Người 17 tuổi gây thiệt hại phải bồi thường bằng tài sản của mình, cha mẹ bồi thường phần còn thiếu và có thể được miễn trách nhiệm nếu thiệt hại do bất khả kháng hoặc lỗi bên bị hại.
Trong các vụ việc dân sự, vấn đề trách nhiệm bồi thường thiệt hại của người chưa thành niên luôn được quan tâm. Mỗi khoảng độ tuổi đều có năng lực chịu trách nhiệm khác nhau. Đối với người 17 tuổi, pháp luật đã có quy định cụ thể về việc bồi thường và một số trường hợp được miễn trách nhiệm.
1. Người chưa thành niên 17 tuổi gây thiệt hại thì có phải bồi thường không?
Căn cứ theo khoản 2 Điều 586 Bộ luật Dân sự 2015:
Điều 586. Năng lực chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại của cá nhân
...
2. Người chưa đủ mười lăm tuổi gây thiệt hại mà còn cha, mẹ thì cha, mẹ phải bồi thường toàn bộ thiệt hại; nếu tài sản của cha, mẹ không đủ để bồi thường mà con chưa thành niên gây thiệt hại có tài sản riêng thì lấy tài sản đó để bồi thường phần còn thiếu, trừ trường hợp quy định tại Điều 599 của Bộ luật này.
Người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi gây thiệt hại thì phải bồi thường bằng tài sản của mình; nếu không đủ tài sản để bồi thường thì cha, mẹ phải bồi thường phần còn thiếu bằng tài sản của mình
...
Như vậy, người 17 tuổi gây thiệt hại vẫn phải chịu trách nhiệm bồi thường dân sự. Trước tiên, người này phải dùng tài sản riêng của mình để bồi thường, nếu không đủ, cha mẹ có trách nhiệm dùng tài sản của mình bồi thường phần còn lại. Quy định này vừa khẳng định năng lực trách nhiệm dân sự hạn chế của người chưa thành niên, vừa bảo đảm quyền lợi cho người bị thiệt hại.
Tình huống giả định
-
Người 17 tuổi gây thiệt hại tài sản người khác
Ngày 18/5/2025, Nguyễn Văn An (17 tuổi, cư trú tại Phường Tân Thuận, TP. Hồ Chí Minh) trong lúc điều khiển xe máy điện đã va quẹt làm hỏng cửa kính một cửa hàng điện thoại. -
Người bị thiệt hại yêu cầu bồi thường
Chủ cửa hàng yêu cầu An bồi thường chi phí sửa chữa 20 triệu đồng. An chỉ có 5 triệu đồng trong tài khoản cá nhân. -
Tòa án nhân dân khu vực 7 – Thành phố Hồ Chí Minh xác định trách nhiệm bồi thường
Khi vụ việc được đưa ra Tòa án nhân dân khu vực 7 – Thành phố Hồ Chí Minh, Tòa xác định An phải dùng 5 triệu đồng để bồi thường, phần còn thiếu 15 triệu đồng do cha mẹ An chịu trách nhiệm.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Trường hợp nào được miễn trách nhiệm bồi thường?
Căn cứ theo khoản 2 Điều 584 Bộ luật Dân sự 2015:
Điều 584. Căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại
...
2. Người gây thiệt hại không phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong trường hợp thiệt hại phát sinh là do sự kiện bất khả kháng hoặc hoàn toàn do lỗi của bên bị thiệt hại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc luật có quy định khác....
Theo quy định, nếu thiệt hại xảy ra vì nguyên nhân khách quan không thể lường trước (thiên tai, dịch bệnh, hỏa hoạn bất ngờ…), hoặc nếu người bị hại có lỗi hoàn toàn dẫn đến thiệt hại thì người 17 tuổi gây ra thiệt hại sẽ được miễn trách nhiệm. Điều này bảo đảm công bằng, tránh việc áp dụng trách nhiệm một cách cứng nhắc, đồng thời vẫn bảo vệ quyền lợi chính đáng của các bên.
Tình huống giả định
-
Thiệt hại xảy ra do lỗi của bên bị hại
Ngày 2/7/2025, Nguyễn Anh Tuấn (17 tuổi, cư trú tại Phường Hoàn Kiếm, TP. Hà Nội) đậu xe ở công viên. Ông Lê Minh đến sau và đậu xe ngay cạnh. Trong lúc đi ra, ông Lê Minh vô tình làm ngã xe của anh Tuấn và xe anh Tuấn đè lên xe của ông Lê Minh. -
Xác định lỗi gây thiệt hại
Ông Lê Minh cho rằng xe của anh Tuấn đã đè lên và làm gãy gương xe của mình. Ông Lê Minh yêu cầu anh Tuấn phải bồi thường cho mình. -
Tòa án nhân dân khu vực 1 – Hà Nội tuyên miễn trách nhiệm
Khi vụ việc được đưa ra Tòa án nhân dân khu vực 1 – Hà Nội, Tòa án tuyên anh Tuấn không phải bồi thường vì thiệt hại phát sinh hoàn toàn do lỗi của người bị hại.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Người 17 tuổi gây thiệt hại phải chịu trách nhiệm bồi thường bằng tài sản của mình, nếu không đủ thì cha mẹ bồi thường phần còn lại. Tuy nhiên, trong trường hợp thiệt hại xảy ra do sự kiện bất khả kháng hoặc hoàn toàn do lỗi của bên bị hại, người 17 tuổi sẽ được miễn trách nhiệm bồi thường.
