Trong công tác phòng chống thiên tai, việc theo dõi và phát hành kịp thời bản tin cảnh báo bão đóng vai trò vô cùng quan trọng để giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản. Pháp luật hiện hành đã quy định rõ các trường hợp cụ thể khi cơ quan khí tượng phải phát hành bản tin cảnh báo bão trên đất liền. Đồng thời, nội dung của mỗi bản tin dự báo, cảnh báo bão cũng phải tuân thủ đầy đủ các yếu tố kỹ thuật và thông tin dự báo theo quy định.
1. Bản tin cảnh báo bão trên đất liền được ban hành trong trường hợp nào?
Khoản 4 Điều 9 Quyết định 18/2021/QĐ-TTg quy định như sau:
Điều 9. Ban hành bản tin dự báo, cảnh báo bão, sóng lớn, nước dâng do bão
...
4. Tin bão trên đất liền được ban hành khi có một trong các điều kiện sau:
a) Tâm bão đã đi vào đất liền Việt Nam và sức gió mạnh nhất vẫn còn từ cấp 8 trở lên;
b) Tâm bão đã đi vào các nước lân cận, nhưng sức gió mạnh nhất vẫn còn từ cấp 8 trở lên và có khả năng ảnh hưởng trực tiếp đến Việt Nam trong 24 giờ đến 48 giờ tới....
Theo quy định trên, cơ quan khí tượng thủy văn sẽ ban hành bản tin cảnh báo bão trên đất liền khi bão đã có tác động thực tế hoặc có khả năng ảnh hưởng rõ ràng đến khu vực đất liền nước ta. Trong đó, yếu tố then chốt là cường độ gió mạnh nhất của bão còn từ cấp 8 trở lên, tức là vẫn đủ mạnh để gây nguy hiểm cho người, công trình, phương tiện và hệ thống cơ sở hạ tầng.
Cụ thể, có hai tình huống dẫn đến việc phát hành tin cảnh báo:
-
Trường hợp thứ nhất, tâm bão đã trực tiếp đi vào đất liền Việt Nam và vẫn còn duy trì sức gió mạnh. Đây là tình huống khẩn cấp, đòi hỏi phải thông báo sớm để người dân và chính quyền địa phương có phương án ứng phó.
-
Trường hợp thứ hai, tâm bão chưa trực tiếp vào nước ta mà đang nằm trên đất liền của các nước lân cận, nhưng vẫn có sức gió mạnh và có khả năng ảnh hưởng trực tiếp trong 24–48 giờ tới. Điều này cho thấy việc dự báo không chỉ dựa vào vị trí hiện tại của bão, mà còn tính đến hướng di chuyển và cường độ trong tương lai gần.
Việc xác định thời điểm ban hành bản tin cảnh báo bão trên đất liền có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc kích hoạt các biện pháp phòng chống thiên tai ở các địa phương: từ sơ tán dân, gia cố nhà cửa, tạm ngừng các hoạt động hàng hải, hàng không… Tính kịp thời và chính xác trong công bố bản tin này ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả phòng ngừa và giảm nhẹ thiệt hại do bão.
Tình huống giả định
Ngày 3/10/2025, bão số 7 có tên quốc tế là KAI-TAK di chuyển từ phía Đông Biển Đông, sau đó đổi hướng và đổ bộ vào tỉnh Quảng Trị với sức gió duy trì cấp 9, giật cấp 11. Sau khi tâm bão đi sâu vào đất liền, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia phát hiện vùng mây dày đặc và hoàn lưu bão tiếp tục gây gió mạnh cấp 8 ở khu vực Thừa Thiên Huế và Quảng Nam.
Ngay lập tức, bản tin cảnh báo bão trên đất liền được phát hành để thông báo về phạm vi ảnh hưởng, khu vực có gió mạnh và lượng mưa lớn kèm theo nguy cơ lũ quét, sạt lở. Bản tin này được phát đi qua truyền hình, radio, Cổng thông tin điện tử và hệ thống cảnh báo trực tuyến của các địa phương. Nhờ thông tin sớm và chính xác, các tỉnh trong vùng ảnh hưởng đã chủ động triển khai phương án sơ tán dân, bảo vệ tài sản và ứng phó với tình huống khẩn cấp.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Một bản tin dự báo, cảnh báo bão đầy đủ sẽ bao gồm những nội dung gì?
