20 đến 75 triệu đồng đối với cá nhân, 40 đến 150 triệu đối với tổ chức tùy số lượng người lao động và buộc trả đủ phần lương thiếu kèm lãi suất chậm trả.
