Việc đảm bảo chất lượng và đạo đức trong hoạt động khám bệnh, chữa bệnh đòi hỏi cơ chế quản lý chặt chẽ đối với người hành nghề. Người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi liên quan đến chuyên môn kỹ thuật sẽ bị cấm hành nghề theo quy định của Luật Khám bệnh, chữa bệnh 2023. Bên cạnh đó, pháp luật cũng đặt ra 6 nguyên tắc nền tảng trong hoạt động khám chữa bệnh nhằm bảo vệ quyền lợi người bệnh và giữ gìn chuẩn mực nghề nghiệp.
1. Đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự có bị cấm hành nghề khám bệnh, chữa bệnh không?
Theo khoản 1 Điều 20 Luật Khám bệnh, chữa bệnh 2023:
Luật Khám bệnh, chữa bệnh 2023
Điều 20. Các trường hợp bị cấm hành nghề khám bệnh, chữa bệnh
1. Đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi vi phạm pháp luật có liên quan đến chuyên môn kỹ thuật.
...
Luật Khám bệnh, chữa bệnh 2023 quy định rõ những trường hợp người hành nghề bị cấm hành nghề để bảo đảm an toàn cho người bệnh và giữ uy tín cho ngành y. Trong đó, nếu người hành nghề đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự vì hành vi liên quan trực tiếp đến chuyên môn kỹ thuật, họ sẽ bị cấm hành nghề tạm thời hoặc vĩnh viễn tùy mức độ vụ việc.
Ví dụ về hành vi liên quan đến chuyên môn kỹ thuật có thể bao gồm gây tai biến do tắc trách, sửa hồ sơ bệnh án, làm giả kết quả xét nghiệm, kê thuốc sai quy định vì động cơ cá nhân… Khi những hành vi này bị khởi tố, dù chưa có bản án, người đó vẫn không được tiếp tục hành nghề cho đến khi có kết luận điều tra hoặc phán quyết của tòa án.
Tình huống giả định:
Bác sĩ bị đình chỉ hành nghề vì bị khởi tố về hành vi tắc trách gây tử vong bệnh nhân
-
Bệnh nhân tử vong sau khi tiêm thuốc tại phòng khám tư
Bác sĩ Nguyễn Văn Tuấn (45 tuổi, hành nghề tại một phòng khám tư nhân ở TP. Vinh, tỉnh Nghệ An) trực tiếp tiêm thuốc giảm đau cho bệnh nhân Nguyễn Thị Huyền (32 tuổi) sau chấn thương vùng vai. Khoảng 15 phút sau khi tiêm, chị Huyền xuất hiện triệu chứng sốc phản vệ nặng và tử vong trước khi được chuyển tới bệnh viện tuyến trên. -
Gia đình khiếu nại, cơ quan công an vào cuộc điều tra
Gia đình bệnh nhân cho rằng bác sĩ Tuấn đã không kiểm tra tiền sử dị ứng thuốc và xử lý chậm khi bệnh nhân có biểu hiện bất thường. Cơ quan điều tra tiến hành thu thập hồ sơ bệnh án, kết luận giám định chuyên môn và quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với bác sĩ Nguyễn Văn Tuấn về hành vi vi phạm quy định về khám chữa bệnh gây hậu quả nghiêm trọng. -
Bác sĩ bị cấm hành nghề trong thời gian điều tra
Sau khi có quyết định khởi tố, Sở Y tế tỉnh Nghệ An ban hành văn bản đình chỉ hoạt động khám chữa bệnh của bác sĩ Nguyễn Văn Tuấn theo Điều 20 Luật Khám bệnh, chữa bệnh năm 2023, do ông đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự liên quan đến hành vi chuyên môn.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
2. 06 nguyên tắc cơ bản trong hoạt động khám bệnh, chữa bệnh là gì?
