Người sinh sống, làm nghề lưu động trên tàu thuyền được xác định nơi cư trú theo địa điểm đăng ký hoặc nơi phương tiện thường xuyên neo đậu, đỗ hợp pháp.
Trong đời sống mưu sinh trên sông nước, nhiều người lựa chọn tàu thuyền làm nơi ở và làm việc lâu dài. Pháp luật quy định rõ cách xác định nơi cư trú đối với những người sinh sống hoặc làm nghề lưu động trên phương tiện di chuyển. Đồng thời, cũng đặt ra các điều kiện cụ thể để họ được đăng ký thường trú hợp pháp, bảo đảm quyền công dân và quản lý dân cư thống nhất.
1. Người sinh sống, người làm nghề lưu động trên tàu thuyền được xác định nơi cư trú như thế nào?
Khoản 1 Điều 16 Luật Cư trú 2020 quy định cụ thể:
Điều 16. Nơi cư trú của người sinh sống, người làm nghề lưu động trên tàu, thuyền hoặc phương tiện khác có khả năng di chuyển
1. Nơi cư trú của người sinh sống, người làm nghề lưu động trên tàu, thuyền hoặc phương tiện khác có khả năng di chuyển (sau đây gọi chung là phương tiện) là nơi đăng ký phương tiện đó, trừ trường hợp có nơi cư trú khác theo quy định của Luật này.
Đối với phương tiện không phải đăng ký hoặc có nơi đăng ký phương tiện không trùng với nơi thường xuyên đậu, đỗ thì nơi cư trú của người sinh sống, người làm nghề lưu động là nơi phương tiện đó thường xuyên đậu, đỗ....
Những người làm việc hoặc sinh sống trên tàu, thuyền hay các phương tiện có khả năng di chuyển được xác định nơi cư trú theo địa điểm đăng ký của phương tiện. Trường hợp phương tiện không thuộc diện phải đăng ký hoặc nơi đăng ký không trùng với nơi thường xuyên neo đậu, thì nơi cư trú của họ được tính là nơi phương tiện thường xuyên đậu, đỗ. Quy định này giúp xác định rõ nơi cư trú của người làm nghề trên phương tiện di chuyển liên tục.
Tình huống giả định
- Ông Thành làm nghề đánh bắt hải sản trên tàu của gia đình
Nhiều năm nay, ông Nguyễn Văn Thành cùng vợ con sinh sống và làm việc trên con tàu đánh cá mang số hiệu KH-91234, thường xuyên neo đậu tại cảng Cửa Bé. Cả gia đình ông coi tàu là nơi ở chính, không có nhà cố định trên bờ. - Ông Thành làm thủ tục đăng ký cư trú theo phương tiện
Khi thực hiện quy định mới về cư trú, ông Thành đến Ủy ban nhân dân phường Nha Trang để làm thủ tục đăng ký thường trú tại phương tiện. Ông nộp hồ sơ kèm giấy đăng ký tàu, bản xác nhận của Ban Quản lý cảng về việc con tàu thường xuyên neo đậu tại bến. - UBND phường xác minh và lập hồ sơ đăng ký
Cán bộ công an phường phối hợp với chính quyền địa phương kiểm tra thực tế. Kết quả xác nhận tàu KH-91234 có đủ điều kiện về an toàn và được neo đậu cố định lâu dài tại khu vực cảng, phù hợp để đăng ký nơi cư trú cho các thành viên trên tàu. - Ông Thành được công nhận nơi cư trú hợp pháp trên phương tiện
Sau khi hoàn tất thủ tục, ông Nguyễn Văn Thành và gia đình được cấp giấy xác nhận nơi cư trú theo địa điểm neo đậu của tàu. Việc đăng ký này giúp ông Thành thuận lợi hơn trong quản lý nhân khẩu, đăng ký học cho con và tiếp cận các dịch vụ xã hội tại địa phương.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
2. Người sinh sống, người làm nghề lưu động trên tàu thuyền cần đáp ứng điều kiện gì để được đăng ký thường trú?
Khoản 6 Điều 20 Luật Cư trú 2020 quy định cụ thể:
Điều 20. Điều kiện đăng ký thường trú
...
