Việc bảo mật thông tin bệnh nhân là nguyên tắc quan trọng trong hoạt động khám chữa bệnh. Tuy nhiên, trong một số trường hợp đặc biệt, pháp luật cho phép tiết lộ thông tin này. Nếu vi phạm nguyên tắc bảo mật, người để lộ thông tin trái quy định có thể bị xử phạt hành chính.
1. Khi nào được tiết lộ thông tin bệnh nhân?
Điều 10, Điều 45, Điều 69 Luật Khám bệnh, chữa bệnh 2023 quy định như sau:
Luật Khám bệnh, chữa bệnh 2023
Điều 10. Quyền được tôn trọng danh dự, bảo vệ sức khỏe và tôn trọng bí mật riêng tư trong khám bệnh, chữa bệnh
...
2. Được giữ bí mật thông tin trong hồ sơ bệnh án và thông tin khác về đời tư mà người bệnh đã cung cấp cho người hành nghề trong quá trình khám bệnh, chữa bệnh, trừ trường hợp người bệnh đồng ý chia sẻ thông tin theo quy định của pháp luật hoặc trường hợp quy định tại khoản 3 và khoản 4 Điều 69 của Luật này.
...
Điều 45. Nghĩa vụ đối với nghề nghiệp
...
5. Giữ bí mật tình trạng bệnh của người bệnh, những thông tin mà người bệnh đã cung cấp và hồ sơ bệnh án, trừ trường hợp người bệnh đồng ý chia sẻ thông tin và trường hợp quy định tại khoản 3 và khoản 4 Điều 69 của Luật này.
...
Điều 69. Hồ sơ bệnh án
...
3. Việc khai thác hồ sơ bệnh án đang trong quá trình điều trị được thực hiện như sau:
a) Học sinh, sinh viên, học viên, nghiên cứu viên của các cơ sở nghiên cứu, cơ sở đào tạo, người hành nghề, người trực tiếp tham gia điều trị người bệnh trong cơ sở khám bệnh, chữa bệnh được đọc nhưng chỉ được sao chép khi có sự đồng ý của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh;
b) Người hành nghề của cơ sở khác được đọc, sao chép khi có sự đồng ý của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh.
4. Việc khai thác hồ sơ bệnh án đã hoàn thành quá trình điều trị và được chuyển lưu trữ được thực hiện như sau:
a) Đại diện cơ quan quản lý nhà nước về y tế, cơ quan điều tra, viện kiểm sát, tòa án, thanh tra chuyên ngành y tế, tổ chức giám định pháp y, pháp y tâm thần, luật sư của người bệnh được tiếp cận, cung cấp hồ sơ bệnh án để thực hiện nhiệm vụ theo quy định của pháp luật có liên quan;
b) Học sinh, sinh viên, học viên, nghiên cứu viên của các cơ sở nghiên cứu, cơ sở đào tạo, người hành nghề trong cơ sở khám bệnh, chữa bệnh được mượn hồ sơ bệnh án tại chỗ để đọc hoặc sao chép phục vụ cho việc nghiên cứu hoặc công tác chuyên môn kỹ thuật khi có sự đồng ý của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh;
c) Đại diện cơ quan bảo hiểm xã hội, cơ quan giải quyết bồi thường nhà nước được mượn hồ sơ bệnh án tại chỗ để đọc, ghi chép hoặc đề nghị cấp bản sao phục vụ nhiệm vụ được giao khi có sự đồng ý của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh;
d) Người bệnh hoặc người đại diện của người bệnh quy định tại điểm c và điểm d khoản 2 Điều 8 của Luật này được đọc, xem, sao chụp, ghi chép hồ sơ bệnh án và được cung cấp bản tóm tắt hồ sơ bệnh án khi có yêu cầu bằng văn bản;
đ) Người đại diện của người bệnh quy định tại điểm a và điểm d khoản 2 Điều 8 của Luật này được cung cấp bản tóm tắt hồ sơ bệnh án khi có yêu cầu bằng văn bản.
5. Các đối tượng quy định tại khoản 3 và khoản 4 Điều này khi sử dụng thông tin trong hồ sơ bệnh án phải giữ bí mật và chỉ được sử dụng đúng mục đích như đã đề nghị với cơ sở khám bệnh, chữa bệnh.
Theo Luật Khám bệnh, chữa bệnh 2023, thông tin trong hồ sơ bệnh án và các dữ liệu riêng tư mà người bệnh cung cấp phải được giữ bí mật, trừ khi người bệnh đồng ý hoặc thuộc các trường hợp được luật cho phép. Việc tiết lộ chỉ hợp pháp khi phục vụ điều trị, đào tạo, nghiên cứu, giám sát chuyên môn, điều tra, xét xử, giám định hoặc theo yêu cầu bằng văn bản của người bệnh hoặc người đại diện hợp pháp. Những người được tiếp cận thông tin phải giữ bí mật và chỉ sử dụng đúng mục đích được phép.
