Người học nghề, tập nghề phải đủ 14 tuổi trừ một số lĩnh vực được quy định; nếu tuyển người dưới 14 tuổi trái phép bị phạt đến 150 triệu đồng.
Trong quan hệ lao động, quy định về độ tuổi tối thiểu của người học nghề, tập nghề có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo đảm an toàn và sức khỏe cho người lao động trẻ. Pháp luật Việt Nam quy định rõ độ tuổi được phép học nghề để tránh tình trạng bóc lột hoặc sử dụng lao động chưa thành niên trái phép. Đồng thời, người sử dụng lao động vi phạm quy định này sẽ bị xử phạt nghiêm khắc nhằm răn đe và bảo vệ quyền lợi người lao động.
1. Người học nghề, người tập nghề phải từ bao nhiêu tuổi?
Điều 61 Bộ luật Lao động 2019 quy định như sau:
Điều 61. Học nghề, tập nghề để làm việc cho người sử dụng lao động
...
4. Người học nghề, người tập nghề phải đủ 14 tuổi trở lên và phải có đủ sức khỏe phù hợp với yêu cầu học nghề, tập nghề. Người học nghề, người tập nghề thuộc danh mục nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm do Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành phải từ đủ 18 tuổi trở lên, trừ lĩnh vực nghệ thuật, thể dục, thể thao.
...
Quy định này nhằm đảm bảo an toàn thể chất và tinh thần cho người lao động trẻ tuổi, tránh tình trạng bóc lột hoặc sử dụng lao động chưa thành niên trong các ngành nghề tiềm ẩn rủi ro. Giới hạn 14 tuổi là mức độ phù hợp để người lao động trẻ có thể bắt đầu tiếp cận nghề nghiệp còn độ tuổi 18 áp dụng cho các nghề có nguy cơ ảnh hưởng lớn đến sức khỏe hoặc phát triển thể chất.
Tình huống giả định
- Người lao động đăng ký học nghề
Tháng 3/2025, em Nguyễn Minh Tân (16 tuổi), cư trú tại phường Tân Ninh (tỉnh Tây Ninh) đăng ký học nghề cơ khí tại Công ty TNHH Cơ khí Phát Lợi. Sau khi kiểm tra hồ sơ, công ty xác định Tân có đủ sức khỏe và phù hợp với yêu cầu đào tạo trong môi trường xưởng cơ khí. - Doanh nghiệp tuân thủ quy định
Trong suốt khóa học, Tân được hướng dẫn bởi thợ cả có chuyên môn, không phải thực hiện công việc nguy hiểm hoặc nặng nhọc. Sau khi hoàn thành chương trình, Tân được đánh giá đạt yêu cầu và ký hợp đồng lao động chính thức. -
Kết quả kiểm tra
Công ty Phát Lợi được Thanh tra Sở Nội vụ tỉnh Tây Ninh ghi nhận là đơn vị tuân thủ quy định về độ tuổi học nghề, góp phần bảo vệ quyền lợi người lao động vị thành niên.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Tuyển người dưới 14 tuổi vào học nghề, tập nghề bị phạt bao nhiêu?
Điều 14, Điều 6 Nghị định 12/2022/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 14. Vi phạm quy định về đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề
...
2. Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 75.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động có một trong các hành vi sau đây:
...
b) Tuyển người dưới 14 tuổi vào học nghề, tập nghề, trừ những nghề, công việc được pháp luật cho phép;
...
Điều 6. Mức phạt tiền, thẩm quyền xử phạt và nguyên tắc áp dụng đối với hành vi vi phạm hành chính nhiều lần
1. Mức phạt tiền quy định đối với các hành vi vi phạm quy định tại Chương II, Chương III và Chương IV Nghị định này là mức phạt đối với cá nhân, trừ trường hợp quy định tại khoản 1, 2, 3, 5 Điều 7; khoản 3, 4, 6 Điều 13; khoản 2 Điều 25; khoản 1 Điều 26; khoản 1, 5, 6, 7 Điều 27; khoản 8 Điều 39; khoản 5 Điều 41; khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12 Điều 42; khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 Điều 43; khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6 Điều 45; khoản 3 Điều 46 Nghị định này. Mức phạt tiền đối với tổ chức bằng 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.
...
Hành vi tuyển người dưới 14 tuổi vào học nghề, tập nghề (trừ trường hợp pháp luật cho phép) bị phạt tiền từ 50.000.000 đến 75.000.000 đồng theo Điều 14 Nghị định 12/2022/NĐ-CP; nếu tổ chức vi phạm thì mức phạt gấp đôi theo khoản 1 Điều 6 cùng Nghị định.
Tình huống giả định
-
Phát sinh vi phạm
Công ty TNHH Gốm mỹ nghệ Nam Hưng có trụ sở đặt tại phường Long Hoa (tỉnh Tây Ninh) tuyển 5 học viên 12–13 tuổi để học nghề làm gốm. Các em được giao trộn đất, nung sản phẩm và làm việc 6 tiếng/ngày mà không có hợp đồng đào tạo. - Cơ quan chức năng kiểm tra
Sau phản ánh của người dân, Thanh tra Sở Nội vụ tỉnh Tây Ninh kiểm tra và xác định công ty đã tuyển người dưới 14 tuổi vào học nghề trái quy định. -
Kết quả xử lý
Công ty bị xử phạt 100.000.000 đồng (do là tổ chức vi phạm) và buộc chấm dứt việc đào tạo sai quy định, đồng thời hoàn trả chi phí và hỗ trợ hướng nghiệp lại cho các học viên.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Người học nghề, tập nghề phải từ đủ 14 tuổi trở lên và có sức khỏe phù hợp với yêu cầu nghề nghiệp (trừ các trường hợp khác được pháp luật cho phép). Người sử dụng lao động là cá nhân vi phạm quy định này có thể bị xử phạt từ 50 triệu đồng đến 75 triệu đồng. Nếu chủ thể vi phạm là tổ chức sẽ bị phạt từ 100 triệu đồng đến 150 triệu đồng.
