Công dân phục vụ trên tàu kiểm ngư từ đủ 24 tháng được công nhận hoàn thành nghĩa vụ quân sự, và một số đối tượng đặc biệt được miễn gọi nhập ngũ theo quy định hiện hành.
Trong hoạt động bảo vệ chủ quyền và phát triển kinh tế biển, lực lượng kiểm ngư đóng vai trò quan trọng trong việc tuần tra, kiểm soát và bảo đảm an ninh trên vùng biển của Tổ quốc. Khi tham gia phục vụ tại lực lượng này, nhiều công dân quan tâm đến việc thời gian công tác có được tính là hoàn thành nghĩa vụ quân sự trong thời bình hay không. Bên cạnh đó, pháp luật cũng quy định rõ những trường hợp công dân được miễn gọi nhập ngũ nhằm bảo đảm sự công bằng và phù hợp với hoàn cảnh thực tế.
Công dân phục vụ tàu kiểm ngư bao lâu thì được xét hoàn thành nghĩa vụ quân sự?
Khoản 4 Điều 4 Luật Nghĩa vụ quân sự 2015, được sửa đổi, bổ sung bởi khoản 2 Điều 4 Luật sửa đổi 11 Luật về quân sự, quốc phòng 2025, quy định như sau:
Điều 4. Nghĩa vụ quân sự
…
4. Công dân thuộc một trong các trường hợp sau đây được công nhận hoàn thành nghĩa vụ quân sự tại ngũ trong thời bình:a) Dân quân thường trực có ít nhất 24 tháng phục vụ thì được công nhận hoàn thành thực hiện nghĩa vụ quân sự trong thời bình do Tư lệnh Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội, Tư lệnh Bộ Tư lệnh Thành phố Hồ Chí Minh, Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy quân sự cấp tỉnh quyết định theo đề nghị của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã, người đứng đầu cơ quan, tổ chức;
b) Hoàn thành nhiệm vụ tham gia Công an xã liên tục từ đủ 36 tháng trở lên;
c) Cán bộ, công chức, viên chức, sinh viên tốt nghiệp đại học trở lên, đã được đào tạo và phong quân hàm sĩ quan dự bị;
d) Thanh niên đã tốt nghiệp đại học, cao đẳng, trung cấp tình nguyện phục vụ tại đoàn kinh tế quốc phòng từ đủ 24 tháng trở lên theo Đề án do Thủ tướng Chính phủ quyết định;
đ) Công dân phục vụ trên tàu kiểm ngư từ đủ 24 tháng trở lên.
Công dân phục vụ trên tàu kiểm ngư đủ 24 tháng trở lên sẽ được xem là hoàn thành nghĩa vụ quân sự trong thời bình mà không cần tham gia nghĩa vụ quân sự trong quân đội. Quy định này nhằm ghi nhận đóng góp của lực lượng kiểm ngư những người trực tiếp tham gia bảo vệ chủ quyền, tài nguyên và an ninh trên biển.
Tình huống giả định
-
Anh Vinh phục vụ trên tàu kiểm ngư vùng biển miền Trung
Anh Nguyễn Đức Vinh, được tuyển dụng và phân công công tác trên tàu kiểm ngư KN-937 thuộc Chi cục Kiểm ngư khu vực miền Trung. -
Hoàn thành nhiệm vụ sau 24 tháng phục vụ
Trong suốt 24 tháng công tác, anh Vinh cùng tổ kiểm ngư thực hiện tuần tra, giám sát và bảo vệ vùng biển thuộc chủ quyền Việt Nam, nhiều lần tham gia xử lý các vụ vi phạm khai thác hải sản trái phép. Hồ sơ công tác của anh được đơn vị xác nhận hoàn thành tốt nhiệm vụ. -
Được công nhận hoàn thành nghĩa vụ quân sự trong thời bình
Sau khi đối chiếu hồ sơ và thời gian phục vụ, cơ quan có thẩm quyền ra quyết định công nhận anh Vinh đã hoàn thành nghĩa vụ quân sự tại ngũ trong thời bình theo quy định.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Những trường hợp nào được miễn gọi nhập ngũ theo quy định hiện hành?
Khoản 2 Điều 41 Luật Nghĩa vụ quân sự 2015 quy định như sau:
Điều 41. Tạm hoãn gọi nhập ngũ và miễn gọi nhập ngũ
…
2. Miễn gọi nhập ngũ đối với những công dân sau đây:a) Con của liệt sĩ, con của thương binh hạng một;
b) Một anh hoặc một em trai của liệt sĩ;
c) Một con của thương binh hạng hai; một con của bệnh binh suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên; một con của người nhiễm chất độc da cam suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên;
d) Người làm công tác cơ yếu không phải là quân nhân, Công an nhân dân;
đ) Cán bộ, công chức, viên chức, thanh niên xung phong được điều động đến công tác, làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn theo quy định của pháp luật từ 24 tháng trở lên....
Những trường hợp nêu trên được miễn gọi nhập ngũ trong thời bình, thể hiện chính sách nhân văn của Nhà nước trong việc ưu tiên, tri ân người có công và bảo đảm cân đối lực lượng lao động ở vùng đặc biệt khó khăn. Tuy nhiên, việc miễn gọi nhập ngũ không đồng nghĩa với miễn trách nhiệm công dân, bởi các cá nhân này vẫn có thể được huy động trong các hình thức phục vụ quốc phòng khác khi cần thiết.
Tình huống giả định
-
Anh Nam được miễn gọi nhập ngũ do công tác ở vùng đặc biệt khó khăn
Anh Phạm Minh Nam cán bộ địa chính, đã công tác liên tục trên địa bàn trong hơn 24 tháng theo quyết định điều động của cơ quan nhà nước. -
Cơ quan chức năng xác nhận điều kiện miễn gọi nhập ngũ
Đến thời điểm địa phương triển khai kế hoạch tuyển quân, cơ quan có thẩm quyền rà soát danh sách và xác định anh Nam thuộc diện được miễn gọi nhập ngũ do đáp ứng điều kiện công tác tại vùng có điều kiện kinh tế xã hội đặc biệt khó khăn. -
Anh Nam được ra quyết định miễn gọi nhập ngũ theo quy định
Sau khi thẩm định hồ sơ, cơ quan có thẩm quyền đã ký quyết định miễn gọi nhập ngũ cho anh Nam. Trường hợp này cho thấy chính sách miễn nghĩa vụ quân sự được áp dụng đúng đối tượng, vừa đảm bảo nhân đạo vừa đúng quy định của pháp luật.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Pháp luật hiện hành quy định rõ về việc công dân có thể được công nhận hoàn thành nghĩa vụ quân sự trong thời bình khi phục vụ tại các lực lượng đặc thù như kiểm ngư hoặc đoàn kinh tế quốc phòng. Công dân phục vụ trên tàu kiểm ngư từ đủ 24 tháng trở lên được xem là đã hoàn thành nghĩa vụ quân sự. Các trường hợp như con của liệt sĩ, thương binh nặng, người làm công tác cơ yếu hay cán bộ công tác ở vùng đặc biệt khó khăn cũng được miễn gọi nhập ngũ theo quy định.
