Gió mạnh trên biển là một hiện tượng thường xảy ra trong mùa mưa bão, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động khai thác, đánh bắt và lưu thông hàng hải. Theo quy định pháp luật hiện hành, gió mạnh trên biển được xác định dựa vào tốc độ gió trung bình theo cấp gió Bô-pho trong một khoảng thời gian nhất định. Đồng thời, tùy vào mức độ và khu vực xảy ra, gió mạnh trên biển có thể được xếp vào các cấp độ rủi ro thiên tai khác nhau theo quy định cụ thể.
Gió mạnh trên biển theo quy định pháp luật là như thế nào?
Khoản 5 Điều 5 Quyết định 18/2021/QĐ-TTg quy định như sau:
Điều 5. Giải thích từ ngữ
...
Gió mạnh trên biển là gió với tốc độ từ cấp 6 trở lên xảy ra trên biển, xác định trung bình trong khoảng thời gian 02 phút quan trắc (tính bằng cấp gió Bô-pho).
...
Gió mạnh trên biển được xác định thông qua hệ thống quan trắc và phân loại theo cấp gió Bô-pho, với ngưỡng tối thiểu là từ cấp 6 trở lên. Việc đo đạc tốc độ gió này được thực hiện bằng cách lấy giá trị trung bình trong thời gian 2 phút liên tục tại khu vực biển có hiện tượng gió xảy ra. Gió cấp 6 tương ứng với tốc độ khoảng 10,8 – 13,8 m/s, bắt đầu gây ảnh hưởng đến việc di chuyển, neo đậu tàu thuyền và có thể tạo ra sóng lớn, nguy hiểm cho hoạt động hàng hải.
Tình huống giả định
-
Tàu cá của ngư dân ra khơi trong điều kiện gió cấp 6
Anh Trần Văn Hưng, ngư dân tại phường Vĩnh Hòa, tỉnh Khánh Hòa, điều khiển tàu cá ra khơi đánh bắt trong điều kiện thời tiết xấu. Theo bản tin dự báo khí tượng thuỷ văn vào sáng hôm đó, vùng biển ngoài khơi nơi tàu anh hoạt động có gió mạnh cấp 6, giật cấp 7. Tuy nhiên, anh Hưng và các thuyền viên vẫn quyết định ra khơi vì cho rằng gió không quá lớn và có thể đánh bắt nhanh rồi quay về. -
Gió mạnh khiến tàu gặp sự cố giữa biển
Khi ra đến vùng biển cách đất liền 15 hải lý, tàu cá của anh Hưng gặp sóng lớn do ảnh hưởng của gió mạnh, khiến hệ thống máy móc gặp trục trặc. Nhờ tín hiệu liên lạc còn hoạt động, anh đã kịp thời phát tín hiệu cứu hộ. Lực lượng chức năng tại Trạm Kiểm soát Biên phòng gần nhất nhanh chóng cử tàu cứu hộ ra ứng cứu và đưa các thuyền viên vào bờ an toàn. -
Anh Hưng được cảnh báo về khái niệm “gió mạnh trên biển” theo luật
Sau sự việc, anh Hưng được cơ quan chức năng mời lên làm việc, phổ biến rõ về định nghĩa gió mạnh trên biển theo Quyết định 18/2021/QĐ-TTg và hướng dẫn các biện pháp an toàn khi ra khơi trong điều kiện thời tiết bất lợi. Cơ quan cũng nhấn mạnh, khi bản tin dự báo thời tiết cảnh báo gió từ cấp 6 trở lên thì đã được coi là gió mạnh trên biển, không nên chủ quan.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Gió mạnh trên biển được xếp vào cấp độ rủi ro thiên tai nào?
Khoản 1 và khoản 2 Điều 50 Quyết định 18/2021/QĐ-TTg quy định như sau:
Điều 50. Cấp độ rủi ro thiên tai do gió mạnh trên biển
1. Rủi ro thiên tai cấp độ 2 gồm các trường hợp sau:
a) Dự báo gió mạnh trên biển cấp 6 xảy ra trên vùng biển ven bờ;
b) Dự báo gió mạnh trên biển từ cấp 7 đến cấp 8 xảy ra trên vùng biển ngoài khơi (bao gồm cả các đảo, quần đảo).
