Thống kê số liệu là đối tượng không được bảo hộ quyền tác giả theo luật sở hữu trí tuệ vì không mang tính sáng tạo, chỉ là thông tin khách quan thuần túy.
Trong hoạt động khoa học, quản lý và nghiên cứu, thống kê số liệu là công cụ phổ biến giúp phản ánh hiện trạng của một vấn đề. Tuy nhiên, không phải mọi dữ liệu đều được coi là tác phẩm có bản quyền. Pháp luật sở hữu trí tuệ quy định rõ ràng số liệu không phải là đối tượng được bảo hộ.
1. Thống kê số liệu có được bảo hộ quyền tác giả không?
Quy định này được nêu cụ thể tại khoản 3 Điều 15 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 như sau:
Điều 15. Các đối tượng không thuộc phạm vi bảo hộ quyền tác giả
...
3. Quy trình, hệ thống, phương pháp hoạt động, khái niệm, nguyên lý, số liệu.
Số liệu là thông tin khách quan được thu thập từ thực tiễn, không phản ánh dấu ấn sáng tạo cá nhân của bất kỳ người nào. Vì vậy, thống kê số liệu chỉ là kết quả đo lường hoặc ghi nhận thực tế, không thể coi là sản phẩm trí tuệ mang tính sáng tạo, là yếu tố cốt lõi để được bảo hộ quyền tác giả.
Tình huống giả định
- Viện Nghiên cứu công bố báo cáo số liệu
Viện Nghiên cứu công bố báo cáo “Thống kê dân số Việt Nam 2023” gồm các bảng số liệu về độ tuổi, giới tính và thu nhập. - Tờ báo mạng sao chép số liệu trên
Một tờ báo mạng đã sao chép tất cả các số liệu của Viện Nghiên cứu để minh họa cho bài viết trên trang web của mình. - Cơ quan chức năng xác định số liệu của Viện không được bảo hộ
Khi có tranh chấp xảy ra, cơ quan chức năng xác định: số liệu thuần túy của Viện Nghiên cứu không được bảo hộ quyền tác giả nên việc trích dẫn của tờ báo mạng không vi phạm quyền tác giả, miễn là phải nêu rõ nguồn gốc.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Chương trình máy tính có được bảo hộ quyền tác giả không?
Quy định này được nêu cụ thể tại khoản 1 và khoản 3 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 như sau:
Điều 14. Các loại hình tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả
1. Tác phẩm văn học, nghệ thuật và khoa học được bảo hộ bao gồm:
...
m) Chương trình máy tính, sưu tập dữ liệu.
...
3. Tác phẩm được bảo hộ quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này phải do tác giả trực tiếp sáng tạo bằng lao động trí tuệ của mình mà không sao chép từ tác phẩm của người khác.
...
Khác với số liệu thống kê, chương trình máy tính là sản phẩm của tư duy logic và sáng tạo của người lập trình, thể hiện qua cấu trúc mã nguồn, thuật toán và cách thức xử lý thông tin. Vì vậy, nó được pháp luật xếp vào nhóm tác phẩm khoa học được bảo hộ quyền tác giả, tương tự như tác phẩm văn học. Nhưng điều kiện tiên quyết để đối tượng này được bảo hộ là phải do tác giả trực tiếp sáng tạo bằng lao động trí tuệ của mình mà không sao chép từ tác phẩm của người khác.
Tình huống giả định
- Kỹ sư Tuấn đã tạo ra phần mềm phân tích dữ liệu
Kỹ sư phần mềm Lê Tuấn đã tạo ra phần mềm phân tích dữ liệu “DataPro” bằng sự sáng tạo của bản thân. - Công ty Data đã sao chép lại mã nguồn
Công ty Data đã sao chép mã nguồn của anh Tuấn và đổi tên phần mềm thành “DataPlus”. - Anh Tuấn phát hiện và khởi kiện
Anh Tuấn một lần tình cờ đã phát hiện hành vi sao chép phần mềm của Công ty Data. Anh đã khởi kiện công ty Data vì cho rằng công ty này đã vi phạm quyền tác giả. - Cơ quan có thẩm quyền xác định công ty Data xâm phạm quyền tác giả
Cơ quan có thẩm quyền kết luận hành vi sao chép của công ty Data là xâm phạm quyền tác giả vì chương trình máy tính là tác phẩm được bảo hộ theo Điều 14 Luật SHTT.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Thống kê số liệu không được bảo hộ quyền tác giả do không mang tính sáng tạo, nhưng phần thể hiện sáng tạo của dữ liệu có thể được bảo hộ. Ngược lại, chương trình máy tính là tác phẩm khoa học được pháp luật bảo hộ đầy đủ, nếu do cá nhân sáng tạo bằng lao động trí tuệ của mình.
