Niêm yết giá là yêu cầu bắt buộc trong hoạt động mua bán hàng hóa, dịch vụ nhằm bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và tạo sự minh bạch trên thị trường. Giá niêm yết không chỉ thể hiện bằng con số mà còn phải gắn với các thông tin cụ thể như số lượng, khối lượng, xuất xứ hoặc cách thức mua bán. Trong trường hợp niêm yết giá không rõ ràng, gây nhầm lẫn cho khách hàng, cá nhân và tổ chức vi phạm sẽ bị xử phạt theo quy định tại Nghị định 87/2024/NĐ-CP.
1. Giá niêm yết phải gắn với thông tin gì?
Khoản 1 Điều 29 Luật Giá 2023 quy định:
Điều 29. Niêm yết giá
1. Niêm yết giá là hình thức công khai về giá. Giá niêm yết là giá mua, giá bán hàng hóa, dịch vụ đã bao gồm các loại thuế, phí và lệ phí (nếu có) của hàng hóa, dịch vụ đó do tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh quyết định bằng Đồng Việt Nam, trừ các trường hợp thực hiện theo quy định của pháp luật về ngoại hối. Giá niêm yết được gắn với số lượng hoặc khối lượng hàng hóa, dịch vụ phù hợp, các thông tin khác (nếu có) về đặc điểm kỹ thuật cơ bản, xuất xứ, phương thức mua, bán.
2. Các tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ niêm yết giá bảo đảm rõ ràng và không gây nhầm lẫn cho khách hàng về mức giá mua, giá bán hàng hóa, dịch vụ bằng các hình thức: in, dán, ghi thông tin trên bảng, giấy hoặc in trực tiếp trên bao bì của hàng hóa hoặc các hình thức phù hợp với điều kiện thực tế tại địa điểm bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ hoặc trên các trang thông tin điện tử để thuận tiện cho việc quan sát, nhận biết của khách hàng và cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
3. Các tổ chức, cá nhân không được bán cao hơn giá niêm yết; đối với hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá cụ thể thì tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ phải niêm yết và bán đúng giá do cơ quan nhà nước có thẩm quyền định giá ban hành; đối với hàng hóa, dịch vụ đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền định giá ban hành giá tối thiểu, giá tối đa, khung giá thì phải niêm yết và bán theo giá phù hợp với giá tối thiểu, giá tối đa, khung giá. Tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ điều chỉnh mức giá niêm yết ngay khi có sự thay đổi về giá của hàng hóa, dịch vụ.
Niêm yết giá là việc công khai mức giá bán hoặc mua của hàng hóa, dịch vụ bằng hình thức phù hợp để người tiêu dùng có thể dễ dàng nhận biết trước khi giao dịch.
Theo quy định tại Luật Giá 2023, giá niêm yết không thể chỉ là một con số đơn lẻ. Giá đó phải đi kèm các thông tin cụ thể như số lượng, khối lượng, đặc điểm kỹ thuật của hàng hóa, xuất xứ sản phẩm và phương thức mua bán (trực tiếp, trực tuyến, giao tại nhà hay tại quầy…).
Bên cạnh đó, giá niêm yết phải bao gồm các loại thuế, phí, lệ phí (nếu có) và được thể hiện bằng đơn vị Đồng Việt Nam, trừ những trường hợp đặc biệt được phép theo luật về ngoại hối.
Tình huống giả định:
Cửa hàng niêm yết giá nước ép không ghi rõ dung tích bị khách phản ánh
-
Niêm yết giá mập mờ tại quầy dịch vụ
Tại một cửa hàng đồ uống ở phường Phạm Ngũ Lão, quận 1, TP. Hồ Chí Minh, bảng giá treo tường ghi: “Nước ép cam: 35.000 đồng”. Tuy nhiên, khi khách hàng gọi, nhân viên mang ra ly nước ép chỉ 250ml. Khách phản ánh vì nghĩ đó là giá cho ly 500ml như bình thường. -
Không ghi rõ dung tích và thông tin sản phẩm
Bảng giá không hề ghi rõ dung tích ly, loại cam, cũng không có hình thức chọn size. Khi được hỏi, nhân viên cho biết cửa hàng chỉ bán loại ly nhỏ, còn nếu khách muốn ly lớn thì giá sẽ khác nhưng giá đó không được công khai. -
Cơ quan chức năng vào cuộc xử lý
Sau nhiều phản ánh trên mạng xã hội, lực lượng quản lý thị trường phường Phạm Ngũ Lão đến kiểm tra và kết luận hành vi niêm yết giá không gắn với thông tin cụ thể về sản phẩm là không đúng quy định tại Điều 29 Luật Giá 2023. Cửa hàng được yêu cầu bổ sung đầy đủ thông tin trên bảng giá, đồng thời bị lập biên bản để xử lý theo Nghị định 87/2024/NĐ-CP.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
2. Niêm yết giá không rõ ràng bị phạt bao nhiêu tiền?
Khoản 4 Điều 3 và điều 13 Nghị định 87/2024/NĐ-CP quy định:
Điều 3. Hình thức xử phạt, nguyên tắc áp dụng và các biện pháp khắc phục hậu quả
...
4. Mức phạt tiền, thẩm quyền phạt tiền quy định tại Nghị định này là mức phạt áp dụng đối với cá nhân. Mức phạt tiền, thẩm quyền phạt tiền của tổ chức gấp 02 lần mức phạt tiền của cá nhân.
...
