Xì gà là một trong những sản phẩm thuộc nhóm thuốc lá, vì vậy việc bán lẻ mặt hàng này cũng phải tuân theo quy định về kinh doanh thuốc lá hiện hành. Người kinh doanh cần đáp ứng điều kiện cụ thể về giấy phép, cách trưng bày và độ tuổi người mua. Ngoài ra, để được cấp phép bán lẻ xì gà, thương nhân cần chuẩn bị một bộ hồ sơ đầy đủ theo quy định của pháp luật.
1. Kinh doanh bán lẻ xì gà cần đáp ứng những điều kiện gì?
Khoản 1 Điều 2 và Điều 25 Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá 2012 quy định:
Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá 2012
Điều 2. Giải thích từ ngữ
Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
1. Thuốc lá là sản phẩm được sản xuất từ toàn bộ hoặc một phần nguyên liệu thuốc lá, được chế biến dưới dạng thuốc lá điếu, xì gà, thuốc lá sợi, thuốc lào hoặc các dạng khác.
...
Điều 25. Bán thuốc lá
1. Việc bán thuốc lá phải đáp ứng các yêu cầu sau đây:
a) Doanh nghiệp, đại lý bán buôn, đại lý bán lẻ thuốc lá phải có giấy phép bán thuốc lá theo quy định của Chính phủ;
b) Người chịu trách nhiệm tại điểm bán của đại lý bán buôn, đại lý bán lẻ thuốc lá phải treo biển thông báo không bán thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi; đại lý bán lẻ, điểm bán lẻ thuốc lá không được trưng bày quá một bao, một tút hoặc một hộp của một nhãn hiệu thuốc lá.
2. Cơ quan, tổ chức, cá nhân không được tổ chức, cho phép hoặc bán thuốc lá tại các địa điểm quy định tại Điều 11, Điều 12, trừ điểm a khoản 1 Điều 12 của Luật này; không được bán thuốc lá phía ngoài cổng nhà trẻ, trường mẫu giáo, trường tiểu học, trung học cơ sở, phổ thông trung học, viện nghiên cứu y học, bệnh viện, nhà hộ sinh, trung tâm y tế dự phòng, trạm y tế xã, phường, thị trấn trong phạm vi 100 mét (m) tính từ ranh giới khuôn viên gần nhất của cơ sở đó.
Xì gà là một dạng sản phẩm thuốc lá. Do đó, việc kinh doanh bán lẻ xì gà cũng phải tuân thủ đầy đủ các điều kiện dành cho hoạt động bán lẻ thuốc lá. Trước tiên, thương nhân muốn kinh doanh xì gà bắt buộc phải xin cấp giấy phép bán lẻ thuốc lá từ cơ quan có thẩm quyền. Đây là điều kiện tiên quyết, không được bỏ qua.
Bên cạnh đó, tại địa điểm bán lẻ, người quản lý hoặc nhân viên trực tiếp bán hàng phải treo biển cảnh báo rõ ràng về việc không bán thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi. Quy định này nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ, trước các nguy cơ từ việc sử dụng thuốc lá.
Ngoài ra, để tránh hiện tượng quảng bá sản phẩm quá mức tại điểm bán, pháp luật cũng quy định chỉ được trưng bày tối đa một bao, một tút hoặc một hộp của mỗi nhãn hiệu xì gà. Điều này vừa đảm bảo tính quản lý, vừa hạn chế việc tiếp thị gây ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng không kiểm soát.
Đặc biệt lưu ý, xì gà không được bán ở khu vực gần trường học, bệnh viện, trung tâm y tế... trong phạm vi 100 mét tính từ ranh giới gần nhất của khuôn viên các cơ sở này. Đây là quy định rất cụ thể nhằm hạn chế tối đa việc tiếp cận sản phẩm thuốc lá tại những nơi có nhiều trẻ em, học sinh hoặc người đang điều trị bệnh.
Tình huống giả định:
Mở cửa hàng xì gà nhưng không có giấy phép và vi phạm trưng bày
Anh Nguyễn Minh Khánh mở một cửa hàng tiện lợi nhỏ tại quận 3 (TP.HCM), trong đó có kinh doanh thêm các loại xì gà nhập khẩu. Anh Khánh không làm thủ tục xin giấy phép bán lẻ thuốc lá, đồng thời tại quầy thu ngân, anh trưng bày tới 5 loại xì gà khác nhau với mỗi loại có 3–4 hộp.
