Người được trợ giúp pháp lý có quyền được hỗ trợ miễn phí, giữ bí mật vụ việc và phải trung thực, hợp tác, tôn trọng luật sư khi tham gia.
Trợ giúp pháp lý ra đời như một cầu nối giữa người dân và pháp luật, giúp họ được hỗ trợ miễn phí, minh bạch và công bằng. Song song với quyền lợi, người được trợ giúp cũng phải thực hiện đầy đủ nghĩa vụ để hoạt động này diễn ra đúng pháp luật.
1. Quyền của người được trợ giúp pháp lý
Căn cứ theo Điều 8 Luật Trợ giúp pháp lý 2017 quy định:
Điều 8. Quyền của người được trợ giúp pháp lý
1. Được trợ giúp pháp lý mà không phải trả tiền, lợi ích vật chất hoặc lợi ích khác.
2. Tự mình hoặc thông qua người thân thích, cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng hoặc cơ quan, tổ chức, cá nhân khác yêu cầu trợ giúp pháp lý.
3. Được thông tin về quyền được trợ giúp pháp lý, trình tự, thủ tục trợ giúp pháp lý khi đến tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý và các cơ quan nhà nước có liên quan.
4. Yêu cầu giữ bí mật về nội dung vụ việc trợ giúp pháp lý.
5. Lựa chọn một tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý và người thực hiện trợ giúp pháp lý tại địa phương trong danh sách được công bố; yêu cầu thay đổi người thực hiện trợ giúp pháp lý khi người đó thuộc một trong các trường hợp quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 25 của Luật này.
6. Thay đổi, rút yêu cầu trợ giúp pháp lý.
7. Được bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật.
8. Khiếu nại, tố cáo về trợ giúp pháp lý theo quy định của Luật này và quy định khác của pháp luật có liên quan.
Các quyền này giúp người được trợ giúp pháp lý được bảo đảm quyền tiếp cận công lý bình đẳng, không bị phân biệt về hoàn cảnh, giới tính hay địa vị xã hội. Họ có thể lựa chọn người thực hiện trợ giúp, được bảo mật thông tin và có quyền khiếu nại nếu quyền lợi bị ảnh hưởng.
Tình huống giả định
-
Tiếp nhận yêu cầu trợ giúp pháp lý
Ngày 8/6/2025, chị Trần Thùy Trang, cư trú tại phường Bảy Hiền, TP. Hồ Chí Minh, nộp hồ sơ yêu cầu được trợ giúp pháp lý tại Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước TP. Hồ Chí Minh do đang vướng tranh chấp quyền sử dụng đất và không có khả năng thuê luật sư. -
Quá trình hỗ trợ
Cán bộ pháp lý Nguyễn Hùng Mạnh được phân công tiếp nhận vụ việc, đảm bảo quyền được giữ bí mật thông tin cá nhân và nội dung vụ việc theo yêu cầu của chị Trang. -
Kết quả
Nhờ sự tư vấn và đại diện hợp pháp của Trung tâm Trợ giúp pháp lý, Tòa án nhân dân khu vực 3 – TP. Hồ Chí Minh tuyên bảo vệ quyền sử dụng đất hợp pháp của chị Trang.
Tình huống trên là giả định, nhằm mục đích tham khảo.
2. Nghĩa vụ của người được trợ giúp pháp lý
Căn cứ theo Điều 9 Luật Trợ giúp pháp lý 2017 quy định;
Điều 9. Nghĩa vụ của người được trợ giúp pháp lý
1. Cung cấp giấy tờ chứng minh là người được trợ giúp pháp lý.
2. Hợp tác, cung cấp kịp thời, đầy đủ thông tin, tài liệu, chứng cứ có liên quan đến vụ việc trợ giúp pháp lý và chịu trách nhiệm về tính chính xác của thông tin, tài liệu, chứng cứ đó.
3. Tôn trọng tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý, người thực hiện trợ giúp pháp lý và cơ quan, tổ chức, cá nhân khác có liên quan đến vụ việc trợ giúp pháp lý.
4. Không yêu cầu tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý khác trợ giúp pháp lý cho mình về cùng một vụ việc đang được một tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý thụ lý, giải quyết.
5. Chấp hành pháp luật về trợ giúp pháp lý và nội quy nơi thực hiện trợ giúp pháp lý.
Các nghĩa vụ này giúp đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả trong hoạt động trợ giúp pháp lý. Người được trợ giúp cần chủ động hợp tác, trung thực khi cung cấp thông tin, đồng thời tuân thủ quy trình để cơ quan hỗ trợ xử lý đúng quy định.
Tình huống giả định
-
Gửi yêu cầu trợ giúp pháp lý
Ngày 20/8/2025, ông Trần Văn Duy, hộ cận nghèo cư trú tại phường Nhiêu Lộc, TP. Hồ Chí Minh, nộp đơn yêu cầu được Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước TP. Hồ Chí Minh hỗ trợ trong vụ ly hôn với chồng. -
Quá trình làm việc
Ông Duy cung cấp đầy đủ giấy chứng nhận hộ cận nghèo, giấy đăng ký kết hôn và hồ sơ về tài sản chung, thể hiện tinh thần hợp tác và trung thực trong quá trình giải quyết. -
Kết quả
Nhờ sự hỗ trợ của luật sư Trần Anh Tuấn thuộc Trung tâm, ông Duy được bảo vệ quyền lợi hợp pháp, vụ án được Tòa án nhân dân khu vực 2 – TP. Hồ Chí Minh giải quyết nhanh chóng và công bằng.
Tình huống trên là giả định, nhằm mục đích tham khảo.
3. Kết luận
Người được trợ giúp pháp lý không chỉ được hưởng quyền bảo vệ pháp luật miễn phí, mà còn phải chấp hành nghĩa vụ hợp tác và trung thực trong quá trình thực hiện. Sự cân bằng giữa quyền và nghĩa vụ giúp hoạt động trợ giúp pháp lý vận hành hiệu quả, góp phần khẳng định tính nhân văn và công bằng của pháp luật Việt Nam.