Điều 13. Xử phạt hành vi vi phạm quy định về niêm yết giá hàng hóa, dịch vụ
1. Phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây:
a) Không niêm yết giá hàng hóa, dịch vụ bằng một trong các hình thức theo quy định của pháp luật;
b) Niêm yết giá hàng hóa, dịch vụ không rõ ràng gây nhầm lẫn cho khách hàng;
c) Niêm yết giá hàng hóa, dịch vụ không đúng giá cụ thể do cơ quan nhà nước có thẩm quyền hoặc tổ chức, cá nhân quyết định.
2. Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với hành vi bán cao hơn giá niêm yết hàng hóa, dịch vụ do tổ chức, cá nhân định giá, kê khai giá không thuộc khoản 3 Điều này.
3. Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với hành vi bán cao hơn giá niêm yết đối với hàng hóa, dịch vụ thuộc Danh mục bình ổn giá, hàng hóa, dịch vụ trong thời gian Nhà nước thực hiện bình ổn giá.
4. Biện pháp khắc phục hậu quả:
a) Buộc thực hiện niêm yết giá theo đúng quy định đối với hành vi vi phạm tại khoản 1 Điều này;
b) Buộc trả lại cho khách hàng số tiền đã thu cao hơn giá niêm yết đối với hành vi vi phạm quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều này.
Tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ thông báo công khai nội dung biện pháp khắc phục hậu quả nêu trên lên phương tiện thông tin đại chúng trong thời hạn 30 ngày, trường hợp không xác định được khách hàng hoặc khách hàng từ chối nhận thì nộp toàn bộ số tiền chênh lệch do bán cao hơn mức giá niêm yết vào ngân sách nhà nước.
Việc niêm yết giá không rõ ràng, chẳng hạn như chỉ ghi số tiền mà không kèm theo đơn vị tính, số lượng, dung tích hoặc đặc điểm hàng hóa, được xem là hành vi vi phạm quy định về niêm yết giá theo Luật Giá. Những thông tin thiếu sót này có thể khiến người tiêu dùng hiểu sai về giá trị thực tế của sản phẩm hoặc dịch vụ.
Theo Nghị định 87/2024/NĐ-CP, cá nhân vi phạm hành vi niêm yết giá không rõ ràng sẽ bị phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng. Nếu bên vi phạm là tổ chức như doanh nghiệp, siêu thị, chuỗi cửa hàng…, mức phạt sẽ gấp đôi, tức từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng.
Ngoài hình thức xử phạt bằng tiền, pháp luật còn quy định các biện pháp khắc phục hậu quả bắt buộc. Tổ chức, cá nhân vi phạm phải thực hiện lại việc niêm yết giá cho đúng quy định, thể hiện đầy đủ thông tin như đơn vị tính, khối lượng, xuất xứ, hình thức mua bán... Nếu đã thu của khách hàng số tiền cao hơn mức giá niêm yết rõ ràng, thì phải hoàn trả lại phần tiền chênh lệch.
Trong trường hợp không thể xác định được người mua để hoàn trả, đơn vị vi phạm phải nộp toàn bộ số tiền chênh lệch vào ngân sách nhà nước. Đồng thời, họ còn phải thông báo công khai biện pháp khắc phục trên phương tiện thông tin đại chúng trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày có quyết định xử phạt.
Tình huống giả định:
Cửa hàng tiện lợi bị xử phạt vì niêm yết giá không rõ ràng trên kệ hàng
-
Khách hàng phản ánh bảng giá mập mờ
Tháng 6/2025, chị Trần Thị Hương đến mua đồ tại cửa hàng tiện lợi Tươi Mart (phường Trần Phú, TP. Quảng Ngãi). Trên kệ sữa tươi, cửa hàng chỉ niêm yết một bảng giá “Sữa hộp 18.000 đồng” mà không ghi rõ dung tích hoặc thương hiệu. Khi thanh toán, chị bị tính giá 22.000 đồng vì sản phẩm chị chọn là loại 1 lít, còn bảng giá chỉ áp dụng cho loại 500ml. -
Lực lượng quản lý thị trường vào cuộc kiểm tra
Sau khi nhận phản ánh từ người tiêu dùng, Đội Quản lý thị trường số 1 tỉnh Quảng Ngãi kiểm tra trực tiếp tại cửa hàng. Biên bản ghi nhận bảng niêm yết thiếu đơn vị tính, không phân biệt sản phẩm cùng tên nhưng khác khối lượng, gây nhầm lẫn và ảnh hưởng đến quyền lợi khách hàng. -
Bị xử phạt và buộc khắc phục hậu quả
Tươi Mart bị xử phạt 1.500.000 đồng vì là tổ chức vi phạm hành vi “niêm yết giá không rõ ràng gây nhầm lẫn cho khách hàng” theo điểm b khoản 1 Điều 13 Nghị định 87/2024/NĐ-CP. Ngoài ra, cửa hàng phải bổ sung lại toàn bộ bảng giá đúng quy định; thông báo công khai về vi phạm và biện pháp khắc phục trên mạng xã hội fanpage trong vòng 30 ngày; trả lại phần tiền chênh lệch cho 3 khách hàng đã mua nhầm giá trong tuần trước đó.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
3. Kết luận
Giá niêm yết không chỉ là con số thể hiện giá trị hàng hóa hay dịch vụ, mà còn phải đi kèm các thông tin liên quan như số lượng, khối lượng, đặc điểm sản phẩm, phương thức mua bán. Việc niêm yết không rõ ràng, gây nhầm lẫn cho khách hàng là hành vi vi phạm pháp luật. Tùy theo chủ thể vi phạm là cá nhân hay tổ chức, mức xử phạt có thể dao động từ 500.000 đồng đến 2.000.000 đồng, kèm theo yêu cầu khắc phục hậu quả cụ thể.