Theo Điều 3 Luật Khám bệnh, chữa bệnh 2023, các nguyên tắc trong hoạt động khám bệnh, chữa bệnh bao gồm:
Luật Khám bệnh, chữa bệnh 2023
Điều 3. Nguyên tắc trong khám bệnh, chữa bệnh
1. Tôn trọng, bảo vệ, đối xử bình đẳng và không kỳ thị, phân biệt đối xử đối với người bệnh.
2. Ưu tiên khám bệnh, chữa bệnh đối với trường hợp người bệnh trong tình trạng cấp cứu, trẻ em dưới 06 tuổi, phụ nữ có thai, người khuyết tật đặc biệt nặng, người khuyết tật nặng, người từ đủ 75 tuổi trở lên, người có công với cách mạng phù hợp với đặc thù của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh.
3. Tôn trọng, hợp tác, bảo vệ người hành nghề, người khác đang thực hiện nhiệm vụ tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh.
4. Thực hiện kịp thời và tuân thủ quy định về chuyên môn kỹ thuật.
5. Tuân thủ quy tắc đạo đức nghề nghiệp trong hành nghề khám bệnh, chữa bệnh do Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành.
6. Bình đẳng, công bằng giữa các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh.
Các nguyên tắc này là nền tảng pháp lý và đạo đức trong toàn bộ hoạt động khám, chữa bệnh. Chúng không chỉ hướng đến việc bảo vệ quyền lợi người bệnh mà còn đảm bảo sự công bằng, minh bạch và nhân văn trong môi trường y tế. Việc tôn trọng và bảo vệ người bệnh là yêu cầu quan trọng, đặc biệt đối với các nhóm yếu thế như trẻ nhỏ, người cao tuổi, người khuyết tật. Đồng thời, pháp luật cũng bảo vệ người hành nghề và yêu cầu tuân thủ chuyên môn, đạo đức nghề nghiệp trong mọi tình huống.
Đây là những nguyên tắc mang tính bắt buộc và việc vi phạm có thể dẫn đến chế tài, từ kỷ luật hành chính đến truy cứu trách nhiệm hình sự nếu gây hậu quả nghiêm trọng.
Tình huống giả định:
Người bệnh phản ánh bị phân biệt đối xử khi đi khám tại bệnh viện công lập
-
Người cao tuổi bị từ chối ưu tiên khám bệnh
Ngày 20/5/2024, ông Nguyễn Văn Khánh (78 tuổi, trú tại tỉnh Khánh Hòa) đến khám bệnh tại Bệnh viện Đa khoa Tỉnh. Dù là người cao tuổi và không có người đi cùng, ông vẫn bị yêu cầu xếp hàng chung và không được ưu tiên theo quy định. -
Phản ánh gửi đến Sở Y tế và đoàn thanh tra vào cuộc
Gia đình ông Khánh gửi phản ánh lên đường dây nóng của Sở Y tế. Sau khi kiểm tra thực tế, đoàn thanh tra xác định bệnh viện không thực hiện đúng nguyên tắc ưu tiên người bệnh thuộc nhóm yếu thế theo quy định tại Điều 3 Luật Khám bệnh, chữa bệnh 2023. -
Bệnh viện bị nhắc nhở và buộc khắc phục sai sót
Sở Y tế yêu cầu bệnh viện xin lỗi người bệnh công khai, tổ chức họp rút kinh nghiệm, điều chỉnh quy trình khám chữa bệnh để đảm bảo đúng nguyên tắc pháp luật quy định. Đồng thời, trường hợp tương tự được đưa vào danh sách theo dõi chuyên môn trong năm để kiểm tra định kỳ.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
3. Kết luận
Người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi liên quan đến chuyên môn kỹ thuật sẽ bị cấm hành nghề khám bệnh, chữa bệnh nhằm đảm bảo an toàn cho người bệnh và uy tín ngành y. Luật Khám bệnh, chữa bệnh 2023 cũng quy định rõ 06 nguyên tắc cơ bản trong hoạt động khám chữa bệnh, nhấn mạnh yếu tố đạo đức, chuyên môn và công bằng trong phục vụ người dân.
