Trong lĩnh vực quản lý kết cấu hạ tầng hàng hải, việc duy trì và sửa chữa kịp thời các công trình đóng vai trò rất quan trọng nhằm đảm bảo an toàn cho tàu thuyền và hoạt động vận tải. Theo quy định hiện hành, tổ chức chậm trễ trong việc sửa chữa hư hỏng của công trình hàng hải có thể bị xử phạt hành chính. Tuy nhiên, không phải mọi lực lượng chức năng đều có quyền xử phạt hành vi này, trong đó có cả thanh tra viên chuyên ngành hàng hải.
1. Tổ chức không sửa chữa kịp thời công trình hàng hải có bị xử phạt hành chính không?
Điểm a khoản 1 Điều 19 Nghị định 142/2017/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 5. Nguyên tắc xác định mức phạt tiền
Mức phạt tiền của mỗi hành vi vi phạm hành chính quy định tại Nghị định này là mức phạt áp dụng đối với cá nhân; trường hợp có cùng một hành vi vi phạm hành chính thì mức phạt tiền đối với tổ chức bằng 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.
...
Điều 19. Vi phạm quy định về bảo vệ công trình hàng hải
Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với mỗi hành vi vi phạm sau:
a) Không kịp thời khắc phục, sửa chữa hư hỏng của công trình hàng hải theo quy định;
...
Theo căn cứ trên, hành vi chậm trễ trong việc sửa chữa hư hỏng công trình hàng hải được xem là vi phạm hành chính. Mức phạt cơ bản áp dụng cho cá nhân là từ 10 đến 20 triệu đồng. Tuy nhiên, nếu chủ thể vi phạm là tổ chức, mức phạt sẽ gấp đôi – tương ứng từ 20.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng.
Việc quy định này nhằm ràng buộc trách nhiệm pháp lý của các tổ chức quản lý, khai thác cảng biển hoặc công trình hàng hải, bởi nếu không khắc phục kịp thời, công trình xuống cấp có thể gây nguy hiểm cho hoạt động vận tải, dẫn đến tai nạn hàng hải hoặc làm gián đoạn chuỗi cung ứng.
Tình huống giả định
Công ty CP Dịch vụ Vận tải và Khai thác cảng Hòa Bình đang quản lý một đoạn cầu dẫn tại cảng Phú An, TP. Hải Phòng. Đầu tháng 1/2025, cơ quan chức năng đã ghi nhận hư hỏng ở trụ đỡ số 4 gây rung lắc khi tàu trọng tải lớn cập bến. Dù đã được yêu cầu khẩn trương khắc phục và có biên bản nhắc nhở, công ty vẫn trì hoãn sửa chữa với lý do đang “xin thêm kinh phí từ trụ sở chính”.
Sau gần 1 tháng không có động thái cụ thể, Đội Thanh tra chuyên ngành thuộc Cục Hàng hải Việt Nam tiến hành kiểm tra lại và lập biên bản vi phạm hành chính đối với hành vi không kịp thời khắc phục, sửa chữa hư hỏng công trình hàng hải theo quy định. Công ty sau đó bị xử phạt 30 triệu đồng và buộc phải hoàn thành việc sửa chữa trong vòng 7 ngày để đảm bảo an toàn cho hoạt động khai thác cảng.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Thanh tra viên chuyên ngành hàng hải có quyền xử phạt hành vi này không?
Khoản 1 Điều 60 Nghị định 142/2017/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 60. Thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính
1. Thanh tra viên thuộc Thanh tra Bộ Giao thông vận tải, Thanh tra viên chuyên ngành hàng hải, người được giao thực hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành hàng hải đang thi hành công vụ có quyền:
a) Phạt cảnh cáo;
b) Phạt tiền đến 500.000 đồng;
c) Tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính có giá trị không vượt quá 1.000.000 đồng;
d) Áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả quy định tại các điểm a và điểm c khoản 1 Điều 28 của Luật Xử lý vi phạm hành chính....
Theo quy định trên, mức xử phạt hành chính mà một thanh tra viên chuyên ngành hàng hải có thẩm quyền áp dụng tối đa chỉ là 500.000 đồng với cá nhân và 1.000.000 đồng với tổ chức. Trong khi đó, hành vi không kịp thời sửa chữa hư hỏng công trình hàng hải có mức phạt từ 20.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng đối với tổ chức.
Vì vậy, hành vi này vượt quá thẩm quyền xử phạt của thanh tra viên, và chỉ có thể được xử lý bởi người có thẩm quyền cao hơn, như Chánh Thanh tra Bộ Giao thông vận tải, Cục trưởng Cục Hàng hải Việt Nam, hoặc Chủ tịch UBND cấp có thẩm quyền tùy theo mức độ vi phạm cụ thể.
Tình huống giả định
Sau khi phát hiện Công ty TNHH Hạ tầng Cảng Biển Lộc Thành không kịp thời sửa chữa hệ thống phao nổi cảnh báo tại khu neo đậu Cửa Việt (Quảng Trị), một thanh tra viên chuyên ngành hàng hải đã tiến hành kiểm tra thực địa và lập biên bản vi phạm hành chính.
Tuy nhiên, khi tiến hành xử phạt, thanh tra viên này đề xuất ra quyết định xử phạt 25 triệu đồng – mức vượt quá thẩm quyền của mình. Sau khi rà soát lại, cơ quan chủ quản xác định đây là hành vi không đúng thẩm quyền. Hồ sơ vụ việc sau đó được chuyển lên Chánh Thanh tra Bộ Giao thông vận tải để xử lý theo quy định pháp luật.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Việc không kịp thời sửa chữa công trình hàng hải là hành vi vi phạm có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến an toàn hàng hải và khai thác vận tải. Với hành vi này, tổ chức vi phạm có thể bị xử phạt từ 20 triệu đến 40 triệu đồng theo quy định. Tuy nhiên, thanh tra viên chuyên ngành hàng hải không đủ thẩm quyền xử phạt vì mức phạt vượt quá giới hạn cho phép của chức danh này.