Điều 10 Quyết định 18/2021/QĐ-TTg quy định như sau:
Điều 10. Nội dung tin dự báo, cảnh báo bão
Tiêu đề tin bão
Thông tin tóm tắt về thực trạng bão tại thời điểm gần nhất
Dự báo diễn biến của bão
Dự báo về ảnh hưởng của bão
Cảnh báo cấp độ rủi ro thiên tai do bão
Thời gian ban hành bản tin và thời gian ban hành bản tin tiếp theo
Tên và chữ ký của người chịu trách nhiệm ban hành bản tin
Tin nhanh về bão: cập nhật vị trí, cường độ bão thời điểm hiện tại
Theo quy định trên, một bản tin dự báo, cảnh báo bão không chỉ là thông báo đơn thuần về vị trí hoặc thời gian mà còn bao gồm đầy đủ nhiều yếu tố kỹ thuật và dự báo chuyên sâu để hỗ trợ các cơ quan, đơn vị và người dân chủ động ứng phó.
Cụ thể, bản tin sẽ bao gồm các nội dung chính sau:
-
Tiêu đề bản tin: phản ánh loại hình cảnh báo (ví dụ: Tin bão khẩn cấp, Tin bão trên đất liền…), kèm theo số hiệu của cơn bão.
-
Thông tin thực trạng: ghi nhận tại thời điểm gần nhất về vị trí tâm bão, tọa độ địa lý, tốc độ và hướng di chuyển, cấp gió và khu vực bị ảnh hưởng.
-
Diễn biến dự báo: phân tích hướng đi, cường độ bão trong 24–72 giờ tiếp theo; kèm bản đồ quỹ đạo, phạm vi gió mạnh, xác suất tâm bão di chuyển.
-
Ảnh hưởng dự báo: thông tin về khu vực chịu gió mạnh, mưa lớn, sóng cao, lũ quét hoặc các hình thái thiên tai liên quan.
-
Cảnh báo cấp độ rủi ro thiên tai: phân vùng rủi ro theo từng địa phương để kích hoạt kịch bản ứng phó tương ứng.
-
Thời gian phát hành bản tin và bản tin tiếp theo, nhằm tạo chu kỳ cập nhật đều đặn, giúp người dân nắm rõ thời điểm theo dõi thông tin.
-
Tên và chữ ký người chịu trách nhiệm phát hành, đảm bảo tính chính thống, minh bạch.
Việc chuẩn hóa cấu trúc bản tin giúp người đọc dễ tiếp cận, dễ hiểu và nhanh chóng nắm bắt được thông tin quan trọng nhất trong thời điểm khẩn cấp. Ngoài ra, khi bão có diễn biến phức tạp, cơ quan khí tượng còn ban hành tin nhanh về bão, nhằm cập nhật tức thời những thay đổi bất thường về cường độ hoặc hướng di chuyển.
Tình huống giả định
Ngày 12/9/2025, cơn bão số 9 xuất hiện trên vùng biển phía Đông Philippines và nhanh chóng di chuyển vào Biển Đông với tốc độ 25 km/h. Sau khi tiến gần đến khu vực quần đảo Hoàng Sa, cường độ bão mạnh dần lên cấp 11, giật cấp 13. Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia đã ban hành bản tin bão khẩn cấp, gửi đến các cơ quan truyền thông và chính quyền địa phương ven biển.
Người chịu trách nhiệm ban hành bản tin là anh Nguyễn Văn Huy. Trong bản tin, ngoài thông tin cập nhật vị trí – tọa độ – cường độ bão tại thời điểm 07h00 sáng, còn có phần dự báo chi tiết trong 24h – 48h – 72h tiếp theo; dự báo vùng ảnh hưởng mưa lớn từ Quảng Ninh đến Quảng Nam; cảnh báo sóng cao từ 4–6m trên vùng biển Bắc Trung Bộ; xác định khu vực nguy hiểm và cấp độ rủi ro thiên tai cấp 3 tại 9 tỉnh, thành phố ven biển. Thời điểm phát hành bản tin tiếp theo được ghi rõ là lúc 16h00 cùng ngày.
Nhờ bản tin chi tiết, nhiều địa phương đã chủ động cấm tàu thuyền ra khơi, khẩn trương thu hoạch nông sản và di dời người dân khỏi vùng nguy hiểm, giảm thiểu thiệt hại đáng kể khi bão đổ bộ vào đất liền.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Việc ban hành bản tin cảnh báo bão là công cụ quan trọng giúp người dân và chính quyền ứng phó hiệu quả với thiên tai. Bản tin cảnh báo bão trên đất liền được phát hành khi bão có khả năng hoặc đang ảnh hưởng trực tiếp với sức gió từ cấp 8 trở lên. Mỗi bản tin đều bao gồm các nội dung kỹ thuật chi tiết về vị trí, hướng đi, cường độ, vùng ảnh hưởng, cấp độ rủi ro và thời gian phát hành, nhằm đảm bảo thông tin kịp thời và chính xác.
