Hoạt động quảng cáo là một phần quan trọng trong chiến lược tiếp thị của doanh nghiệp, tuy nhiên không phải tất cả các hình thức quảng cáo đều được pháp luật cho phép. Nhiều doanh nghiệp sử dụng phương pháp so sánh chất lượng với sản phẩm đối thủ nhằm thu hút người tiêu dùng có thể bị xử phạt hành chính. Việc quảng cáo hàng hóa trên báo nói, báo hình cũng phải tuân thủ quy định nghiêm ngặt về thời lượng và nội dung, nếu không sẽ bị xử lý theo luật.
1. Quảng cáo so sánh trực tiếp với sản phẩm đối thủ có bị phạt không?
Khoản 10 Điều 8 Luật Quảng cáo 2012 và điểm b khoản 4 và khoản 7 Điều 34 Nghị định 38/2021/NĐ-CP:
Điều 8. Hành vi cấm trong hoạt động quảng cáo
...
8. Quảng cáo có sử dụng hình ảnh, lời nói, chữ viết của cá nhân khi chưa được cá nhân đó đồng ý, trừ trường hợp được pháp luật cho phép.
...
Điều 34. Vi phạm quy định về hành vi cấm trong hoạt động quảng cáo
...
4. Phạt tiền từ 40.000.000 đồng đến 60.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây:
...
b) Quảng cáo bằng việc sử dụng phương pháp so sánh trực tiếp về giá cả, chất lượng, hiệu quả sử dụng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ của mình với giá cả, chất lượng, hiệu quả sử dụng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ cùng loại của tổ chức, cá nhân khác;
...
7. Hình thức xử phạt bổ sung:
Tước quyền sử dụng Giấy tiếp nhận đăng ký bản công bố sản phẩm từ 05 đến 07 tháng; tước quyền sử dụng Giấy xác nhận nội dung quảng cáo từ 22 tháng đến 24 tháng đối với vi phạm quy định tại điểm a khoản 2, điểm b khoản 4, khoản 5 Điều này trong trường hợp vi phạm về quảng cáo thực phẩm bảo vệ sức khỏe từ 02 lần trở lên trong thời hạn 06 tháng.
...
Pháp luật Việt Nam hiện hành nghiêm cấm hành vi quảng cáo sử dụng phương pháp so sánh trực tiếp với sản phẩm, dịch vụ cùng loại của doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân khác.
Theo khoản 10 Điều 8 Luật Quảng cáo 2012, hành vi so sánh trực tiếp giữa sản phẩm của mình với sản phẩm cùng loại của tổ chức khác là hành vi bị nghiêm cấm. Mức phạt cho hành vi này được quy định cụ thể tại điểm b khoản 4 Điều 34 Nghị định 38/2021/NĐ-CP, với khung tiền phạt từ 40 triệu đến 60 triệu đồng.
Ngoài ra, nếu doanh nghiệp vi phạm từ hai lần trở lên trong vòng 6 tháng, đặc biệt với nhóm sản phẩm là thực phẩm bảo vệ sức khỏe, cơ quan có thẩm quyền còn có thể tước quyền sử dụng Giấy xác nhận nội dung quảng cáo từ 22 đến 24 tháng.
Tình huống giả định:
Doanh nghiệp bị xử phạt vì quảng cáo nước tăng lực có nội dung so sánh trực tiếp với sản phẩm cạnh tranh
-
Quảng cáo gây tranh cãi ngay khi ra mắt
Tháng 3/2025, Công ty TNHH Thái Dương, có trụ sở tại Quận 7, TP. Hồ Chí Minh tung ra thị trường sản phẩm nước tăng lực mới mang tên "Power Energy+". Trong đoạn quảng cáo được phát trên YouTube, nhân vật chính sau khi uống sản phẩm đã tỉnh táo tức thì và phát biểu: “Không như mấy loại nước kia, uống vào chỉ thấy buồn ngủ thêm!”. Nội dung này lập tức gây tranh cãi vì thể hiện rõ sự so sánh với sản phẩm cùng loại. -
Đối thủ gửi đơn phản ánh đến cơ quan quản lý
Ngay trong tuần đầu quảng cáo được phát sóng, Công ty Cổ phần Duy Việt – nhà sản xuất nước tăng lực “Z-Charge” – đã gửi văn bản phản ánh đến Sở Văn hóa và Thể thao TP. Hồ Chí Minh. Công ty cho rằng Power Energy+ đang sử dụng hình thức so sánh trực tiếp về chất lượng sản phẩm, vi phạm quy định của Luật Quảng cáo và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín thương hiệu. -
Sở vào cuộc, xác minh và ra quyết định xử phạt
Sau khi tiếp nhận phản ánh, Sở Văn hóa và Thể thao tiến hành xác minh nội dung quảng cáo. Do đây là lần đầu vi phạm, Công ty TNHH Thái Dương bị xử phạt hành chính 50 triệu đồng, đồng thời bị yêu cầu gỡ bỏ toàn bộ clip quảng cáo khỏi các nền tảng số. Sở cũng ra văn bản cảnh báo, nếu doanh nghiệp tiếp tục vi phạm trong vòng 6 tháng, đặc biệt với nhóm sản phẩm thực phẩm, sẽ bị tước quyền sử dụng Giấy xác nhận nội dung quảng cáo theo quy định.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
