Trong thực tế, có những trường hợp nhân viên giao hàng vô tình trở thành người vận chuyển chất cấm mà không hề hay biết. Theo quy định pháp luật, việc vô ý vận chuyển ma túy sẽ không bị xử lý hình sự nếu người giao hàng không biết mình đang thực hiện hành vi vi phạm. Tuy nhiên, pháp luật cũng quy định rõ các trường hợp vận chuyển ma túy với số lượng lớn có thể bị phạt tù nặng hoặc tử hình.
1. Nhân viên giao hàng vô tình vận chuyển ma túy có bị xử lý hình sự không?
Khoản 1 Điều 250 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi bởi Khoản 67 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017) quy định như sau:
Điều 250. Tội vận chuyển trái phép chất ma túy
1. Người nào vận chuyển trái phép chất ma túy mà không nhằm mục đích sản xuất, mua bán, tàng trữ trái phép chất ma túy thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:
a) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi quy định tại Điều này hoặc đã bị kết án về tội này hoặc một trong các tội quy định tại các điều 248, 249, 251 và 252 của Bộ luật này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm;
b) Nhựa thuốc phiện, nhựa cần sa hoặc cao côca có khối lượng từ 01 gam đến dưới 500 gam;
c) Heroine, Cocaine, Methamphetamine, Amphetamine, MDMA hoặc XLR-11 có khối lượng từ 0,1 gam đến dưới 05 gam;
...
Tội vận chuyển trái phép chất ma túy là loại tội phạm có lỗi cố ý. Theo đó, để bị truy cứu trách nhiệm hình sự, người phạm tội phải biết rõ mình đang thực hiện hành vi vận chuyển chất ma túy trái phép, hoặc có dấu hiệu đồng phạm, tiếp tay cho hành vi vi phạm. Trong trường hợp nhân viên giao hàng chỉ làm theo đơn và không biết hoặc không có lý do gì để nghi ngờ trong quá trình vận chuyển, thì họ không bị xem là chủ thể có lỗi, và do đó không bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, nếu có căn cứ cho thấy người giao hàng cố tình làm ngơ, tiếp tay, hoặc đã được cảnh báo mà vẫn vận chuyển thì có thể bị xử lý.
Tình huống giả định
Anh Nguyễn Hữu Trung (26 tuổi), là nhân viên giao hàng tự do tại TP.HCM, nhận đơn vận chuyển từ một người lạ với địa chỉ giao hàng tại quận Bình Thạnh. Gói hàng được đóng gói kỹ càng trong hộp giấy, được giới thiệu là “bột sâm khô xay nhuyễn”. Không thấy có biểu hiện bất thường và do khách trả công cao, anh Trung đồng ý nhận giao. Tuy nhiên, khi đi qua chốt kiểm tra ngẫu nhiên của lực lượng chức năng, gói hàng bị kiểm tra và phát hiện chứa hơn 30 gam ma túy đá.
Sau điều tra, cơ quan Công an xác định anh Trung hoàn toàn không biết gì về thành phần bên trong và không có dấu hiệu thông đồng hay từng có tiền án, tiền sự liên quan. Do đó, anh Trung không bị khởi tố hình sự và được trả tự do ngay sau khi lấy lời khai, còn người thuê giao hàng bị truy tố về tội vận chuyển và mua bán trái phép chất ma túy theo Điều 250 Bộ luật Hình sự.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Người vận chuyển trái phép bao nhiêu ma túy thì có thể bị tử hình?
Khoản 4 Điều 250 Bộ luật Hình sự 2015 (được sửa đổi bởi khoản 67 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017) quy định như sau:
Điều 250. Tội vận chuyển trái phép chất ma túy
...
4. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình:
a) Nhựa thuốc phiện, nhựa cần sa hoặc cao côca có khối lượng 05 kilôgam trở lên;
b) Heroine, Cocaine, Methamphetamine, Amphetamine, MDMA hoặc XLR-11 có khối lượng 100 gam trở lên;
c) Lá cây côca; lá khát (lá cây Catha edulis); lá, rễ, thân, cành, hoa, quả của cây cần sa hoặc bộ phận của cây khác có chứa chất ma túy do Chính phủ quy định có khối lượng 75 kilôgam trở lên;
d) Quả thuốc phiện khô có khối lượng 600 kilôgam trở lên;
đ) Quả thuốc phiện tươi có khối lượng 150 kilôgam trở lên;
e) Các chất ma túy khác ở thể rắn có khối lượng 300 gam trở lên;
g) Các chất ma túy khác ở thể lỏng có thể tích 750 mililít trở lên;
h) Có 02 chất ma túy trở lên mà tổng khối lượng hoặc thể tích của các chất đó tương đương với mức nêu tại các điểm từ a đến g khoản này....
Theo quy định trên, chỉ khi người vận chuyển ma túy biết rõ mình đang thực hiện hành vi phạm tội và số lượng chất ma túy vượt ngưỡng đặc biệt lớn, thì mới có thể đối mặt với mức hình phạt cao nhất là tử hình. Những con số nêu trong luật không chỉ áp dụng cho riêng một loại ma túy mà còn tính cả tổng hợp nhiều loại có giá trị tương đương. Đây là biện pháp mạnh của pháp luật nhằm ngăn chặn các hành vi buôn bán, vận chuyển ma túy có tổ chức, quy mô lớn hoặc xuyên quốc gia. Với những trường hợp này, dù không có ý định mua bán nhưng hành vi vận chuyển với số lượng lớn vẫn đủ cấu thành tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.
Ví dụ thực tế
Ngày 26/8/2024, Tòa án nhân dân TP.HCM tuyên phạt tử hình đối với Phạm Văn Trung (32 tuổi, ngụ TP.HCM, hành nghề tài xế công nghệ) về tội vận chuyển trái phép chất ma túy. Theo cáo trạng, Phạm Văn Trung nhận lời vận chuyển một thùng hàng chứa gần 5kg ma túy MDMA để lấy 10 triệu đồng tiền công, dù biết rõ bên trong là ma túy. Trung khai đã từng 2 lần vận chuyển thành công trước đó, đến lần thứ ba thì bị bắt quả tang trên quốc lộ 13 khi đang điều khiển ô tô đi giao hàng.
Hội đồng xét xử nhận định hành vi của bị cáo là đặc biệt nghiêm trọng, gây nguy hiểm cho xã hội và xâm phạm trực tiếp đến chính sách kiểm soát ma túy của Nhà nước. Mặc dù bị cáo thành khẩn khai báo và tỏ ra ăn năn, nhưng số lượng ma túy lớn và việc tái phạm cho thấy tính chất nguy hiểm cao, không thể áp dụng hình phạt nhẹ hơn. Căn cứ theo quy định của Bộ luật Hình sự, tòa đã tuyên án tử hình, đồng thời phạt bổ sung 5 triệu đồng.
Nguồn: Báo Tuổi Trẻ Online
Kết luận
Việc vận chuyển chất ma túy là hành vi bị xử lý hình sự nghiêm khắc, đặc biệt nếu có yếu tố cố ý và số lượng vượt mức quy định. Theo quy định pháp luật, nhân viên giao hàng sẽ không bị truy cứu nếu không biết đang vận chuyển ma túy. Ngược lại, nếu có hành vi cố ý vận chuyển ma túy với khối lượng lớn, người vi phạm có thể đối mặt với hình phạt cao nhất là tử hình.