6. Người sinh sống, người làm nghề lưu động trên phương tiện được đăng ký thường trú tại phương tiện đó khi đáp ứng các điều kiện sau đây:
a) Là chủ phương tiện hoặc được chủ phương tiện đó đồng ý cho đăng ký thường trú;
b) Phương tiện được đăng ký, đăng kiểm theo quy định của pháp luật; trường hợp phương tiện không thuộc đối tượng phải đăng ký, đăng kiểm thì phải có xác nhận của Ủy ban nhân dân cấp xã nơi phương tiện thường xuyên đậu, đỗ về việc sử dụng phương tiện đó vào mục đích để ở;
c) Có xác nhận của Ủy ban nhân dân cấp xã về việc phương tiện đã đăng ký đậu, đỗ thường xuyên trên địa bàn trong trường hợp phương tiện không phải đăng ký hoặc nơi đăng ký phương tiện không trùng với nơi thường xuyên đậu, đỗ.
...
Người làm nghề hoặc sinh sống trên tàu, thuyền muốn đăng ký thường trú tại phương tiện phải đáp ứng ba điều kiện. Thứ nhất, người đó phải là chủ phương tiện hoặc được chủ đồng ý cho đăng ký. Thứ hai, phương tiện phải được đăng ký, đăng kiểm hợp pháp hoặc có xác nhận của Ủy ban nhân dân cấp xã nếu không thuộc diện đăng ký. Thứ ba, phải có xác nhận của chính quyền địa phương về việc phương tiện đậu, đỗ thường xuyên trên địa bàn.
Tình huống giả định
- Ông Hậu sinh sống lâu năm trên tàu đánh cá
Ông Trần Văn Hậu, ngư dân tại thị trấn Sông Đốc, sở hữu chiếc tàu cá mang số hiệu CM-95866 chuyên đánh bắt xa bờ. Gia đình ông gồm bốn người đều sinh hoạt trên tàu, chỉ thỉnh thoảng cập bến để tiếp nhiên liệu và buôn bán hải sản. - Ông Hậu nộp hồ sơ đăng ký thường trú trên phương tiện
Do không có nhà ở cố định trên đất liền, ông Hậu đến Công an thị trấn Sông Đốc nộp hồ sơ xin đăng ký thường trú trên tàu cá của mình. Hồ sơ gồm giấy đăng ký và đăng kiểm tàu, cùng đơn xác nhận của Ban Quản lý bến cá về việc tàu CM-95866 thường xuyên neo đậu tại khu vực bến Sông Đốc. - Cơ quan chức năng xác minh điều kiện cư trú
Cán bộ công an phối hợp Ủy ban nhân dân thị trấn kiểm tra hồ sơ và thực tế phương tiện. Kết quả xác nhận ông Hậu là chủ tàu, tàu có đăng kiểm hợp pháp và thường xuyên đậu tại bến cố định, đủ điều kiện để đăng ký thường trú theo quy định của Luật Cư trú 2020. - Ông Hậu được cấp đăng ký thường trú hợp pháp trên tàu cá
Sau khi hoàn tất thủ tục, Công an thị trấn Sông Đốc đã cấp sổ đăng ký thường trú cho ông Trần Văn Hậu và gia đình. Việc đăng ký giúp ông Hậu thuận tiện hơn trong việc quản lý nhân khẩu, làm thủ tục hành chính, đồng thời khẳng định quyền cư trú hợp pháp của những người làm nghề trên phương tiện di chuyển.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
Kết luận
Người sinh sống hoặc làm nghề trên tàu thuyền được xác định nơi cư trú theo địa điểm đăng ký hoặc nơi phương tiện thường xuyên neo đậu, đỗ. Để đăng ký thường trú, họ phải là chủ phương tiện hoặc được chủ đồng ý, phương tiện phải đăng ký hợp pháp và được chính quyền địa phương xác nhận đậu đỗ thường xuyên. Quy định này bảo đảm việc quản lý cư trú chặt chẽ, đồng thời bảo vệ quyền lợi chính đáng của người dân mưu sinh trên sông nước.