2. Quảng cáo hàng hóa trên báo nói, báo hình được quy định ra sao?
Căn cứ Điều 22 Luật Quảng cáo 2012 quy định:
Điều 22. Quảng cáo trên báo nói, báo hình
1. Thời lượng quảng cáo trên báo nói, báo hình không được vượt quá
10% tổng thời lượng chương trình phát sóng một ngày của một tổ chức phát sóng, trừ thời lượng quảng cáo trên kênh, chương trình chuyên quảng cáo; phải có dấu hiệu phân biệt nội dung quảng cáo với các nội dung khác.
2. Thời lượng quảng cáo trên kênh truyền hình trả tiền không vượt quá 5% tổng thời lượng chương trình phát sóng một ngày của một tổ chức phát sóng, trừ kênh, chương trình chuyên quảng cáo.
3. Không được phát sóng quảng cáo trong các chương trình sau:
a) Chương trình thời sự;
b) Chương trình phát thanh, truyền hình trực tiếp về các sự kiện chính trị đặc biệt, kỷ niệm các ngày lễ lớn của dân tộc.
4. Mỗi chương trình phim truyện không được ngắt để quảng cáo quá hai lần, mỗi lần không quá 05 phút. Mỗi chương trình vui chơi giải trí không được ngắt để quảng cáo quá bốn lần, mỗi lần không quá 05 phút.
5. Khi thể hiện sản phẩm quảng cáo kèm theo nội dung thông tin chính bằng hình thức chạy chữ hoặc một chuỗi hình ảnh chuyển động thì sản phẩm quảng cáo phải được thể hiện sát phía dưới màn hình, không quá 10% chiều cao màn hình và không được làm ảnh hưởng tới nội dung chính trong chương trình. Quảng cáo bằng hình thức này không tính vào thời lượng quảng cáo của báo hình.
6. Cơ quan báo nói, báo hình có nhu cầu ra kênh, chương trình chuyên quảng cáo phải có giấy phép của cơ quan quản lý nhà nước về báo chí. Hồ sơ đề nghị cấp giấy phép ra kênh, chương trình chuyên quảng cáo gồm:
a) Đơn đề nghị cấp giấy phép ra kênh, chương trình chuyên quảng cáo;
b) Ý kiến của cơ quan chủ quản;
c) Bản sao có chứng thực giấy phép hoạt động báo chí.
7. Trong trường hợp cơ quan báo chí có nhu cầu thay đổi nội dung giấy phép ra kênh, chương trình chuyên quảng cáo phải gửi hồ sơ đề nghị sửa đổi, bổ sung giấy phép đến cơ quan quản lý nhà nước về báo chí. Hồ sơ đề nghị sửa đổi, bổ sung giấy phép gồm:
a) Đơn đề nghị sửa đổi, bổ sung giấy phép;
b) Bản sao có chứng thực giấy phép đang có hiệu lực.
