Việc tự sản xuất và bán kem trộn trên thị trường diễn ra khá phổ biến, nhất là qua các nền tảng mạng xã hội. Tuy nhiên, sản xuất mỹ phẩm không đúng quy định pháp luật có thể dẫn đến các chế tài nghiêm khắc. Để được phép sản xuất mỹ phẩm, các cá nhân hoặc tổ chức phải đáp ứng đủ điều kiện theo quy định hiện hành.
1. Tự ý sản xuất kem trộn có bị phạt vi phạm hành chính hay không?
Điều 70 Nghị định 117/2020/NĐ-CP (sửa đổi bởi Nghị định 124/2021/NĐ-CP) quy định như sau:
Điều 70. Vi phạm quy định về sản xuất mỹ phẩm
...
2. Phạt tiền từ 40.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây:
a) Sản xuất mỹ phẩm khi chưa được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất mỹ phẩm;
...
3. Hình thức xử phạt bổ sung:
...
b) Đình chỉ hoạt động sản xuất mỹ phẩm cho đến khi được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất mỹ phẩm theo quy định của pháp luật nhưng không quá 24 tháng đối với hành vi quy định tại điểm a khoản 2 Điều này;
4. Biện pháp khắc phục hậu quả:
a) Buộc thu hồi và tiêu hủy toàn bộ sản phẩm mỹ phẩm đối với hành vi quy định tại các khoản 1 và 2 Điều này. Trường hợp sản phẩm mỹ phẩm không đạt tiêu chuẩn về khối lượng, thể tích đóng gói quy định tại điểm d khoản 1 Điều này thì không buộc tiêu hủy;
...
5. Trong trường hợp có từ 02 sản phẩm mỹ phẩm trở lên vi phạm thuộc cùng một hành vi vi phạm tại các khoản 1, 2 Điều này và được phát hiện trong cùng một lần thanh tra, kiểm tra thì xử phạt một hành vi và áp dụng tình tiết tăng nặng.
Theo quy định tại Nghị định 117/2020/NĐ-CP, trường hợp cá nhân hoặc tổ chức sản xuất mỹ phẩm khi chưa được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất sẽ bị xử phạt hành chính với mức phạt tiền từ 40.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng. Ngoài ra, còn có thể bị áp dụng hình thức xử phạt bổ sung là đình chỉ hoạt động sản xuất cho đến khi được cấp giấy chứng nhận, nhưng không quá 24 tháng. Đồng thời, cơ quan có thẩm quyền cũng buộc thu hồi và tiêu hủy toàn bộ sản phẩm mỹ phẩm đã sản xuất ra từ hành vi vi phạm này, trừ trường hợp sản phẩm chỉ vi phạm về khối lượng, thể tích đóng gói thì không bắt buộc tiêu hủy. Trong trường hợp có từ 2 sản phẩm trở lên cùng vi phạm và được phát hiện trong cùng một lần thanh tra, sẽ chỉ xử phạt một hành vi và áp dụng tình tiết tăng nặng.
Tình huống giả định
- Chị Yến mở xưởng nhỏ tại nhà
Chị Nguyễn Thị Hồng Yến, trú tại phường Biên Hoà, tỉnh Đồng Nai, sau một thời gian học công thức pha chế mỹ phẩm online, đã tự mở một xưởng nhỏ tại nhà để sản xuất kem dưỡng da body. Chị Yến không đăng ký kinh doanh, không có giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất mỹ phẩm, cũng không thực hiện công bố sản phẩm trước khi lưu hành. - Chị Yến bán hàng qua mạng xã hội
Chị Yến đăng sản phẩm kem dưỡng da lên Facebook cá nhân và hội nhóm làm đẹp với lời quảng cáo “kem trắng cấp tốc, an toàn tuyệt đối, không hóa chất”. Mỗi hộp được bán với giá 120.000 đồng và nhận được nhiều đơn hàng từ khắp nơi. Trong 2 tháng, chị đã bán ra khoảng 400 hộp kem. -
Chị Yến bị kiểm tra và xử phạt
Qua phản ánh của người tiêu dùng về tình trạng da nổi mẩn sau khi sử dụng, Đội Quản lý thị trường tỉnh Đồng Nai phối hợp cùng Sở Y tế tiến hành kiểm tra cơ sở. Kết quả cho thấy chị Yến sản xuất mỹ phẩm khi chưa được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất. Toàn bộ sản phẩm không đạt chuẩn chất lượng, không rõ nguồn gốc nguyên liệu. Cơ quan chức năng lập biên bản xử phạt hành chính với số tiền 50.000.000 đồng, đình chỉ hoạt động sản xuất và yêu cầu chị Yến tiêu hủy toàn bộ lô kem đã sản xuất.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Cơ sở sản xuất mỹ phẩm cần có những điều kiện gì?
Điều 4, Điều 7 Nghị định 93/2016/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 4. Điều kiện cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất mỹ phẩm
Cơ sở sản xuất mỹ phẩm phải đáp ứng các điều kiện như sau:
1. Điều kiện về nhân sự: Người phụ trách sản xuất của cơ sở phải có kiến thức chuyên môn về một trong các chuyên ngành sau: Hóa học, sinh học, dược học hoặc các chuyên ngành khác có liên quan đáp ứng yêu cầu của công việc.
