Tình trạng tai nạn giao thông đường thủy nội địa vẫn đang là vấn đề nhức nhối ở nhiều địa phương, đặc biệt tại các khu vực sông ngòi chằng chịt và lưu lượng tàu thuyền dày đặc. Trong đó, có những khu vực thường xuyên xảy ra tai nạn, tiềm ẩn nguy cơ cao, được gọi là “điểm đen” tai nạn giao thông đường thủy nội địa. Pháp luật hiện hành đã có những quy định cụ thể để xác định và quản lý các điểm đen này nhằm giảm thiểu rủi ro và bảo vệ an toàn cho người tham gia giao thông đường thủy.
1. Điểm đen tai nạn giao thông đường thủy nội địa là gì?
Khoản 3 Điều 3 Thông tư 50/2017/TT-BGTVT quy định như sau:
Điều 3. Giải thích từ ngữ
...
3. Điểm đen tai nạn giao thông đường thủy nội địa (sau đây gọi tắt là điểm đen) là điểm tiềm ẩn tai nạn giao thông mà tại đó có xảy ra tai nạn giao thông.
...
Theo quy định trên, để một khu vực được gọi là điểm đen, trước hết nơi đó phải là điểm tiềm ẩn tai nạn, tức là có các yếu tố nguy cơ gây tai nạn như luồng lạch hẹp, tầm nhìn bị che khuất, phương tiện qua lại phức tạp, biển báo không rõ ràng… Sau đó, tại vị trí này đã thực tế xảy ra ít nhất một vụ tai nạn giao thông.
Như vậy, không phải cứ nơi nào nguy hiểm đều là điểm đen, mà chỉ khi có tai nạn thực tế xảy ra, nơi đó mới bị đánh giá và xếp vào danh sách điểm đen để được cơ quan chức năng theo dõi, xử lý và cải tạo hạ tầng.
Tình huống giả định
Kênh Xáng Lớn đoạn qua xã Tân Lộc (huyện Thới Bình, Cà Mau) là nơi có mật độ tàu ghe vận chuyển nông sản rất lớn. Do tầm nhìn bị hạn chế bởi nhiều khúc cua gắt, cộng với tình trạng lấn chiếm hành lang luồng lạch để đặt sạp hàng ven bờ, khu vực này từng xảy ra liên tiếp hai vụ va chạm tàu trong năm 2024, khiến một người thiệt mạng và ba người bị thương.
Qua đánh giá của Chi cục Đường thủy nội địa phía Nam, khu vực này đã xác định là điểm đen tai nạn giao thông đường thủy, đồng thời được ưu tiên gắn biển cảnh báo và bố trí lực lượng tuần tra vào giờ cao điểm.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Khi nào được xác định là điểm đen tai nạn giao thông đường thủy nội địa?
Điều 5 Thông tư 50/2017/TT-BGTVT quy định như sau:
Điều 5. Tiêu chí xác định điểm đen
Điểm đen được xác định khi tình hình tai nạn giao thông xảy ra trong một năm (tính từ ngày 16 tháng 12 năm trước đến ngày 15 tháng 12 năm sau) tại điểm tiềm ẩn tai nạn giao thông, thuộc một trong các trường hợp sau:
1. Xảy ra 01 (một) vụ tai nạn giao thông có chết người.
2. Xảy ra 02 (hai) vụ tai nạn giao thông trở lên.
3. Có đồng thời từ 02 (hai) tiêu chí của điểm tiềm ẩn tai nạn giao thông trở lên và xảy ra 01 (một) vụ tai nạn giao thông trở lên.
Theo quy định trên, không phải mọi tai nạn xảy ra trên sông đều dẫn đến việc nơi đó bị xếp là điểm đen, mà cần xét trong khung thời gian một năm với ba trường hợp cụ thể:
- Có ít nhất một vụ tai nạn gây chết người.
- Có từ hai vụ tai nạn trở lên, dù không có người tử vong.
- Vừa có tai nạn, vừa hội đủ hai tiêu chí tiềm ẩn nguy cơ tại khu vực (ví dụ: tầm nhìn kém và không có biển cảnh báo).
Việc phân loại, đánh giá các điểm đen là cơ sở quan trọng để cơ quan chức năng đề xuất giải pháphợp lý, cảnh báo hoặc điều tiết giao thông nhằm hạn chế rủi ro tiếp theo.
Tình huống giả định
Trong báo cáo tổng hợp năm 2023 của Sở Giao thông Vận tải tỉnh Đồng Tháp, đoạn kênh Tân Thành (thuộc thị xã Hồng Ngự) được ghi nhận có địa hình hẹp, thường xuyên bị sạt lở sau mùa mưa, cộng thêm tình trạng nhiều tàu thuyền dừng đậu lấn luồng. Từ tháng 12/2022 đến tháng 11/2023, khu vực này xảy ra hai vụ tai nạn, trong đó một vụ làm hai người chết, vụ còn lại gây thiệt hại tài sản trên 200 triệu đồng.
Căn cứ Điều 5 Thông tư 50/2017/TT-BGTVT, đoạn kênh này đủ điều kiện xác lập là điểm đen tai nạn đường thủy nội địa. Ngay sau đó, UBND tỉnh ban hành văn bản công bố điểm đen chính thức, đồng thời giao Sở Giao thông Vận tải chủ trì khẩn trương khơi thông dòng chảy và cắm biển cảnh báo hai đầu tuyến.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Điểm đen tai nạn giao thông đường thủy nội địa là khu vực tiềm ẩn rủi ro nơi đã xảy ra tai nạn thực tế, gây ảnh hưởng đến an toàn của người và phương tiện. Theo quy định, một vị trí sẽ được xác định là điểm đen nếu có ít nhất một vụ tai nạn gây chết người hoặc từ hai vụ tai nạn trở lên xảy ra trong vòng một năm. Việc nhận diện và xử lý kịp thời các điểm đen là yếu tố quan trọng nhằm giảm thiểu tai nạn đường thủy và bảo vệ tính mạng người dân.
