Vợ hoặc chồng đang xin ly hôn mà một người chết thì người còn lại có được hưởng di sản thừa kế không?

Việc xác định quyền thừa kế giữa vợ và chồng khi một bên qua đời phụ thuộc trực tiếp vào tình trạng hôn nhân hợp pháp tại thời điểm đó. Trong trường hợp vợ, chồng đang trong quá trình xin ly hôn nhưng bản án hoặc quyết định ly hôn chưa có hiệu lực pháp luật, pháp luật vẫn ghi nhận quyền thừa kế của người còn sống đối với di sản của bên kia. Đối với trường hợp vợ hoặc chồng đã kết hôn với người khác, quy định cũng xác định rõ quyền thừa kế để đảm bảo sự thống nhất và công bằng trong quan hệ dân sự.

1. Trường hợp vợ, chồng đang xin ly hôn mà một người chết thì người còn lại có được hưởng di sản thừa kế không?

Khoản 2 Điều 655 Bộ luật Dân sự 2015 quy định cụ thể:

Bộ luật Dân sự 2015

Điều 655. Việc thừa kế trong trường hợp vợ, chồng đã chia tài sản chung; vợ, chồng đang xin ly hôn hoặc đã kết hôn với người khác
…
2. Trường hợp vợ, chồng xin ly hôn mà chưa được hoặc đã được Tòa án cho ly hôn bằng bản án hoặc quyết định chưa có hiệu lực pháp luật, nếu một người chết thì người còn sống vẫn được thừa kế di sản.
…

Khoản 2 Điều 655 Bộ luật Dân sự 2015 quy định pháp luật vẫn bảo lưu quyền thừa kế cho vợ hoặc chồng còn sống cho đến khi bản án hoặc quyết định ly hôn có hiệu lực dù quan hệ hôn nhân đang trong tình trạng rạn nứt và hai bên đã nộp đơn xin ly hôn. Điều này xuất phát từ nguyên tắc bảo vệ hôn nhân hợp pháp cho đến khi chấm dứt bằng bản án hoặc quyết định có hiệu lực cuối cùng. Việc xác định này có ý nghĩa quan trọng vì nó đảm bảo quyền lợi hợp pháp của người còn sống, tránh tình trạng mất quyền thừa kế trong khi quan hệ hôn nhân trên thực tế vẫn đang được pháp luật công nhận.

Tình huống giả định

• Nộp đơn xin ly hôn tại Tòa án
  Ngày 10/7/2025, anh Nguyễn Văn Hải (42 tuổi, ngụ tại Phường Tân Bình, TP. Hồ Chí Minh) và chị Trần Thị Lan (39 tuổi) nộp đơn xin ly hôn. Sau quá trình xem xét, Tòa án đã mở phiên xử sơ thẩm và ra bản án chấp nhận cho ly hôn.

• Bản án ly hôn chưa có hiệu lực pháp luật
  Ngày 25/7/2025, Tòa án ban hành bản án sơ thẩm, tuyên xử cho hai bên ly hôn. Tuy nhiên, bản án vẫn đang trong thời hạn kháng cáo và chưa có hiệu lực pháp luật theo quy định của pháp luật.

• Người chồng đột ngột qua đời
  Ngày 02/8/2025, trước khi hết thời hạn kháng cáo, anh Hải không may qua đời trong một vụ tai nạn giao thông tại phường Xóm Chiếu, TP. Hồ Chí Minh.

• Xác định quyền thừa kế của người vợ
  Ngày 05/8/2025, khi tiến hành thủ tục khai nhận di sản, gia đình anh Hải cho rằng chị Lan đã mất quyền hưởng thừa kế vì đã “ly hôn”. Tuy nhiên, căn cứ Điều 655 Bộ luật Dân sự 2015, cơ quan công chứng xác định bản án ly hôn chưa có hiệu lực, nên chị Lan vẫn được coi là người thừa kế hàng thứ nhất cùng với cha, mẹ và con của anh Hải.

Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.

2. Trong trường hợp vợ, chồng đã kết hôn với người khác mà một người chết thì người còn lại có được hưởng di sản thừa kế không?

Khoản 3 Điều 655 Bộ luật Dân sự 2015 quy định cụ thể như sau:

Bộ luật Dân sự 2015

Điều 655. Việc thừa kế trong trường hợp vợ, chồng đã chia tài sản chung; vợ, chồng đang xin ly hôn hoặc đã kết hôn với người khác
…
3. Người đang là vợ hoặc chồng của một người tại thời điểm người đó chết thì dù sau đó đã kết hôn với người khác vẫn được thừa kế di sản.
…

Tình huống giả định

• Người chồng qua đời trong thời kỳ hôn nhân hợp pháp
  Ngày 12/6/2024, ông Trần Văn Lâm (50 tuổi, trú tại tỉnh Đồng Nai) qua đời đột ngột do bệnh nặng, để lại khối tài sản gồm một căn nhà và một khoản tiền tiết kiệm tại ngân hàng. Tại thời điểm này, ông Lâm và bà Nguyễn Thị Hoa (48 tuổi) vẫn đang là vợ chồng hợp pháp.

• Mở thừa kế và xác định người thừa kế
  Ngày 20/6/2024, gia đình hai bên tiến hành thủ tục khai nhận di sản. Căn cứ Bộ luật Dân sự 2015, bà Hoa, cùng với hai người con chung và cha mẹ ruột của ông Lâm, đều thuộc hàng thừa kế thứ nhất.

• Người vợ tái hôn sau đó
  Tháng 10/2025, sau hơn một năm chồng mất, bà Hoa kết hôn với ông Phạm Văn Quang (52 tuổi, ngụ tại TP. Hồ Chí Minh).

• Xác định quyền thừa kế không thay đổi
  Khi xảy ra tranh chấp về tài sản, một số người trong gia đình ông Lâm cho rằng bà Hoa đã tái hôn nên không còn quyền thừa kế. Tuy nhiên, cơ quan công chứng giải thích rằng quyền thừa kế của bà Hoa phát sinh từ thời điểm ông Lâm qua đời, và việc bà tái hôn sau đó hoàn toàn không ảnh hưởng. Bà Hoa vẫn được chia phần di sản cùng những người thừa kế còn lại.

Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.

Kết luận

Quyền thừa kế giữa vợ và chồng luôn được pháp luật bảo đảm dựa trên tình trạng hôn nhân hợp pháp tại thời điểm người để lại di sản qua đời. Trong trường hợp vợ, chồng đang xin ly hôn nhưng bản án hoặc quyết định chưa có hiệu lực pháp luật, người còn sống vẫn thuộc hàng thừa kế theo quy định. Đối với trường hợp vợ hoặc chồng sau khi người kia mất đã kết hôn với người khác, quyền hưởng di sản vẫn được bảo lưu, không bị ảnh hưởng bởi việc tái hôn.