Người sử dụng lao động có trách nhiệm trả khoản tiền bảo hiểm xã hội và bảo hiểm y tế cho người giúp việc gia đình để họ tự chủ tham gia theo quy định. Nghĩa vụ này giúp bảo đảm quyền lợi an sinh và sức khỏe cho người lao động. Nếu không thực hiện, người sử dụng lao động sẽ bị xử phạt từ 10 triệu đến 15 triệu đồng và buộc hoàn trả lại chi phí.
Người giúp việc gia đình được trả tiền bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế để tự tham gia. Không thực hiện, người sử dụng lao động bị phạt từ 10 đến 15 triệu đồng và buộc khắc phục hậu quả.
Trong quan hệ lao động giúp việc gia đình, người sử dụng lao động không chỉ có nghĩa vụ trả lương mà còn phải bảo đảm các quyền lợi khác cho người lao động. Một trong những nghĩa vụ quan trọng là trả tiền bảo hiểm xã hội và bảo hiểm y tế để người giúp việc có thể chủ động tham gia. Việc thực hiện đúng quy định không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của người giúp việc mà còn tránh cho người sử dụng lao động nguy cơ bị xử phạt hành chính.
1. Người giúp việc gia đình có được tham gia bảo hiểm xã hội không?
Trả lời vắn tắt: Có. Người sử dụng lao động phải trả khoản tiền bảo hiểm xã hội và bảo hiểm y tế để người giúp việc tự tham gia theo quy định của pháp luật.
Khoản 2 Điều 163 Bộ luật Lao động 2019 quy định như sau:
Điều 163. Nghĩa vụ của người sử dụng lao động khi sử dụng lao động là người giúp việc gia đình
...
2. Trả cho người giúp việc gia đình khoản tiền bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế theo quy định của pháp luật để người lao động chủ động tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế.
...
Người giúp việc gia đình không thuộc nhóm lao động do doanh nghiệp trực tiếp đóng bảo hiểm nhưng họ vẫn được bảo đảm quyền tham gia thông qua việc người sử dụng lao động trả lại phần tiền tương ứng để người lao động tự đóng. Quy định này phản ánh tính linh hoạt của pháp luật, phù hợp với đặc thù công việc tại hộ gia đình đồng thời vẫn đảm bảo quyền an sinh xã hội cho người lao động.
Tình huống giả định
-
Phát sinh sự việc
Tháng 5/2025, bà Nguyễn Thu Lan thuê bà Lê Thị Mai làm giúp việc nhà tại Thành phố Hồ Chí Minh với mức lương 8 triệu đồng/tháng. Trong hợp đồng, bà Lan cam kết trả thêm khoản 10,5% tiền bảo hiểm xã hội và 4,5% bảo hiểm y tế để bà Mai tự tham gia theo quy định. - Quá trình thực hiện
Hàng tháng, bà Lan thanh toán đầy đủ lương và tiền bảo hiểm bằng chuyển khoản, có biên nhận rõ ràng. Nhờ vậy, bà Mai chủ động đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện và bảo hiểm y tế tại địa phương. -
Hai bên đảm bảo thực hiện đúng quy định
Việc thực hiện đúng quy định giúp hai bên minh bạch quyền và nghĩa vụ, đồng thời thể hiện trách nhiệm xã hội của người sử dụng lao động. Đây cũng là cơ sở giúp người giúp việc an tâm công tác, có sự bảo đảm về y tế và an sinh lâu dài.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Không trả tiền bảo hiểm xã hội cho người giúp việc bị xử phạt ra sao?
Trả lời vắn tắt: Người sử dụng lao động không trả tiền bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế cho người giúp việc sẽ bị phạt tiền từ 10.000.000 đến 15.000.000 đồng. Đồng thời phải thanh toán phần chi phí trên cho người giúp việc.
Điểm b khoản 3 Điều 30 Nghị định 12/2022/NĐ-CP quy định:
Điều 30. Vi phạm quy định về lao động là người giúp việc gia đình
...
3. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động có một trong các hành vi sau đây:
...
b) Không trả cho lao động là người giúp việc gia đình khoản tiền bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế theo quy định của pháp luật để người lao động chủ động tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế.
...
5. Biện pháp khắc phục hậu quả
...
d) Buộc người sử dụng lao động trả đủ tiền bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế cho lao động là người giúp việc gia đình khi vi phạm quy định tại điểm b khoản 3 Điều này.
Nếu người sử dụng lao động cố tình không thực hiện nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm, họ có thể bị xử phạt hành chính theo mức nêu trên và buộc phải trả đủ tiền cho người giúp việc gia đình. Quy định này được đặt ra để bảo đảm rằng mọi người lao động, dù làm việc trong hộ gia đình, vẫn được hưởng quyền an sinh xã hội cơ bản.
Tình huống giả định
- Phát sinh sự việc
Tháng 6/2025, ông Phạm Hữu Phong thuê ông Nguyễn Văn Lâm làm giúp việc tại Thành phố Đà Nẵng với mức lương 7 triệu đồng/tháng. Tuy nhiên, ông Phong không trả khoản tiền bảo hiểm theo quy định trong suốt 8 tháng làm việc. - Quá trình xử lý
Sau khi chấm dứt hợp đồng, ông Lâm gửi đơn phản ánh đến Phòng Nội vụ Thành phố Đà Nẵng. Kết quả kiểm tra cho thấy ông Phong vi phạm điểm b khoản 3 Điều 30 Nghị định 12/2022/NĐ-CP. Cơ quan chức năng xử phạt 12.000.000 đồng và buộc ông Phong hoàn trả toàn bộ khoản tiền bảo hiểm đáng lẽ phải trả cho người lao động. -
Kết quả pháp lý và ý nghĩa
Vụ việc cho thấy việc tuân thủ quy định bảo hiểm là nghĩa vụ bắt buộc của người sử dụng lao động. Việc cố tình vi phạm không chỉ gây thiệt hại cho người lao động mà còn khiến doanh nghiệp, hộ gia đình chịu trách nhiệm hành chính và ảnh hưởng uy tín.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