Vào tháng 3/2025, Đội Quản lý thị trường kết hợp với UBND phường kiểm tra và lập biên bản xử phạt vì anh Khánh không có giấy phép kinh doanh bán lẻ thuốc lá và vi phạm quy định về trưng bày sản phẩm thuốc lá tại điểm bán. Tổng mức xử phạt hành chính là 15 triệu đồng, đồng thời buộc tạm ngừng kinh doanh mặt hàng xì gà cho đến khi hoàn thiện đủ điều kiện theo quy định.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính chất tham khảo)
2. Hồ sơ đề nghị cấp Giấy phép kinh doanh bán lẻ xì gà gồm những gì?
Khoản 3 Điều 27 Nghị định 67/2013/NĐ-CP (được sửa đổi bởi khoản 13 Điều 1 Nghị định 106/2017/NĐ-CP và khoản 14 Điều 4 Nghị định 08/2018/NĐ-CP) quy định:
Điều 27. Hồ sơ đề nghị cấp Giấy phép mua bán thuốc lá
...
3. Hồ sơ đề nghị cấp Giấy phép bán lẻ sản phẩm thuốc lá:
a) Đơn đề nghị cấp Giấy phép bán lẻ sản phẩm thuốc lá;
b) Bản sao Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp hoặc Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh và Giấy chứng nhận mã số thuế;
c) Bản sao các văn bản giới thiệu của các thương nhân phân phối hoặc thương nhân bán buôn sản phẩm thuốc lá ghi rõ địa bàn dự kiến kinh doanh;
d) Hồ sơ về địa điểm kinh doanh, gồm có:
- Địa chỉ, diện tích và mô tả khu vực kinh doanh thuốc lá;
- Bản sao tài liệu chứng minh quyền sử dụng địa điểm kinh doanh (là sở hữu hoặc đồng sở hữu hoặc thuê sử dụng với thời gian tối thiểu là 01 năm);
- Bảng kê thiết bị kiểm tra và điều chỉnh nhiệt độ, độ ẩm trong khu vực kinh doanh thuốc lá.
Để được phép bán lẻ xì gà, thương nhân phải nộp hồ sơ đề nghị cấp phép đến cơ quan có thẩm quyền theo đúng quy định của pháp luật về quản lý hoạt động kinh doanh thuốc lá. Thành phần hồ sơ tương đối đơn giản nhưng phải chính xác và đầy đủ.
Thứ nhất, đơn đề nghị cấp Giấy phép bán lẻ sản phẩm thuốc lá là tài liệu bắt buộc, thể hiện rõ nguyện vọng đăng ký kinh doanh và cam kết tuân thủ quy định pháp luật. Đơn phải theo mẫu quy định và ghi rõ thông tin thương nhân, địa điểm kinh doanh, loại hình sản phẩm (xì gà)...
Thứ hai, bản sao Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp hoặc đăng ký hộ kinh doanh, kèm theo Giấy chứng nhận mã số thuế, giúp xác minh tình trạng hoạt động hợp pháp của thương nhân. Các giấy tờ này cần được sao y công chứng hoặc có dấu xác nhận của cơ quan chức năng.
Thứ ba, một yêu cầu quan trọng là văn bản giới thiệu từ thương nhân phân phối hoặc bán buôn thuốc lá, ghi rõ địa điểm kinh doanh dự kiến. Đây là cơ sở để chứng minh nguồn cung hàng hóa hợp pháp, đồng thời đảm bảo quy trình phân phối thuốc lá có kiểm soát từ nhà phân phối đến đại lý bán lẻ.
Tình huống giả định:
Gửi hồ sơ xin cấp phép bán lẻ xì gà bị trả lại do thiếu văn bản giới thiệu
Công ty TNHH Thịnh Phát tại TP. Đà Nẵng mở rộng hoạt động sang lĩnh vực phân phối xì gà nhập khẩu. Khi gửi hồ sơ xin cấp Giấy phép bán lẻ sản phẩm thuốc lá, công ty đính kèm đầy đủ đơn đề nghị và bản sao Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp. Tuy nhiên, hồ sơ bị trả lại do thiếu văn bản giới thiệu từ thương nhân phân phối thuốc lá.
Công ty Thịnh Phát sau đó phải bổ sung văn bản xác nhận nguồn cung xì gà từ một đơn vị phân phối thuốc lá trong nước, đồng thời làm rõ địa điểm kinh doanh dự kiến. Sau khi hoàn thiện hồ sơ, công ty được cấp Giấy phép bán lẻ sản phẩm thuốc lá trong vòng 12 ngày làm việc.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính chất tham khảo)
3. Kết luận
Việc bán lẻ xì gà tại Việt Nam được quản lý chặt chẽ tương tự như các sản phẩm thuốc lá khác. Thương nhân cần đáp ứng các điều kiện về giấy phép, độ tuổi người mua và quy định trưng bày tại điểm bán. Đồng thời, hồ sơ xin cấp Giấy phép bán lẻ xì gà cần được chuẩn bị đầy đủ theo quy định pháp luật để đảm bảo hoạt động kinh doanh diễn ra hợp pháp và thuận lợi.