2. Điều kiện về cơ sở vật chất:
a) Có địa điểm, diện tích, nhà xưởng, trang thiết bị đáp ứng với yêu cầu về dây chuyền sản xuất, loại sản phẩm mỹ phẩm mà cơ sở đó dự kiến sản xuất như đã nêu trong hồ sơ đề nghị cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất mỹ phẩm;
b) Kho bảo quản nguyên liệu, vật liệu đóng gói và thành phẩm phải bảo đảm có sự tách biệt giữa nguyên liệu, vật liệu đóng gói và thành phẩm; có khu vực riêng để bảo quản các chất dễ cháy nổ, các chất độc tính cao, nguyên, vật liệu và sản phẩm bị loại, bị thu hồi và bị trả lại.
3. Có hệ thống quản lý chất lượng đáp ứng các yêu cầu sau:
a) Nguyên liệu, phụ liệu dùng trong sản xuất mỹ phẩm phải đạt tiêu chuẩn chất lượng của nhà sản xuất;
b) Nước dùng trong sản xuất mỹ phẩm tối thiểu phải đạt quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về nước ăn uống do Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành;
c) Các loại bán thành phẩm đưa vào sản xuất phải có tiêu chuẩn chất lượng và đạt tiêu chuẩn chất lượng của nhà sản xuất;
d) Có quy trình sản xuất cho từng sản phẩm;
đ) Có bộ phận kiểm tra chất lượng để kiểm tra chất lượng của nguyên liệu, bán thành phẩm, sản phẩm chờ đóng gói và thành phẩm;
e) Có hệ thống lưu giữ hồ sơ tài liệu.
...
Điều 7. Hồ sơ đề nghị cấp, cấp lại Giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất mỹ phẩm
1. Hồ sơ đề nghị cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất mỹ phẩm gồm các tài liệu sau:
a) Đơn đề nghị cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất mỹ phẩm theo Mẫu số 02 quy định tại Phụ lục ban hành kèm theo Nghị định này;
b) Sơ đồ mặt bằng và thiết kế của cơ sở sản xuất;
c) Danh mục thiết bị hiện có của cơ sở sản xuất;
d) Danh mục các mặt hàng đang sản xuất hoặc dự kiến sản xuất và tiêu chuẩn chất lượng của từng mặt hàng.
2. Hồ sơ đề nghị cấp lại Giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất mỹ phẩm gồm các tài liệu sau:
a) Đơn đề nghị cấp lại Giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất mỹ phẩm theo Mẫu số 03 quy định tại Phụ lục ban hành kèm theo Nghị định này;
b) Bản gốc Giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất mỹ phẩm (nếu có).
Hồ sơ đề nghị cấp, cấp lại Giấy chứng nhận đủ điều kiện, sản xuất mỹ phẩm được lập thành 01 bộ, có đóng dấu giáp lai giữa các trang của cơ sở sản xuất.
Cơ sở sản xuất mỹ phẩm không thể hoạt động tùy tiện mà phải có đội ngũ nhân sự chuyên môn, hệ thống máy móc - kho bảo quản đạt tiêu chuẩn, và quy trình kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt. Những điều kiện này nhằm đảm bảo sản phẩm mỹ phẩm an toàn cho người sử dụng và hạn chế rủi ro cho cộng đồng.
Tình huống giả định
- Anh Khải chuẩn bị mở xưởng
Anh Trần Văn Khải tại Phường Tân Ninh, tỉnh Tây Ninh sau nhiều năm làm kỹ sư hóa mỹ phẩm, quyết định đầu tư mở một xưởng sản xuất mỹ phẩm thiên nhiên mang thương hiệu riêng. Anh thuê đất xây nhà xưởng rộng 300m², bố trí riêng khu pha chế, khu đóng gói và kho lưu trữ theo đúng tiêu chuẩn. Hệ thống máy móc, thiết bị đều nhập mới theo dây chuyền sản xuất hiện đại. - Anh Khải hoàn tất thủ tục pháp lý
Anh Khải tuyển một dược sĩ đại học phụ trách chuyên môn sản xuất, đồng thời lập hệ thống quy trình kiểm soát chất lượng nguyên liệu, thành phẩm và nước sản xuất đạt chuẩn. Anh nộp hồ sơ gồm: đơn đề nghị cấp giấy phép, sơ đồ mặt bằng, danh mục thiết bị… theo quy định tại Điều 7 Nghị định 93/2016/NĐ-CP. -
Anh Khải được cấp giấy phép và đưa vào hoạt động
Sau khi kiểm tra thực tế, Sở Y tế tỉnh Tây Ninh xác nhận cơ sở đã đáp ứng đầy đủ các điều kiện theo Điều 4 Nghị định 93/2016/NĐ-CP. Cơ sở của anh Khải được cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất mỹ phẩm và chính thức đi vào hoạt động hợp pháp, sản phẩm lưu hành đúng quy định, đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Tự ý sản xuất kem trộn khi chưa đủ điều kiện là hành vi vi phạm pháp luật và sẽ bị xử phạt nghiêm khắc. Hành vi vi phạm có thể bị phạt tiền từ 40.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, kèm theo hình thức đình chỉ hoạt động và buộc tiêu hủy toàn bộ sản phẩm. Cơ sở sản xuất mỹ phẩm bắt buộc phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện về nhân sự, cơ sở vật chất và hệ thống quản lý chất lượng để đảm bảo an toàn cho người sử dụng.
