Người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài là người từng có quốc tịch Việt Nam hoặc có cha, mẹ, ông bà là người Việt Nam và hiện đang sinh sống lâu dài ở nước ngoài.
Người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài ngày càng quan tâm đến quyền và nghĩa vụ liên quan đến đất đai tại Việt Nam. Pháp luật Việt Nam đã quy định rõ khái niệm người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài trong Luật Quốc tịch Việt Nam 2008. Đồng thời, Luật Đất đai 2024 cũng xác định rõ việc họ được công nhận là người sử dụng đất tại Việt Nam.
Căn cứ Điều 3 Luật Quốc tịch Việt Nam 2008 (được sửa đổi, bổ sung năm 2014):
Điều 3. Giải thích từ ngữ
Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
...
4. Người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài là người Việt Nam đã từng có quốc tịch Việt Nam mà khi sinh ra quốc tịch của họ được xác định theo nguyên tắc huyết thống và con, cháu của họ đang cư trú, sinh sống lâu dài ở nước ngoài.
...
Người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài là những người từng mang quốc tịch Việt Nam hoặc có quan hệ huyết thống trực tiếp với người Việt Nam. Dù hiện mang quốc tịch khác họ vẫn được xem là người gốc Việt nếu có cha, mẹ hoặc ông bà là người Việt Nam. Nhóm đối tượng này bao gồm cả những người đã di cư, sinh sống lâu dài ở nước ngoài và thế hệ con, cháu của họ.
Ông Nguyễn Văn Trọng sang Hoa Kỳ định cư từ năm 1990
Ông Nguyễn Văn Trọng sinh tại Việt Nam, rời quê hương sang Hoa Kỳ định cư từ năm 1990. Sau nhiều năm làm việc và sinh sống ổn định, ông đã có quốc tịch Mỹ nhưng vẫn giữ giấy tờ chứng minh mình là người sinh ra tại Việt Nam.
Con gái ông (Nguyễn Thảo Linh) sinh ra và lớn lên tại Mỹ
Cô Nguyễn Thảo Linh (con gái ông Trọng) sinh tại Mỹ và mang quốc tịch Mỹ. Tuy nhiên, vì có cha mẹ là người Việt Nam nên cô vẫn được xác định là người gốc Việt Nam theo nguyên tắc huyết thống trong Luật Quốc tịch Việt Nam 2008.
Cơ quan có thẩm quyền tại tỉnh Đồng Nai xác nhận tư cách người gốc Việt Nam
Năm 2025, ông Trọng và cô Linh về Việt Nam tìm hiểu cơ hội đầu tư. Cơ quan có thẩm quyền tại tỉnh Đồng Nai đã căn cứ Luật Quốc tịch Việt Nam 2008 để xác nhận họ thuộc diện người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài, đủ điều kiện làm thủ tục nhập cảnh và được xem xét quyền sử dụng đất theo pháp luật Việt Nam.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
Căn cứ Điều 4 và Điều 28 Luật Đất đai 2024:
Điều 4. Người sử dụng đất
Người sử dụng đất được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất; đang sử dụng đất ổn định, đủ điều kiện cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất mà chưa được Nhà nước cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất; nhận quyền sử dụng đất; thuê lại đất theo quy định của Luật này, bao gồm:
...
6. Người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài;
...
Điều 28. Nhận quyền sử dụng đất
1. Người nhận quyền sử dụng đất được quy định như sau:
...
c) Tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài, người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài được phép nhập cảnh vào Việt Nam được nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất trong khu công nghiệp, cụm công nghiệp, khu công nghệ cao;
...
h) Người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài được phép nhập cảnh vào Việt Nam được mua, thuê mua nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất ở, nhận quyền sử dụng đất ở trong dự án phát triển nhà ở; nhận thừa kế quyền sử dụng đất ở và các loại đất khác trong cùng thửa đất có nhà ở theo quy định của pháp luật về dân sự; nhận tặng cho nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất ở từ những người thuộc hàng thừa kế theo quy định của pháp luật về dân sự;
i) Tổ chức trong nước, cá nhân, cộng đồng dân cư, tổ chức tôn giáo, tổ chức tôn giáo trực thuộc, người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài được Nhà nước giao đất; tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài được Nhà nước giao đất để thực hiện các dự án đầu tư xây dựng nhà ở để bán hoặc để bán kết hợp cho thuê;
...
m) Tổ chức trong nước, cá nhân, người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài được phép nhập cảnh vào Việt Nam, tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài được nhận quyền sử dụng đất theo kết quả hòa giải thành về tranh chấp đất đai được Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền công nhận; thỏa thuận trong hợp đồng thế chấp để xử lý nợ; quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền về giải quyết tranh chấp đất đai, khiếu nại, tố cáo về đất đai, bản án, quyết định của Tòa án, quyết định thi hành án của cơ quan thi hành án đã được thi hành; quyết định hoặc phán quyết của Trọng tài thương mại Việt Nam; văn bản công nhận kết quả đấu giá quyền sử dụng đất phù hợp với pháp luật; văn bản về việc chia, tách quyền sử dụng đất phù hợp với pháp luật đối với nhóm người sử dụng đất mà có chung quyền sử dụng đất;
...
Người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài được xác định là một trong những nhóm người sử dụng đất hợp pháp tại Việt Nam. Tuy nhiên, để được công nhận họ phải được phép nhập cảnh và chỉ được nhận, mua hoặc thuê mua quyền sử dụng đất trong những trường hợp pháp luật cho phép như nhận chuyển nhượng đất trong khu công nghiệp, cụm công nghiệp, khu công nghệ cao; mua hoặc thuê mua nhà ở gắn liền với đất ở trong dự án phát triển nhà ở; nhận thừa kế hoặc tặng cho nhà ở, đất ở từ người thuộc hàng thừa kế; được Nhà nước giao đất hoặc cho thuê đất để thực hiện dự án đầu tư.
Ông Lê Minh Hùng trở về Việt Nam sau hơn 30 năm định cư ở Pháp
Ông Lê Minh Hùng (sinh tại Hà Nội) sang Pháp định cư từ năm 1992 và hiện có quốc tịch Pháp. Dù sống ở nước ngoài nhiều năm ông vẫn thường xuyên về thăm quê, giữ liên lạc với họ hàng và có giấy tờ chứng minh nguồn gốc Việt Nam.
Ông Hùng làm thủ tục nhập cảnh và đầu tư nhà ở tại TP. Hồ Chí Minh
Năm 2025, ông Hùng được Cơ quan quản lý xuất nhập cảnh Việt Nam chấp thuận cho nhập cảnh để tìm hiểu cơ hội đầu tư. Ông ký hợp đồng mua căn hộ gắn liền với quyền sử dụng đất ở trong một dự án nhà ở thương mại tại TP. Hồ Chí Minh và hồ sơ được nộp hợp lệ theo quy định.
Ông Hùng được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và quyền sở hữu nhà ở
Sau quá trình thẩm định, Sở Nông nghiệp và Môi trường TP. Hồ Chí Minh xác nhận ông Hùng là người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài được phép nhập cảnh và đủ điều kiện được công nhận quyền sử dụng đất. Ông Hùng chính thức được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất và trở thành người sử dụng đất hợp pháp tại Việt Nam.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài được pháp luật Việt Nam công nhận là một trong các nhóm người sử dụng đất khi đáp ứng điều kiện nhập cảnh và sử dụng đất đúng mục đích. Việc xác định rõ tư cách người gốc Việt giúp họ thực hiện đầy đủ quyền về đầu tư, sở hữu và sử dụng đất.
