Dịch vụ logistics là gì?

Dịch vụ logistics là một trong những hoạt động thương mại quan trọng, giúp kết nối các khâu từ sản xuất đến tiêu thụ hàng hóa, bảo đảm cho quá trình lưu thông hàng hóa được diễn ra thuận lợi và hiệu quả. Pháp luật đã quy định rõ khái niệm dịch vụ logistics nhằm xác định phạm vi và bản chất của hoạt động này. Bên cạnh đó, quyền và nghĩa vụ của thương nhân kinh doanh dịch vụ logistics cũng được pháp luật quy định cụ thể để bảo đảm tính minh bạch, cân bằng lợi ích các bên và duy trì trật tự thương mại lành mạnh.

1. Dịch vụ logistics là gì?

Điều 233 Luật Thương mại 2005 quy định như sau:

Luật thương mại 2005

Điều 233. Dịch vụ logistics

Dịch vụ logistics là hoạt động thương mại, theo đó thương nhân tổ chức thực hiện một hoặc nhiều công việc bao gồm nhận hàng, vận chuyển, lưu kho, lưu bãi, làm thủ tục hải quan, các thủ tục giấy tờ khác, tư vấn khách hàng, đóng gói bao bì, ghi ký mã hiệu, giao hàng hoặc các dịch vụ khác có liên quan đến hàng hoá theo thoả thuận với khách hàng để hưởng thù lao. Dịch vụ logistics được phiên âm theo tiếng Việt là dịch vụ lô-gi-stíc.

Dịch vụ logistics không chỉ dừng ở việc vận chuyển mà bao quát toàn bộ chuỗi hoạt động từ khâu tiếp nhận hàng hóa, lưu kho, làm thủ tục pháp lý đến khâu phân phối cuối cùng. Đây là hoạt động hỗ trợ quan trọng trong thương mại hiện đại, giúp giảm chi phí, tiết kiệm thời gian và nâng cao hiệu quả kinh doanh. Khái niệm logistics cũng cho thấy tính đa dạng, khi thương nhân có thể thực hiện một hoặc nhiều công đoạn, miễn là có thỏa thuận rõ ràng với khách hàng. Như vậy, logistics được xem là cầu nối giữa sản xuất và tiêu dùng, tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững của chuỗi cung ứng.

Tình huống giả định

Dịch vụ logistics trọn gói tại TP. Hồ Chí Minh

• Phát sinh nhu cầu
  

  Tháng 5/2025, Công ty CP Nông sản Xanh ký hợp đồng với Công ty TNHH Logistics Minh Tâm để vận chuyển 20 tấn trái cây từ kho lạnh tại TP. Hồ Chí Minh đi xuất khẩu sang Singapore.

• Dịch vụ logistics thực hiện
  

  Công ty Minh Tâm tiếp nhận lô hàng, tổ chức vận chuyển đến cảng, làm thủ tục hải quan, đóng gói lại bao bì theo tiêu chuẩn xuất khẩu và sắp xếp container lạnh. Ngoài ra, doanh nghiệp còn hỗ trợ tư vấn giấy tờ kiểm dịch thực vật.

• Kết quả
  

  Nhờ dịch vụ logistics trọn gói, lô hàng được xuất đi đúng tiến độ, giảm rủi ro hư hỏng, bảo đảm uy tín cho Công ty Nông sản Xanh khi ký kết hợp đồng xuất khẩu với đối tác Singapore.

Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.

2. Thương nhân kinh doanh dịch vụ logistics có quyền và nghĩa vụ gì?

Điều 235 Luật Thương mại 2005 quy định như sau:

Luật thương mại 2005

Điều 235. Quyền và nghĩa vụ của thương nhân kinh doanh dịch vụ logistics

1. Trừ trường hợp có thỏa thuận khác, thương nhân kinh doanh dịch vụ logistics có các quyền và nghĩa vụ sau đây:

a) Được hưởng thù lao dịch vụ và các chi phí hợp lý khác;

b) Trong quá trình thực hiện hợp đồng, nếu có lý do chính đáng vì lợi ích của khách hàng thì thương nhân kinh doanh dịch vụ logistics có thể thực hiện khác với chỉ dẫn của khách hàng, nhưng phải thông báo ngay cho khách hàng;

c) Khi xảy ra trường hợp có thể dẫn đến việc không thực hiện được một phần hoặc toàn bộ những chỉ dẫn của khách hàng thì phải thông báo ngay cho khách hàng để xin chỉ dẫn;

d) Trường hợp không có thoả thuận về thời hạn cụ thể thực hiện nghĩa vụ với khách hàng thì phải thực hiện các nghĩa vụ của mình trong thời hạn hợp lý.

2. Khi thực hiện việc vận chuyển hàng hóa, thương nhân kinh doanh dịch vụ logistics phải tuân thủ các quy định của pháp luật và tập quán vận tải.

Quyền và nghĩa vụ của thương nhân logistics thể hiện rõ nguyên tắc cân bằng giữa lợi ích của doanh nghiệp và khách hàng. Họ không chỉ có quyền thu phí dịch vụ mà còn được linh hoạt thay đổi chỉ dẫn khi cần thiết, miễn là vì lợi ích của khách hàng và có thông báo kịp thời. Về nghĩa vụ, thương nhân phải đảm bảo tính minh bạch trong việc thông tin, tuân thủ chuẩn mực pháp lý và tập quán vận tải, đồng thời thực hiện công việc trong thời gian hợp lý nếu không có thỏa thuận cụ thể. Đây là cơ sở để bảo vệ khách hàng, đồng thời tạo hành lang pháp lý an toàn cho hoạt động logistics vốn liên quan trực tiếp đến chuỗi cung ứng và lưu thông hàng hóa.

Tình huống giả định

Thực hiện quyền và nghĩa vụ trong dịch vụ logistics

• Phát sinh dịch vụ
  

  Tháng 8/2025, Công ty TNHH Thiết bị Điện Hòa Phát thuê Công ty Logistics An Việt vận chuyển 5 container thiết bị điện từ Hải Phòng về kho tại Hà Nội.

• Quá trình thực hiện
  

  Trong lúc vận chuyển, An Việt nhận thấy một container có dấu hiệu rò rỉ nước mưa. Vì lợi ích của khách hàng, doanh nghiệp chủ động di chuyển container sang xe khác để bảo đảm an toàn, đồng thời báo ngay cho Hòa Phát.

• Kết quả
  

  Hàng hóa được giao đủ số lượng, đúng thời gian. An Việt được hưởng thù lao dịch vụ theo hợp đồng và không phải bồi thường vì đã thực hiện đúng quyền và nghĩa vụ theo luật định.

Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.

Kết luận

Dịch vụ logistics giữ vai trò quan trọng trong thương mại hiện đại, giúp quá trình vận chuyển, lưu kho và giao nhận hàng hóa được tiến hành hiệu quả, an toàn và đúng pháp luật. Khái niệm logistics đã được pháp luật quy định cụ thể, qua đó xác định rõ phạm vi dịch vụ và tạo nền tảng pháp lý cho thương nhân thực hiện. Ngoài ra, quyền và nghĩa vụ của thương nhân kinh doanh dịch vụ logistics cũng được thiết lập nhằm bảo đảm sự minh bạch, cân bằng lợi ích giữa các bên và góp phần duy trì môi trường kinh doanh ổn định.