Tình huống giả định
- Bệnh án của anh Trí được sử dụng phục vụ cho nghiên cứu
Anh Lê Minh Trí đến điều trị nội trú tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh do mắc bệnh truyền nhiễm. Trong quá trình điều trị, bác sĩ và nhóm điều dưỡng nội khoa cùng truy cập hồ sơ bệnh án để phối hợp điều trị. Đồng thời, một sinh viên y khoa thực tập tại bệnh viện được phép đọc hồ sơ để học tập chuyên môn, có sự đồng ý từ lãnh đạo khoa. - Anh Trí yêu cầu cung cấp tóm tắt bệnh án
Sau khi xuất viện, anh Lê Minh Trí có nhu cầu xin bản tóm tắt hồ sơ bệnh án để bổ sung vào hồ sơ bảo hiểm. Anh gửi yêu cầu bằng văn bản tới phòng hành chính bệnh viện. Sau khi xác minh thông tin, bệnh viện đã cung cấp bản tóm tắt theo đúng quy định tại Điều 69 Luật Khám bệnh, chữa bệnh 2023. -
Các hoạt động liên quan đến thông tin của anh Trí đều được giữ bí mật
Các cá nhân tiếp cận hồ sơ bệnh án đều nằm trong nhóm được phép theo luật và sử dụng đúng mục đích, bảo đảm giữ bí mật thông tin bệnh nhân. Việc cung cấp thông tin cũng được thực hiện đúng quy trình khi có yêu cầu bằng văn bản từ người bệnh.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Làm lộ thông tin bệnh nhân trái quy định bị xử phạt hành chính thế nào?
Khoản 5 Điều 4, khoản 3 Điều 38 Nghị định 117/2020/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 38. Vi phạm quy định về hành nghề và sử dụng chứng chỉ hành nghề của người hành nghề khám bệnh, chữa bệnh
...
3. Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây:
...
c) Làm lộ tình trạng bệnh, thông tin mà người bệnh đã cung cấp và hồ sơ bệnh án, trừ trường hợp người bệnh đồng ý hoặc để chia sẻ thông tin, kinh nghiệm nhằm nâng cao chất lượng chẩn đoán, chăm sóc, điều trị người bệnh giữa những người hành nghề trong nhóm trực tiếp điều trị cho người bệnh hoặc trong trường hợp khác được pháp luật quy định;
...
Điều 4. Quy định về mức phạt tiền đối với cá nhân, tổ chức
...
5. Mức phạt tiền được quy định tại Chương II Nghị định này là mức phạt tiền đối với cá nhân. Đối với cùng một hành vi vi phạm hành chính thì mức phạt tiền đối với tổ chức bằng 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.
...
Người hành nghề khám chữa bệnh nếu làm lộ tình trạng bệnh, thông tin do người bệnh cung cấp hoặc hồ sơ bệnh án trái quy định, thì sẽ bị phạt từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng. Trường hợp hành vi này do tổ chức thực hiện, mức phạt sẽ gấp đôi, tức từ 2.000.000 đồng đến 6.000.000 đồng. Việc tiết lộ thông tin chỉ được phép nếu có sự đồng ý của người bệnh hoặc để phục vụ điều trị trong nội bộ nhóm chuyên môn hoặc thuộc trường hợp pháp luật cho phép.
Tình huống giả định
- Chị Hương đi khám bệnh
Chị Nguyễn Thị Thu Hương đến khám và điều trị tại Phòng khám đa khoa Thiện Tâm, phường Hòa Cường Bắc, tỉnh Đà Nẵng do nghi ngờ nhiễm bệnh lây truyền qua đường tình dục. - Bác sĩ điều trị cho chị Hương tự ý tiết lộ thông tin bệnh nhân
Trong giờ nghỉ, bác sĩ Lê Văn Thành – người trực tiếp khám cho chị Hương – đã kể lại tình trạng bệnh và tên cụ thể của bệnh nhân với một người bạn làm cùng phòng khám, không nằm trong nhóm điều trị. -
Chị Hương làm đơn khiếu nại
Chị Hương tình cờ biết sự việc qua một người quen, cảm thấy danh dự bị ảnh hưởng nên làm đơn khiếu nại gửi đến Phòng Y tế tỉnh. -
Cơ quan chức năng xác minh và lập biên bản
Sau khi xác minh, Phòng Y tế kết luận bác sĩ Lê Văn Thành đã làm lộ thông tin bệnh nhân trái quy định. Do đây là hành vi cá nhân, bác sĩ bị xử phạt hành chính 2.000.000 đồng theo điểm c khoản 3 Điều 38 Nghị định 117/2020/NĐ-CP.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Thông tin bệnh nhân là dữ liệu riêng tư cần được bảo vệ nghiêm ngặt trong quá trình khám chữa bệnh. Người hành nghề y có trách nhiệm giữ bí mật thông tin này, trừ khi thuộc các trường hợp được pháp luật cho phép. Nếu làm lộ trái phép, cá nhân có thể bị phạt từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng, tổ chức bị phạt từ 2.000.000 đồng đến 6.000.000 đồng theo quy định tại Nghị định 117/2020/NĐ-CP.
