Tình trạng mua và sử dụng trái phép chất ma túy vẫn đang diễn ra tại nhiều địa phương, đặc biệt trong giới trẻ. Nhiều người cho rằng nếu mua ma túy chỉ để sử dụng cá nhân thì không bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, pháp luật hiện hành đã có quy định rất cụ thể để xử lý nghiêm các hành vi liên quan đến chất ma túy, kể cả việc mua với mục đích sử dụng.
1. Người mua ma túy về sử dụng có bị xử phạt không?
Khoản 1 Điều 23 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 23. Vi phạm các quy định về phòng, chống và kiểm soát ma túy
1. Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng đối với hành vi sử dụng trái phép chất ma túy.
...
8. Hình thức xử phạt bổ sung:
a) Tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính đối với hành vi quy định tại các khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6 và 7 Điều này;
...
d) Trục xuất người nước ngoài có hành vi vi phạm hành chính quy định tại các khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6 và 7 Điều này.
...
Người mua ma túy với mục đích sử dụng cá nhân thường bị xử phạt hành chính nếu không có dấu hiệu mua bán, tàng trữ khối lượng lớn hoặc tái phạm. Ngoài phạt tiền, người vi phạm còn có thể bị tịch thu tang vật vi phạm. Trong trường hợp là người nước ngoài thì có thể bị trục xuất theo quy định tại khoản 8 Điều 23.
Tình huống giả định
- Anh Tuấn Anh bị kiểm tra đột xuất
Anh Nguyễn Tuấn Anh (trú tại phường Phước Long, tỉnh Khánh Hòa) đang ngồi tại một quán cà phê thì bị lực lượng công an tiến hành kiểm tra hành chính đột xuất. -
Anh Tuấn Anh bị phát hiện có vật thể lạ trong túi
Trong quá trình kiểm tra, công an phát hiện trong túi áo khoác của anh Tuấn Anh có một gói nhỏ chứa chất nghi là ma túy đá. Anh Tuấn Anh bị mời về trụ sở công an để làm việc. -
Anh Tuấn Anh khai nhận hành vi của bản thân
Tại trụ sở, anh Tuấn Anh khai nhận đã mua gói ma túy trên từ một người lạ ở khu vực chợ đêm với mục đích sử dụng cá nhân, không buôn bán hay tàng trữ với mục đích khác. -
Công an tiến hành kiểm định
Công an tiến hành lập biên bản vi phạm hành chính về hành vi sử dụng trái phép chất ma túy. Mẫu vật được gửi giám định, kết quả xác định là methamphetamine (ma túy tổng hợp). - Anh Tuấn Anh bị xử phạt hành chính
Cơ quan chức năng ra quyết định xử phạt hành chính đối với anh Tuấn Anh số tiền 1.500.000 đồng, đồng thời tịch thu tang vật vi phạm.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Người mua ma túy về sử dụng có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự không?
Khoản 1 Điều 251 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) quy định:
Điều 251. Tội mua bán trái phép chất ma túy
1. Người nào mua bán trái phép chất ma túy, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm.
2. Phạm tội trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:
a) Có tổ chức;
b) Phạm tội 02 lần trở lên;
c) Mua bán với 02 người trở lên;
d) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;
đ) Lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức;
e) Sử dụng người dưới 16 tuổi vào việc phạm tội hoặc bán ma túy cho người dưới 16 tuổi;
g) Nhựa thuốc phiện, nhựa cần sa hoặc cao côca có khối lượng từ 500 gam đến dưới 01 kilôgam;
h) Hêrôin, côcain, Methamphetamine, Amphetamine, MDMA có khối lượng từ 05 gam đến dưới 30 gam;
i) Lá, rễ, thân, cành, hoa, quả cây cần sa hoặc lá cây côca có khối lượng từ 10 kilôgam đến dưới 25 kilôgam;
k) Quả thuốc phiện khô có khối lượng từ 50 kilôgam đến dưới 200 kilôgam;
l) Quả thuốc phiện tươi có khối lượng từ 10 kilôgam đến dưới 50 kilôgam;
m) Các chất ma túy khác ở thể rắn có khối lượng từ 20 gam đến dưới 100 gam;
n) Các chất ma túy khác ở thể lỏng có thể tích từ 100 mililít đến dưới 250 mililít;
o) Có 02 chất ma túy trở lên mà tổng số lượng của các chất đó tương đương với số lượng chất ma túy quy định tại một trong các điểm từ điểm a đến điểm n khoản này;
p) Tái phạm nguy hiểm.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 15 năm đến 20 năm:
a) Quả thuốc phiện khô có khối lượng từ 200 kilôgam đến dưới 600 kilôgam;
b) Quả thuốc phiện tươi có khối lượng từ 50 kilôgam đến dưới 150 kilôgam;
c) Các chất ma túy khác ở thể rắn có khối lượng từ 100 gam đến dưới 300 gam;
d) Các chất ma túy khác ở thể lỏng có thể tích từ 250 mililít đến dưới 750 mililít;
đ) Có 02 chất ma túy trở lên mà tổng số lượng của các chất đó tương đương với số lượng chất ma túy quy định tại một trong các điểm từ điểm a đến điểm g khoản này.
4. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình:
a) Nhựa thuốc phiện, nhựa cần sa hoặc cao côca có khối lượng 05 kilôgam trở lên;
b) Hêrôin, côcain, Methamphetamine, Amphetamine, MDMA có khối lượng 100 gam trở lên;
c) Lá, rễ, thân, cành, hoa, quả cây cần sa hoặc lá cây côca có khối lượng 75 kilôgam trở lên;
d) Quả thuốc phiện khô có khối lượng 600 kilôgam trở lên;
đ) Quả thuốc phiện tươi có khối lượng 150 kilôgam trở lên;
e) Các chất ma túy khác ở thể rắn có khối lượng 300 gam trở lên;
g) Các chất ma túy khác ở thể lỏng có thể tích 750 mililít trở lên;
h) Có 02 chất ma túy trở lên mà tổng số lượng của các chất đó tương đương với số lượng chất ma túy quy định tại một trong các điểm từ điểm a đến điểm g khoản này.
5. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
Khi người mua ma túy về với mục đích sử dụng nhưng bị phát hiện cùng lượng ma túy vượt mức cho phép, có yếu tố cấu thành như mua hộ, phân chia cho người khác sử dụng, có dấu hiệu mua bán thì sẽ bị truy cứu hình sự về tội “Mua bán trái phép chất ma túy”. Mức án thấp nhất là 2 năm tù, cao nhất có thể lên đến tù chung thân hoặc tử hình tùy theo khối lượng ma túy, hành vi, số lần vi phạm và đối tượng liên quan.
Tình huống giả định
-
Anh Huy bị bắt quả tang đang mua thuốc lắc
Anh Trần Bá Huy, cư trú tại phường Hòa Minh, tỉnh Đà Nẵng, bị lực lượng công an bắt quả tang khi đang nhận một túi nylon chứa 7 viên thuốc lắc từ một người giao hàng tại khu vực gần nhà. -
Anh Huy khai nhận hành vi của mình
Anh Huy bị đưa về trụ sở công an để làm việc. Tại đây, anh khai rằng đã đặt mua số thuốc lắc này với mục đích cùng bạn bè sử dụng trong buổi tiệc sinh nhật diễn ra tối cùng ngày. -
Tang vật được gửi đi giám định
Tang vật được niêm phong, gửi giám định. Kết quả xác định đó là MDMA – một loại chất ma túy tổng hợp thuộc danh mục cấm theo quy định. -
Kết luận của cơ quan điều tra
Cơ quan điều tra xác định hành vi của anh Huy không chỉ là sử dụng trái phép chất ma túy mà còn có dấu hiệu tổ chức sử dụng và mua bán trái phép chất ma túy. - Anh Huy bị khởi tố hình sự
Anh Trần Bá Huy bị khởi tố theo khoản 1 Điều 251 Bộ luật Hình sự về tội mua bán trái phép chất ma túy và bị tạm giam để phục vụ điều tra. Nếu cơ quan điều tra chứng minh được việc anh Huy mua ma túy nhằm chia cho người khác cùng sử dụng hoặc có hành vi cung cấp, anh có thể đối diện mức án từ 2 đến 7 năm tù theo quy định.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Hành vi mua ma tuý về sử dụng có thể bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự. Người mua ma túy về sử dụng nếu không có yếu tố mua bán sẽ bị xử phạt hành chính từ 1 đến 2 triệu đồng. Tuy nhiên, nếu hành vi có dấu hiệu cấu thành tội phạm thì có thể bị truy cứu hình sự theo Điều 251 Bộ luật Hình sự, với mức hình phạt nghiêm khắc hơn.