2. Rủi ro thiên tai cấp độ 3 gồm các trường hợp sau:
a) Dự báo gió mạnh trên biển từ cấp 7 trở lên xảy ra trên vùng biển ven bờ;
b) Dự báo gió mạnh trên biển từ cấp 9 trở lên trên vùng biển ngoài khơi (bao gồm cả các đảo, quần đảo).
Việc xác định cấp độ rủi ro thiên tai do gió mạnh trên biển phụ thuộc vào hai yếu tố: khu vực xảy ra (ven bờ hay ngoài khơi) và mức độ cấp gió được dự báo. Nếu gió cấp 6 xảy ra ở vùng ven bờ hoặc từ cấp 7–8 ở ngoài khơi thì được xếp vào rủi ro cấp độ 2. Tuy nhiên, nếu gió từ cấp 7 trở lên ở ven bờ hoặc từ cấp 9 trở lên ở ngoài khơi thì mức độ rủi ro tăng lên cấp độ 3. Việc phân loại này giúp cơ quan chức năng có căn cứ để cảnh báo và triển khai ứng phó phù hợp nhằm bảo vệ người dân và tài sản trên biển.
Tình huống giả định
-
Dự báo gió cấp 8 ngoài khơi, cơ quan chức năng phát cảnh báo cấp độ 2
Tại phường Hải An, tỉnh Hải Phòng, vào giữa tháng 8, Đài Khí tượng thủy văn khu vực phát đi bản tin dự báo vùng biển phía Đông Bắc có gió mạnh cấp 8, giật cấp 9. Vùng ảnh hưởng nằm ngoài khơi, cách đất liền hơn 200km. Ngay sau đó, Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh Hải Phòng phát đi cảnh báo rủi ro thiên tai cấp độ 2 do gió mạnh trên biển theo quy định. -
Một số tàu cá vẫn cố ra khơi dù có cảnh báo
Bất chấp cảnh báo, ông Trần Hữu Phước, chủ tàu đánh cá tại phường Hải An, vẫn điều động hai tàu ra vùng biển này để kịp chuyến đánh bắt theo kế hoạch. Sau gần 5 tiếng di chuyển, đoàn tàu bị ảnh hưởng bởi sóng lớn do gió cấp 8, khiến một tàu bị hư hỏng động cơ. Rất may, tàu còn lại kịp thời hỗ trợ lai dắt vào bờ và không có thiệt hại về người. -
Ông Phước bị cơ quan chức năng nhắc nhở và lập biên bản
Sau khi cập cảng, đại diện Đồn Biên phòng Hải An mời ông Phước làm việc và lập biên bản ghi nhận việc cố tình ra khơi dù đã có cảnh báo thiên tai cấp độ 2. Cơ quan chức năng giải thích rõ cho ông về quy định tại Điều 50 Quyết định 18/2021/QĐ-TTg, trong đó nhấn mạnh: gió cấp 8 tại vùng biển ngoài khơi chính là căn cứ xác định rủi ro cấp độ 2 và cần tuyệt đối tuân thủ khuyến cáo để đảm bảo an toàn cho người và phương tiện.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Gió mạnh trên biển là hiện tượng tự nhiên có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến an toàn hàng hải và đời sống ngư dân. Theo quy định pháp luật, gió mạnh trên biển được xác định khi có tốc độ từ cấp 6 trở lên, tính trung bình trong 2 phút quan trắc theo cấp gió Bô-pho. Tùy vào cấp độ gió và khu vực xảy ra, hiện tượng này có thể được xếp vào cấp độ rủi ro thiên tai cấp 2 hoặc cấp 3 nhằm phục vụ công tác cảnh báo, ứng phó và đảm bảo an toàn cho người và phương tiện trên biển.