8. Trình tự, thủ tục cấp giấy phép được thực hiện như sau:
a) Trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ, cơ quan quản lý nhà nước về báo chí xem xét cấp giấy phép ra kênh, chương trình chuyên quảng cáo cho cơ quan báo chí; trường hợp không cấp giấy phép, phải có văn bản trả lời và nêu rõ lý do;
b) Trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ, cơ quan quản lý nhà nước về báo chí xem xét, cấp giấy phép sửa đổi, bổ sung cho cơ quan báo chí; trường hợp không cấp giấy phép sửa đổi, bổ sung phải có văn bản trả lời và nêu rõ lý do;
c) Trong thời hạn 07 ngày, kể từ ngày cấp giấy phép ra kênh, chương trình chuyên quảng cáo hoặc cấp giấy phép sửa đổi, bổ sung; cơ quan cấp giấy phép phải gửi bản sao giấy phép đã cấp cho cơ quan quản lý nhà nước về quảng cáo và Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (sau đây gọi chung là Ủy ban nhân dân cấp tỉnh) nơi cơ quan báo chí đặt trụ sở chính để phối hợp trong công tác quản lý.
Hoạt động quảng cáo trên báo nói, báo hình được pháp luật quy định chặt chẽ nhằm bảo đảm sự cân bằng giữa mục tiêu thương mại và quyền tiếp nhận thông tin của công chúng. Tổng thời lượng quảng cáo trong một ngày không được vượt quá 10% tổng thời lượng phát sóng, riêng với truyền hình trả tiền thì giới hạn là 5%. Các chương trình chuyên quảng cáo không bị giới hạn nhưng phải có giấy phép riêng của cơ quan quản lý báo chí.
Ngoài giới hạn thời lượng, quảng cáo phải được thể hiện tách biệt rõ ràng với nội dung chính của chương trình, tránh gây hiểu lầm cho người xem. Luật cũng nghiêm cấm phát sóng quảng cáo trong các chương trình thời sự hoặc các sự kiện chính trị, lễ kỷ niệm lớn của quốc gia. Đối với chương trình phim và giải trí, việc ngắt quảng cáo cũng bị giới hạn về số lần và thời gian mỗi lần ngắt.
Nếu quảng cáo được thể hiện dưới dạng chạy chữ hoặc hình động kèm theo nội dung chính thì phải đặt sát mép dưới màn hình, không chiếm quá 10% chiều cao khung hình và không làm ảnh hưởng tới nội dung đang phát sóng. Đặc biệt, dạng quảng cáo này không được tính vào tổng thời lượng quảng cáo trong ngày.
Tình huống giả định:
Đài truyền hình bị nhắc nhở vì phát quảng cáo sai quy định trong bản tin thời sự
-
Phát sóng quảng cáo trong chương trình chính luận
Tối ngày 10/6/2025, Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh Thanh Hóa phát sóng chương trình Thời sự 19h như thường lệ. Tuy nhiên, ngay sau bản tin đầu tiên, đài bất ngờ phát một đoạn quảng cáo dài 30 giây cho sản phẩm nước súc miệng, không có bất kỳ dấu hiệu phân biệt nào so với nội dung chính. -
Phát hiện vi phạm qua phản ánh của người dân
Sau khi nhiều khán giả phản ánh, Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử thuộc Bộ Thông tin và Truyền thông đã tiến hành kiểm tra. Cơ quan chức năng xác định đài đã vi phạm quy định tại Điều 22 Luật Quảng cáo khi chèn quảng cáo trong chương trình thời sự, vốn là nội dung không được phép phát quảng cáo. -
Xử lý và yêu cầu chấn chỉnh
Cơ quan quản lý yêu cầu Đài Phát thanh - Truyền hình Thanh Hóa gỡ toàn bộ nội dung quảng cáo vi phạm trên nền tảng số, đồng thời tổ chức buổi chấn chỉnh nội bộ về các giới hạn thời lượng và quy định nội dung quảng cáo. Đài bị nhắc nhở nghiêm khắc và cam kết không để xảy ra lỗi tương tự trong tương lai.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
3. Kết luận
Quảng cáo bằng cách so sánh trực tiếp với sản phẩm cùng loại của đối thủ là hành vi bị pháp luật nghiêm cấm, kể cả khi không nêu tên cụ thể. Nếu vi phạm, doanh nghiệp có thể bị xử phạt hành chính đến 60 triệu đồng và bị tước quyền xác nhận nội dung quảng cáo trong một số trường hợp. Đồng thời, việc quảng cáo hàng hóa trên báo nói, báo hình cũng phải tuân thủ nghiêm ngặt về thời lượng, vị trí, và nội dung nhằm bảo đảm tính chính thống, khách quan và quyền tiếp cận thông tin của công chúng.
