Đại lý tàu biển là gì?

Trong hoạt động hàng hải, đại lý tàu biển đóng vai trò cầu nối giữa chủ tàu, người khai thác tàu với các cơ quan quản lý, doanh nghiệp dịch vụ và đối tác tại cảng. Đại lý không chỉ thực hiện các thủ tục pháp lý khi tàu ra vào cảng mà còn thay mặt chủ tàu thực hiện các giao dịch thương mại, kỹ thuật và pháp lý liên quan đến khai thác tàu.

1. Đại lý tàu biển là gì?

Căn cứ theo Điều 235 Bộ luật Hàng hải Việt Nam 2015 quy định:

Bộ luật Hàng hải Việt Nam 2015

Điều 235. Đại lý tàu biển

Đại lý tàu biển là dịch vụ mà người đại lý tàu biển nhân danh chủ tàu hoặc người khai thác tàu tiến hành các dịch vụ liên quan đến tàu biển hoạt động tại cảng, bao gồm: việc thực hiện các thủ tục tàu biển đến, rời cảng; ký kết hợp đồng vận chuyển, hợp đồng bảo hiểm hàng hải, hợp đồng bốc dỡ hàng hóa, hợp đồng thuê tàu, hợp đồng thuê thuyền viên; ký phát vận đơn hoặc chứng từ vận chuyển tương đương; cung ứng vật tư, nhiên liệu, thực phẩm, nước sinh hoạt cho tàu biển; trình kháng nghị hàng hải; thông tin liên lạc với chủ tàu hoặc người khai thác tàu; dịch vụ liên quan đến thuyền viên; thu, chi các khoản tiền liên quan đến hoạt động khai thác tàu; giải quyết tranh chấp về hợp đồng vận chuyển hoặc về tai nạn hàng hải và dịch vụ khác liên quan đến tàu biển.

Đại lý tàu biển được xem như đại diện pháp lý và thương mại của chủ tàu trong phạm vi ủy quyền. Họ đóng vai trò trung gian chuyên nghiệp giúp bảo đảm các hoạt động hàng hải diễn ra thông suốt, đúng quy định pháp luật, tiết kiệm thời gian và chi phí cho chủ tàu.

Tình huống giả định

• Phát sinh nhu cầu dịch vụ đại lý
  Ngày 20/7/2025, tàu container “Pacific Harmony” của Công ty Vận tải Hồng Dương cập Cảng Hải Phòng.

• Cử đại lý thực hiện thủ tục
  Công ty chỉ định Công ty TNHH Đại lý Hàng hải Đông Á làm đại lý tàu biển để đại diện thực hiện thủ tục nhập cảng, ký hợp đồng bốc dỡ hàng và cung ứng nhiên liệu.

• Kết quả
  Tàu được thông quan nhanh chóng, hàng hóa được bốc dỡ đúng lịch trình. Đại lý hoàn tất thu – chi các khoản phí thay cho chủ tàu và báo cáo kết quả về trụ sở chính.

Tình huống trên là giả định, nhằm mục đích tham khảo.

2. Người đại lý tàu biển là ai?

Căn cứ theo Điều 236 Bộ luật Hàng hải Việt Nam 2015 quy định:

Bộ luật Hàng hải Việt Nam 2015

Điều 236. Người đại lý tàu biển

1. Người đại lý tàu biển là người được người ủy thác chỉ định làm đại diện để tiến hành dịch vụ đại lý tàu biển theo ủy thác của người ủy thác tại cảng biển.

2. Người đại lý tàu biển có thể thực hiện dịch vụ đại lý tàu biển cho người thuê vận chuyển, người thuê tàu hoặc những người khác có quan hệ hợp đồng với chủ tàu hoặc người khai thác tàu, nếu được chủ tàu hoặc người khai thác tàu đồng ý.

Theo đó, người đại lý tàu biển có thể là tổ chức hoặc cá nhân có năng lực pháp lý, có chức năng kinh doanh dịch vụ hàng hải. Họ là người thay mặt chủ tàu thực hiện các công việc hành chính, kỹ thuật và thương mại tại cảng từ việc đăng ký tàu ra vào, thanh toán chi phí cầu bến, đến hỗ trợ thuyền viên và xử lý tranh chấp.

Tình huống giả định

• Chỉ định đại lý thực hiện nhiệm vụ
  Ngày 10/9/2025, chủ tàu “Hải Long 18” ký ủy quyền cho Công ty TNHH Dịch vụ Biển Toàn Cầu làm đại lý tại Cảng Đà Nẵng.

• Thực hiện dịch vụ đại lý
  Đại lý thay mặt chủ tàu làm thủ tục hải quan, tiếp nhận lệnh bốc dỡ, thanh toán chi phí neo đậu và phối hợp với cảng vụ để cấp phép rời cảng.

• Kết quả
  Toàn bộ quy trình hoàn tất đúng quy định, đảm bảo tàu xuất bến đúng lịch trình. Đại lý được đánh giá thực hiện tốt nghĩa vụ đại diện ủy thác theo Điều 236 Bộ luật Hàng hải 2015.

Tình huống trên là giả định, nhằm mục đích tham khảo.

3. Kết luận

Đại lý tàu biển là một mắt xích quan trọng trong chuỗi dịch vụ hàng hải, giúp chủ tàu, người khai thác tàu duy trì hoạt động ổn định và hợp pháp tại các cảng biển. Đồng thời, người đại lý không chỉ thực hiện các thủ tục hành chính mà còn hỗ trợ về kỹ thuật, thương mại và pháp lý, góp phần nâng cao hiệu quả khai thác và uy tín của doanh nghiệp hàng hải Việt Nam.