Nhiều trang thông tin điện tử tổng hợp sử dụng lại nội dung từ các báo chính thống để truyền tải thông tin đến độc giả. Tuy nhiên, không phải nội dung nào cũng được phép đăng lại, đặc biệt là các nội dung mang tính mê tín dị đoan, thần bí, dễ gây hoang mang trong xã hội. Pháp luật đã có quy định rõ về giới hạn thông tin mà trang tổng hợp được phép sử dụng và đăng tải. Đồng thời, những trường hợp vi phạm như cổ súy hủ tục hay truyền bá mê tín dị đoan sẽ bị xử lý hành chính với mức phạt cụ thể.
1. Trang thông tin điện tử tổng hợp có được đăng nội dung mê tín dị đoan không?
Khoản 13 Điều 9 và khoản 2 Điều 36 Luật Báo chí 2016 quy định:
Điều 9. Các hành vi bị nghiêm cấm
1. Đăng, phát thông tin chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam có nội dung:
a) Xuyên tạc, phỉ báng, phủ nhận chính quyền nhân dân;
b) Bịa đặt, gây hoang mang trong Nhân dân;
c) Gây chiến tranh tâm lý.
2. Đăng, phát thông tin có nội dung:
a) Gây chia rẽ giữa các tầng lớp nhân dân, giữa Nhân dân với chính quyền nhân dân, với lực lượng vũ trang nhân dân, với tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội;
b) Gây hằn thù, kỳ thị, chia rẽ, ly khai dân tộc, xâm phạm quyền bình đẳng trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam;
c) Gây chia rẽ người theo tôn giáo với người không theo tôn giáo, giữa người theo các tôn giáo khác nhau, chia rẽ các tín đồ tôn giáo với chính quyền nhân dân, với tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội; xúc phạm niềm tin tín ngưỡng, tôn giáo;
d) Phá hoại việc thực hiện chính sách đoàn kết quốc tế.
3. Đăng, phát thông tin có nội dung kích động chiến tranh nhằm chống lại độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
4. Xuyên tạc lịch sử; phủ nhận thành tựu cách mạng; xúc phạm dân tộc, anh hùng dân tộc.
5. Tiết lộ thông tin thuộc danh Mục bí mật nhà nước, bí mật đời tư của cá nhân và bí mật khác theo quy định của pháp luật.
6. Thông tin cổ súy các hủ tục, mê tín, dị đoan; thông tin về những chuyện thần bí gây hoang mang trong xã hội, ảnh hưởng xấu đến trật tự, an toàn xã hội và sức khỏe của cộng đồng.
7. Kích động bạo lực; tuyên truyền lối sống đồi trụy; miêu tả tỉ mỉ những hành động dâm ô, hành vi tội ác; thông tin không phù hợp với thuần phong mỹ tục Việt Nam.
8. Thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân; quy kết tội danh khi chưa có bản án của Tòa án.
9. Thông tin ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường về thể chất và tinh thần của trẻ em.
10. In, phát hành, truyền dẫn, phát sóng sản phẩm báo chí, tác phẩm báo chí, nội dung thông tin trong tác phẩm báo chí đã bị đình chỉ phát hành, thu hồi, tịch thu, cấm lưu hành, gỡ bỏ, tiêu hủy hoặc nội dung thông tin mà cơ quan báo chí đã có cải chính.
11. Cản trở việc in, phát hành, truyền dẫn, phát sóng sản phẩm báo chí, sản phẩm thông tin có tính chất báo chí hợp pháp tới công chúng.
12. Đe dọa, uy hiếp tính mạng, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của nhà báo, phóng viên; phá hủy, thu giữ phương tiện, tài liệu, cản trở nhà báo, phóng viên hoạt động nghề nghiệp đúng pháp luật.
13. Đăng, phát trên sản phẩm thông tin có tính chất báo chí thông tin quy định tại các Khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 và 10 của Điều này.
...
Điều 36. Trang thông tin điện tử tổng hợp
1. Trang thông tin điện tử tổng hợp phải trích dẫn nguyên văn, chính xác nguồn tin báo chí và ghi rõ tên tác giả, tên cơ quan báo chí, thời gian đã đăng, phát thông tin đó.
2. Nội dung thông tin trên trang thông tin điện tử tổng hợp không được vi phạm quy định tại Khoản 13 Điều 9 của Luật này và các quy định khác của pháp luật có liên quan.
