Nguyên đơn, bị đơn có yêu cầu phản tố và người có yêu cầu độc lập phải nộp tạm ứng án phí, người yêu cầu việc dân sự nộp tạm ứng lệ phí trong thời hạn luật quy định.
Trong quá trình giải quyết vụ án, đương sự phải thực hiện nghĩa vụ tài chính thông qua việc nộp tiền tạm ứng án phí, tạm ứng lệ phí. Đây là bước bắt buộc để Tòa án có cơ sở thụ lý và giải quyết vụ việc. Pháp luật cũng quy định rõ chủ thể nào phải nộp và thời hạn nộp cụ thể, bảo đảm sự minh bạch và công bằng trong tố tụng.
1. Ai phải nộp tiền tạm ứng án phí, tạm ứng lệ phí dân sự sơ thẩm?
Căn cứ theo Điều 146 Bộ luật tố tụng dân sự 2015:
Điều 146. Nghĩa vụ nộp tiền tạm ứng án phí, tiền tạm ứng lệ phí
1. Nguyên đơn, bị đơn có yêu cầu phản tố đối với nguyên đơn và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan có yêu cầu độc lập trong vụ án dân sự phải nộp tiền tạm ứng án phí sơ thẩm, người kháng cáo theo thủ tục phúc thẩm phải nộp tiền tạm ứng án phí phúc thẩm, trừ trường hợp được miễn hoặc không phải nộp tiền tạm ứng án phí.
2. Người nộp đơn yêu cầu Tòa án giải quyết việc dân sự phải nộp tiền tạm ứng lệ phí giải quyết việc dân sự đó, trừ trường hợp được miễn hoặc không phải nộp tiền tạm ứng lệ phí.
Đối với yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn, thỏa thuận nuôi con, chia tài sản khi ly hôn thì vợ, chồng có thể thỏa thuận về việc nộp tiền tạm ứng lệ phí, trừ trường hợp được miễn hoặc không phải nộp tiền tạm ứng lệ phí theo quy định của pháp luật. Trường hợp vợ, chồng không thỏa thuận được người nộp tiền tạm ứng lệ phí thì mỗi người phải nộp một nửa tiền tạm ứng lệ phí.
Theo đó, chủ thể có yêu cầu khởi kiện, yêu cầu độc lập hoặc phản tố đều phải nộp tạm ứng án phí. Trong các việc dân sự, người nộp đơn yêu cầu sẽ phải chịu trách nhiệm tài chính về lệ phí. Đối với trường hợp ly hôn thuận tình, pháp luật cho phép vợ chồng tự thỏa thuận, nếu không thì mỗi bên chịu một nửa.
Tình huống giả định
-
Nguyên đơn khởi kiện nhưng nhầm lẫn nghĩa vụ tài chính
Ngày 14/5/2024, tại Phường Vườn Lài, TP. Hồ Chí Minh, bà Nguyễn Thị Thu nộp đơn khởi kiện ông Trần Văn Hòa yêu cầu trả 200 triệu đồng tiền vay. Khi đến nộp tại Tòa án nhân dân khu vực 1 – Thành phố Hồ Chí Minh, bà Thu cho rằng mình phải nộp tiền tạm ứng lệ phí, trong khi thực tế bà có nghĩa vụ nộp tạm ứng án phí sơ thẩm vì đây là vụ án dân sự. -
Tòa án giải thích rõ ràng
Cán bộ Tòa án đã giải thích cho bà Thu rằng án phí áp dụng trong vụ án dân sự, còn lệ phí áp dụng với việc dân sự như yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn. Việc nhầm lẫn này khá phổ biến, nhưng pháp luật đã quy định rõ ràng trong từng trường hợp để bảo đảm minh bạch. -
Kết quả xử lý
Sau khi được hướng dẫn, bà Thu nộp đúng khoản tạm ứng án phí sơ thẩm theo quy định. Nhờ đó, vụ án được thụ lý đúng thủ tục, bảo đảm quyền và nghĩa vụ của các bên theo Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 và Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Thời hạn nộp tiền tạm ứng án phí, tạm ứng lệ phí
Căn cứ theo Điều 17 Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14:
Điều 17. Thời hạn nộp tiền tạm ứng án phí, án phí, tạm ứng lệ phí Tòa án, lệ phí Tòa án
1. Thời hạn nộp tiền tạm ứng án phí dân sự:
a) Trong thời hạn 07 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được thông báo của Tòa án về việc nộp tiền tạm ứng án phí dân sự sơ thẩm, nguyên đơn, bị đơn có yêu cầu phản tố đối với nguyên đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan có yêu cầu độc lập phải nộp tiền tạm ứng án phí và nộp cho Tòa án biên lai thu tiền tạm ứng án phí, trừ trường hợp có lý do chính đáng;
…
3. Thời hạn nộp tiền tạm ứng lệ phí Tòa án:a) Tạm ứng lệ phí giải quyết việc dân sự: Người phải nộp tiền tạm ứng lệ phí có nghĩa vụ nộp tiền tạm ứng lệ phí sơ thẩm, phúc thẩm và nộp cho Tòa án biên lai nộp tiền tạm ứng lệ phí Tòa án trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được thông báo của Tòa án về việc nộp tiền tạm ứng lệ phí, trừ trường hợp có lý do chính đáng;
b) Tạm ứng lệ phí Tòa án khác: Người kháng cáo quyết định của Tòa án quy định tại khoản 5 Điều 38, khoản 4 Điều 39 của Nghị quyết này phải nộp tiền tạm ứng lệ phí kháng cáo trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được thông báo của Tòa án về việc nộp tiền tạm ứng lệ phí kháng cáo, trừ trường hợp có lý do chính đáng.
4. Trường hợp có lý do chính đáng theo quy định tại các khoản 1, 2 và 3 Điều này là những trường hợp có trở ngại do hoàn cảnh khách quan tác động hoặc những sự kiện xảy ra một cách khách quan không thể lường trước được và không thể khắc phục được mặc dù đã áp dụng mọi biện pháp cần thiết và khả năng cho phép làm cho người có nghĩa vụ nộp tiền tạm ứng án phí, tạm ứng lệ phí Tòa án không thể thực hiện được việc nộp tiền tạm ứng án phí, tạm ứng lệ phí Tòa án trong thời hạn quy định.
...
Như vậy, pháp luật ấn định thời hạn nộp cụ thể để bảo đảm tiến độ giải quyết vụ việc. Nếu đương sự không nộp đúng hạn mà không có lý do chính đáng, Tòa án có thể đình chỉ giải quyết vụ án hoặc không chấp nhận yêu cầu, kháng cáo.
Tình huống giả định
-
Người dân yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn
Ngày 10/9/2024, tại Phường Bàn Cờ, TP. Hồ Chí Minh, bà Nguyễn Thị Thanh nộp đơn yêu cầu Tòa án nhân dân khu vực 1 – Thành phố Hồ Chí Minh công nhận thuận tình ly hôn. Sau khi tiếp nhận hồ sơ, Tòa án thông báo bà Thanh phải nộp tiền tạm ứng lệ phí trong thời hạn 05 ngày làm việc theo quy định. -
Bà Thanh nộp trễ tạm ứng lệ phí
Tuy nhiên, bà Thanh không nộp tạm ứng lệ phí đúng hạn và cũng không có lý do chính đáng cho sự chậm trễ. Điều này khiến thủ tục yêu cầu không được thực hiện đầy đủ. -
Tòa án đình chỉ giải quyết yêu cầu
Căn cứ Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 và Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14, Tòa án ra quyết định đình chỉ giải quyết yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn của bà Thanh vì bà không thực hiện nghĩa vụ nộp tạm ứng lệ phí đúng thời hạn.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Pháp luật tố tụng dân sự quy định rõ nghĩa vụ và thời hạn nộp tiền tạm ứng án phí, tạm ứng lệ phí nhằm bảo đảm trật tự và tiến độ giải quyết vụ việc. Nguyên đơn, bị đơn có yêu cầu phản tố và người có yêu cầu độc lập phải nộp tạm ứng án phí, còn người yêu cầu việc dân sự phải nộp tạm ứng lệ phí. Thời hạn nộp được xác định theo từng loại thủ tục, dao động từ 05 đến 10 ngày và có thể nộp trễ hơn nếu có lý do chính đáng.
