Xét nghiệm chất ma túy được thực hiện để phát hiện ma túy trong cơ thể và áp dụng với người bị nghi ngờ, người sử dụng trái phép hoặc đang bị quản lý theo luật.
Trong công tác phòng, chống ma túy, việc xác định tình trạng sử dụng ma túy của một cá nhân có ý nghĩa quan trọng đối với quản lý xã hội và áp dụng các biện pháp pháp lý cần thiết. Pháp luật quy định rõ khái niệm xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể như một hoạt động chuyên môn nhằm phát hiện dấu hiệu sử dụng ma túy. Đồng thời, các trường hợp phải thực hiện xét nghiệm cũng được xác định cụ thể để bảo đảm việc áp dụng đúng đối tượng và đúng mục đích quản lý.
1. Xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể là gì?
Khoản 11 Điều 2 Luật Phòng, chống ma túy 2021 quy định cụ thể:
Điều 2. Giải thích từ ngữ
...
11. Xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể là việc thực hiện các kỹ thuật chuyên môn nhằm xác định chất ma túy trong cơ thể thông qua mẫu nước tiểu, mẫu máu hoặc các mẫu vật khác của cơ thể người.
...
Xét nghiệm chất ma túy là việc sử dụng các kỹ thuật chuyên môn nhằm phát hiện chất ma túy trong cơ thể con người. Việc xét nghiệm được thực hiện thông qua các mẫu như nước tiểu, máu hoặc các mẫu vật khác của cơ thể. Hoạt động này nhằm xác định tình trạng sử dụng ma túy của một cá nhân tại thời điểm kiểm tra. Kết quả xét nghiệm là căn cứ quan trọng để cơ quan có thẩm quyền áp dụng các biện pháp quản lý, xử lý theo quy định của pháp luật.
Tình huống giả định
-
Nguyễn Văn Hải bị kiểm tra trong quá trình làm việc
Trong một đợt kiểm tra định kỳ về an ninh, trật tự tại nơi làm việc, cơ quan chức năng tiến hành kiểm tra đối với ông Nguyễn Văn Hải do có dấu hiệu nghi vấn liên quan đến việc sử dụng chất ma túy. -
Cơ quan chức năng yêu cầu thực hiện xét nghiệm
Căn cứ quy định pháp luật, ông Nguyễn Văn Hải được yêu cầu xét nghiệm chất ma túy bằng phương pháp chuyên môn thông qua mẫu nước tiểu. -
Mẫu xét nghiệm được phân tích theo quy trình chuyên môn
Mẫu được chuyển đến cơ sở y tế có thẩm quyền để phân tích, nhằm phát hiện sự hiện diện của chất ma túy trong cơ thể tại thời điểm kiểm tra. - Kết quả xét nghiệm làm căn cứ xử lý tiếp theo
Kết quả xét nghiệm được lập thành văn bản và sử dụng làm căn cứ pháp lý để cơ quan có thẩm quyền xem xét áp dụng các biện pháp quản lý, xử lý theo quy định.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
2. Xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể được thực hiện trong những trường hợp nào?
Khoản 1 Điều 22 Luật Phòng, chống ma túy 2021 quy định cụ thể:
Điều 22. Xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể
1. Xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể được thực hiện đối với người thuộc trường hợp sau đây:a) Người bị phát hiện sử dụng trái phép chất ma túy;
b) Người mà cơ quan, người có thẩm quyền có căn cứ cho rằng có hành vi sử dụng trái phép chất ma túy;
c) Người sử dụng trái phép chất ma túy đang trong thời hạn quản lý;
d) Người đang trong thời gian bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính giáo dục tại xã, phường, thị trấn do có hành vi sử dụng trái phép chất ma túy; đang cai nghiện ma túy; đang điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế; đang trong thời hạn quản lý sau cai nghiện ma túy.
...
Việc xét nghiệm được áp dụng đối với người bị phát hiện sử dụng trái phép chất ma túy hoặc người mà cơ quan có thẩm quyền có căn cứ cho rằng có hành vi sử dụng ma túy. Ngoài ra, người đang cai nghiện, đang điều trị nghiện, đang bị quản lý sau cai hoặc đang chấp hành biện pháp xử lý hành chính liên quan đến hành vi sử dụng ma túy cũng thuộc trường hợp phải xét nghiệm. Việc xét nghiệm trong các trường hợp này nhằm phục vụ công tác quản lý, phòng ngừa và đấu tranh với tệ nạn ma túy theo quy định của pháp luật.
Tình huống giả định
-
Trần Thị Thu Trang đang trong diện quản lý sau cai
Bà Trần Thị Thu Trang là người đã hoàn thành chương trình cai nghiện và đang thuộc diện quản lý sau cai nghiện theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền. -
Cơ quan quản lý yêu cầu xét nghiệm định kỳ
Theo kế hoạch quản lý, bà Trang được yêu cầu xét nghiệm chất ma túy định kỳ để theo dõi tình trạng sử dụng và phòng ngừa tái nghiện. -
Việc xét nghiệm được thực hiện theo đúng quy định
Cơ quan chức năng tiến hành lấy mẫu máu và mẫu nước tiểu của bà Trang, bảo đảm đúng quy trình, thẩm quyền và mục đích quản lý. - Kết quả phục vụ công tác phòng, chống ma túy
Kết quả xét nghiệm được sử dụng để đánh giá tình trạng chấp hành biện pháp quản lý, làm cơ sở cho việc tiếp tục áp dụng hoặc điều chỉnh các biện pháp phòng, chống ma túy theo luật định.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
Kết luận
Xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể là hoạt động sử dụng kỹ thuật chuyên môn để phát hiện chất ma túy thông qua các mẫu sinh học của con người. Việc xét nghiệm được áp dụng đối với người bị phát hiện sử dụng trái phép, người bị nghi ngờ có hành vi sử dụng ma túy và những người đang trong quá trình cai nghiện hoặc quản lý sau cai theo quy định. Thực hiện đúng các trường hợp xét nghiệm giúp cơ quan có thẩm quyền quản lý hiệu quả và phòng ngừa tệ nạn ma túy trong xã hội.