3. Cơ quan, tổ chức thiết lập trang thông tin điện tử tổng hợp phải xây dựng quy trình quản lý thông tin; có trách nhiệm kiểm tra, giám sát và chủ động loại bỏ những thông tin có nội dung quy định tại Khoản 13 Điều 9 của Luật này hoặc khi có yêu cầu của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền.
4. Cơ quan, tổ chức thiết lập trang thông tin điện tử tổng hợp phải gỡ bỏ ngay nội dung thông tin đã tổng hợp khi nguồn thông tin được trích dẫn gỡ bỏ nội dung thông tin đó.
5. Việc thiết lập trang thông tin điện tử tổng hợp của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp thực hiện theo quy định của Chính phủ.
Trang thông tin điện tử tổng hợp là loại hình trang mạng do tổ chức, doanh nghiệp thiết lập, có chức năng đăng tải lại thông tin từ các nguồn báo chí chính thống đã được cấp phép. Tuy nhiên, việc đăng tải lại này không đồng nghĩa với quyền tự do lựa chọn nội dung một cách tùy tiện.
Mọi nội dung trên trang tổng hợp phải trích dẫn nguyên văn từ nguồn chính thống, và không được vi phạm các giới hạn pháp luật, đặc biệt là không được chứa thông tin mê tín dị đoan hoặc cổ súy hủ tục. Kể cả khi nội dung gốc có yếu tố gây tranh cãi hoặc chưa được kiểm chứng rõ ràng, trang tổng hợp vẫn có trách nhiệm rà soát và loại bỏ, không được đăng lại nếu vi phạm quy định.
Mê tín dị đoan được hiểu là những nội dung tuyên truyền, quảng bá các hành vi tâm linh không có cơ sở khoa học như xem bói, gọi hồn, trừ tà, giải hạn, hoặc các hiện tượng thần bí như vật tổ, bùa ngải, điềm gở… Những thông tin này dễ gây hoang mang trong dư luận, ảnh hưởng tiêu cực đến nhận thức cộng đồng và trật tự xã hội.
Tình huống giả định:
Trang tổng hợp đăng bài xem tử vi đầu năm bị cơ quan chức năng yêu cầu gỡ bỏ
-
Bài viết “Xem vận mệnh đầu năm cho 12 con giáp” được đăng lại từ một trang mạng
Tháng 2/2025, Công ty Truyền thông Minh Lộc (trụ sở tại quận Thanh Xuân, TP. Hà Nội) vận hành một trang thông tin điện tử tổng hợp có giấy phép. Trang này đăng lại bài viết với tiêu đề “Xem vận mệnh đầu năm cho 12 con giáp 2025”, nội dung gợi ý cách chọn ngày khai trương theo tuổi, tránh sao hạn, hóa giải tai ương bằng lễ cúng giải hạn đầu năm. -
Bị kiểm tra và xác định vi phạm quy định về nội dung mê tín dị đoan
Bài viết nhanh chóng thu hút hàng trăm nghìn lượt xem nhưng đồng thời cũng bị phản ánh bởi một số chuyên gia pháp lý và độc giả. Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử tiến hành kiểm tra và xác định bài viết trên có nội dung cổ súy mê tín dị đoan, vi phạm khoản 13 Điều 9 Luật Báo chí 2016. -
Yêu cầu gỡ bỏ nội dung và lập biên bản xử lý
Cơ quan quản lý đã yêu cầu Công ty Minh Lộc gỡ bỏ bài viết ngay trong ngày, đồng thời lập biên bản vi phạm và cảnh báo về trách nhiệm giám sát nội dung. Trang tổng hợp bị yêu cầu rà soát lại toàn bộ nội dung liên quan đến phong thủy, tử vi, trấn yểm… trước khi đăng tải, kể cả khi đã có nguồn báo chí.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
2. Trang thông tin điện tử đăng nội dung mê tín dị đoan bị xử phạt như thế nào?
Khoản 2 Điều 20 Nghị định 119/2020/NĐ-CP (sửa đổi bởi khoản 15 Điều 2 Nghị định 14/2022/NĐ-CP):
Điều 20. Vi phạm quy định về trang thông tin điện tử tổng hợp
...
2. Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây:
a) Không trích dẫn nguyên văn, chính xác nguồn tin chính thức theo quy định;
b) Cung cấp thông tin có nội dung cổ súy các hủ tục, mê tín, dị đoan, những chuyện thần bí gây hoang mang trong xã hội, ảnh hưởng xấu đến trật tự, an toàn xã hội và sức khỏe của cộng đồng;
c) Cung cấp thông tin không phù hợp thuần phong mỹ tục Việt Nam;
d) Cung cấp thông tin ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường về thể chất và tinh thần của trẻ em;
đ) Không có máy chủ tại Việt Nam đáp ứng việc thanh tra, kiểm tra, lưu trữ, cung cấp thông tin theo yêu cầu của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền và giải quyết khiếu nại của khách hàng;
e) Không triển khai quy trình quản lý thông tin công cộng hoặc có triển khai nhưng không đáp ứng yêu cầu quản lý
...
Hành vi đăng tải thông tin mang tính mê tín dị đoan, cổ súy hủ tục, chuyện thần bí… trên trang thông tin điện tử tổng hợp là hành vi vi phạm pháp luật và sẽ bị xử phạt hành chính. Căn cứ theo Nghị định 119/2020/NĐ-CP (được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 14/2022/NĐ-CP), mức phạt áp dụng đối với tổ chức vi phạm là từ 20 đến 30 triệu đồng, tùy vào tính chất và mức độ.
Đối với cá nhân vi phạm, mức phạt sẽ bằng một nửa mức phạt đối với tổ chức, tức là từ 10 đến 15 triệu đồng (theo khoản 2 Điều 4 Nghị định 119/2020/NĐ-CP).
Ngoài hình thức phạt tiền, trong một số trường hợp nghiêm trọng, cơ quan quản lý có thể đề xuất đình chỉ hoạt động trang thông tin điện tử, buộc gỡ bỏ toàn bộ nội dung vi phạm và yêu cầu thực hiện quy trình rà soát lại thông tin để tránh tái phạm.
Một số yếu tố có thể làm tăng mức xử phạt gồm lượng truy cập lớn, thời gian tồn tại nội dung dài, gây ảnh hưởng thực tế trong cộng đồng (gây hoang mang, thiệt hại vật chất do tin sai…), hoặc không hợp tác gỡ bài khi có yêu cầu từ cơ quan quản lý.
Tình huống giả định:
Trang tổng hợp bị phạt 25 triệu đồng vì đăng bài “Giải hạn sao Thái Bạch bằng lễ cúng đêm trăng”
-
Đăng bài sai quy định vào dịp đầu năm
Tháng 1/2025, Công ty TNHH Truyền thông Ngọc Minh (trụ sở tại TP. Ninh Bình) vận hành trang tổng hợp “MinhAnOnline.vn” đã đăng lại bài viết có tiêu đề: “Giải hạn sao Thái Bạch bằng lễ cúng đêm trăng ngày Rằm tháng Giêng”. Bài viết mô tả chi tiết các bước cúng sao, vật phẩm, giờ hoàng đạo và những hậu quả nếu không làm lễ. -
Bị cơ quan chức năng kiểm tra và lập biên bản
Ngày 5/2/2025, Sở Thông tin và Truyền thông tỉnh Ninh Bình kiểm tra đột xuất sau khi bài viết này lan truyền mạnh trên mạng xã hội và được nhiều độc giả chia sẻ. Qua rà soát, nội dung được xác định là cổ súy mê tín dị đoan, không có giá trị khoa học và gây hiểu nhầm cho cộng đồng. -
Bị xử phạt hành chính và yêu cầu cam kết không tái phạm
Công ty bị xử phạt hành chính 25 triệu đồng, đồng thời bị yêu cầu gỡ bài trong vòng 24 giờ và nộp bản cam kết không tiếp tục đăng tải các nội dung tương tự. Cơ quan chức năng cũng cảnh báo sẽ xem xét đình chỉ hoạt động trang tổng hợp nếu vi phạm tái diễn.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
3. Kết luận
Trang thông tin điện tử tổng hợp không được phép đăng tải nội dung mang tính mê tín dị đoan hoặc cổ súy các hủ tục, thần bí. Đây là hành vi bị nghiêm cấm theo Luật Báo chí và nếu vi phạm sẽ bị xử phạt hành chính từ 20 đến 30 triệu đồng đối với tổ chức. Việc kiểm soát nội dung không chỉ nhằm bảo đảm trật tự thông tin trên mạng mà còn góp phần giữ gìn thuần phong mỹ tục và ổn định xã hội.
