Quyền liên quan của người biểu diễn được bảo hộ trong thời hạn 50 năm kể từ năm tiếp theo sau khi cuộc biểu diễn được định hình theo pháp luật sở hữu trí tuệ.
Trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ, người biểu diễn là chủ thể quan trọng của quyền liên quan đến quyền tác giả. Pháp luật quy định rõ về thời hạn bảo hộ đối với tác phẩm để đảm bảo quyền lợi của họ khi khai thác, sử dụng, hoặc chuyển giao tác phẩm cho người khác.
1. Quyền liên quan của người biểu diễn đối với tác phẩm được bảo hộ bao lâu?
Quy định này được nêu cụ thể tại khoản 1 và khoản 4 Điều 34 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 như sau:
Điều 34. Thời hạn bảo hộ quyền liên quan
1. Quyền của người biểu diễn được bảo hộ năm mươi năm tính từ năm tiếp theo năm cuộc biểu diễn được định hình.
...
4. Thời hạn bảo hộ quy định tại các khoản 1, 2 và 3 Điều này chấm dứt vào thời điểm 24 giờ ngày 31 tháng 12 của năm chấm dứt thời hạn bảo hộ các quyền liên quan.
Pháp luật ghi nhận người biểu diễn như ca sĩ, diễn viên, nhạc công, vũ công là những người trực tiếp thể hiện tác phẩm văn học, nghệ thuật. Khi một cuộc biểu diễn được định hình dưới dạng bản ghi âm, ghi hình hoặc phát sóng thì thời hạn bảo hộ quyền của họ bắt đầu được tính. Việc quy định 50 năm bảo hộ được xem là phù hợp với chuẩn mực quốc tế, bảo đảm quyền khai thác hợp pháp của người biểu diễn đối với công sức sáng tạo và sự thể hiện của mình. Thời hạn này kết thúc vào 24 giờ ngày 31 tháng 12 của năm thứ 50 kể từ năm tiếp theo năm định hình cuộc biểu diễn. Sau khi hết thời hạn này, cuộc biểu diễn thuộc về công chúng.
Tình huống giả định
- Ca sĩ Hồng Ngọc cùng ban nhạc ghi hình buổi biểu diễn
Ca sĩ Hồng Ngọc cùng ban nhạc đã ghi hình buổi biểu diễn “Hương” vào tháng 5 năm 2020 tại Thành phố Hồ Chí Minh. - Buổi biểu diễn được định hình
Vào năm 2021, buổi biểu diễn "Hương" của ca sĩ Ngọc cùng ban nhạc được định hình và phát hành bản ghi hình chính thức. - Quyền liên quan của buổi biểu diễn được bảo hộ trong 50 năm kể từ ngày được định hình
Quyền liên quan của người biểu diễn đối với buổi biểu diễn "Hương", ở đây là ca sĩ Hồng Ngọc và ban nhạc sẽ hết thời hạn bảo hộ vào 24 giờ ngày 31/12/2071. Sau thời hạn này bản ghi có thể được công chúng sử dụng tự do, nhưng mọi cá nhân, tổ chức vẫn phải ghi rõ tên ca sĩ khi khai thác.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Quyền liên quan của tổ chức phát sóng đối với chương trình phát sóng được bảo hộ bao lâu?
Quy định này được nêu cụ thể tại khoản 3 và khoản 4 Điều 34 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 như sau:
Điều 34. Thời hạn bảo hộ quyền liên quan
...
3. Quyền của tổ chức phát sóng được bảo hộ năm mươi năm tính từ năm tiếp theo năm chương trình phát sóng được thực hiện.
4. Thời hạn bảo hộ quy định tại các khoản 1, 2 và 3 Điều này chấm dứt vào thời điểm 24 giờ ngày 31 tháng 12 của năm chấm dứt thời hạn bảo hộ các quyền liên quan.
Tổ chức phát sóng là đơn vị khởi xướng, đầu tư và truyền tải chương trình đến công chúng qua các phương tiện kỹ thuật. Pháp luật bảo hộ 50 năm cho quyền này nhằm khuyến khích các đài truyền hình, phát thanh đầu tư sản xuất nội dung chất lượng, đồng thời ngăn chặn hành vi sao chép, khai thác trái phép.
Thời hạn bảo hộ được tính từ năm liền kề sau năm chương trình phát sóng được thực hiện và cũng kết thúc vào 24 giờ ngày 31 tháng 12 của năm chấm dứt thời hạn. Hết thời hạn này, chương trình phát sóng thuộc phạm vi công cộng.
Tình huống giả định
- Năm 2019, Đài Truyền hình Việt Nam thực hiện phát sóng chương trình
Đài Truyền hình Việt Nam thực hiện phát sóng chương trình ca nhạc “Sắc Màu Việt” thông qua các phương tiện kỹ thuật của Đài Truyền hình Việt Nam vào tháng 2 năm 2019. - Năm 2020, bắt đầu tính thời hạn bảo hộ cho chương trình phát sóng
Thời hạn bảo hộ quyền liên quan của tổ chức phát sóng bắt đầu được tính từ năm 2020 do năm 2019 chương trình được thực hiện bởi Đài Truyền hình Việt Nam. - Thời hạn bảo hộ chương trình phát sóng kéo dài 50 năm
Đến 24 giờ ngày 31/12/2070, quyền liên quan của Đài Truyền hình Việt Nam đối với chương trình phát sóng trên hết hiệu lực. Mọi cá nhân, tổ chức có thể khai thác lại chương trình nhưng phải tôn trọng tác giả.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Thời hạn bảo hộ quyền liên quan được quy định thống nhất là 50 năm. Cụ thể, người biểu diễn được bảo hộ 50 năm kể từ năm tiếp theo sau khi cuộc biểu diễn được định hình. Còn tổ chức phát sóng được bảo hộ 50 năm kể từ năm tiếp theo năm chương trình được thực hiện.
