Hành vi mua bán người không chỉ vi phạm nghiêm trọng đạo đức xã hội mà còn bị pháp luật nghiêm cấm và xử lý nghiêm khắc. Đặc biệt, trong trường hợp hành vi này nhằm mục đích bóc lột tình dục thì mức độ nguy hiểm càng cao và được quy định rõ ràng trong các văn bản luật. Pháp luật hiện hành đã xác định cụ thể đây là hành vi trái pháp luật và liệt kê rõ trong nhóm tội xâm phạm quyền con người.
1. Hành vi mua bán người để bóc lột tình dục có bị pháp luật nghiêm cấm không?
Điều 3 Luật Phòng, chống mua bán người 2011 quy định như sau:
Luật Phòng, chống mua bán người 2011
Điều 3. Các hành vi bị nghiêm cấm
1. Mua bán người theo quy định tại Điều 119 và Điều 120 của Bộ luật Hình sự.
2. Chuyển giao hoặc tiếp nhận người để bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy các bộ phận cơ thể hoặc vì mục đích vô nhân đạo khác.
...
4. Cưỡng bức người khác thực hiện một trong các hành vi quy định tại các khoản 1, 2 và 3 Điều này.
5. Môi giới để người khác thực hiện một trong các hành vi quy định tại các khoản 1, 2 và 3 Điều này.
...
Theo đó, việc mua bán người để bóc lột tình dục là hành vi bị nghiêm cấm tuyệt đối, dù hành vi đó diễn ra trong nước hay xuyên biên giới, có tổ chức hay cá nhân thực hiện. Không chỉ việc chuyển giao người để thực hiện hành vi này bị cấm, mà ngay cả hành vi môi giới, tiếp nhận, tuyển mộ, chứa chấp hoặc cưỡng bức người khác cũng đều là hành vi vi phạm pháp luật.
Những hành vi này không những xâm phạm nghiêm trọng đến thân thể, nhân phẩm, danh dự của nạn nhân mà còn gây tổn thương lâu dài về tâm lý và xã hội. Chính vì vậy, pháp luật quy định rõ và có các chế tài cụ thể, kể cả xử lý hình sự nếu hành vi đủ yếu tố cấu thành tội phạm.
Tình huống giả định
Lợi dụng sự nhẹ dạ cả tin của em Nguyễn Thị Tiên (17 tuổi, quê ở Nghệ An), một người phụ nữ tên Trần Thị Hoa đã tiếp cận và hứa hẹn đưa Tiên ra Hà Nội làm nhân viên spa với thu nhập cao. Khi đến nơi, Tiên bị ép tiếp khách tại một cơ sở massage trá hình, thực chất là nơi hoạt động mại dâm. Sau khi biết mình bị lừa bán, Tiên trốn thoát và đến cơ quan công an trình báo.
Qua điều tra, cơ quan chức năng xác định Trần Thị Hoa đã có hành vi tuyển mộ và chuyển giao người để bóc lột tình dục, vi phạm quy định tại Điều 3 Luật Phòng, chống mua bán người. Hoa bị khởi tố điều tra với cáo buộc mua bán người nhằm bóc lột tình dục và có thể đối mặt với mức án cao theo quy định của Bộ luật Hình sự.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Mua bán người để bóc lột tình dục bị xử lý hình sự như thế nào?
Điều 150 Bộ luật Hình sự 2015 (được sửa đổi, bổ sung năm 2017) quy định như sau:
Điều 150. Tội mua bán người
1. Người nào dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực, lừa gạt hoặc bằng thủ đoạn khác thực hiện một trong các hành vi sau đây, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm:
a) Chuyển giao hoặc tiếp nhận người để giao, nhận tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác;
b) Chuyển giao hoặc tiếp nhận người để bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy bộ phận cơ thể của nạn nhân hoặc vì mục đích vô nhân đạo khác;
c) Tuyển mộ, vận chuyển, chứa chấp người khác để thực hiện hành vi quy định tại điểm a hoặc điểm b khoản này.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 08 năm đến 15 năm:
a) Có tổ chức;
b) Vì động cơ đê hèn;
c) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân từ 11% đến 45%;
d) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 31% trở lên, trừ trường hợp quy định tại điểm b khoản 3 Điều này;
đ) Đưa nạn nhân ra khỏi biên giới của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam;
e) Đối với từ 02 đến 05 người;
g) Phạm tội 02 lần trở lên.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm:
a) Có tính chất chuyên nghiệp;
b) Đã lấy bộ phận cơ thể của nạn nhân;
c) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân 46% trở lên;
d) Làm nạn nhân chết hoặc tự sát;
đ) Đối với 06 người trở lên;
e) Tái phạm nguy hiểm.
4. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt quản chế, cấm cư trú từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
Như vậy, hành vi mua bán người để bóc lột tình dục không chỉ là hành vi bị nghiêm cấm mà còn cấu thành tội phạm hình sự nghiêm trọng. Hình phạt thấp nhất từ 5 năm tù và có thể lên đến 20 năm hoặc tù chung thân tùy thuộc vào tình tiết tăng nặng như có tổ chức, gây hậu quả nghiêm trọng, nhiều nạn nhân, hoặc thực hiện nhiều lần.
Đặc biệt, việc bóc lột tình dục thường gắn liền với các hình thức tổ chức mại dâm, lừa đảo, bắt cóc, nên cơ quan điều tra có thể xem xét đồng thời nhiều tội danh nếu có đủ chứng cứ.
Tình huống giả định
Tháng 3/2025, Nguyễn Văn Dương (33 tuổi, trú tại huyện Gò Công Đông, tỉnh Tiền Giang) cấu kết với một đối tượng tại Campuchia để tổ chức đưa phụ nữ sang biên giới với mục đích “làm việc nhẹ, lương cao”. Một trong các nạn nhân là chị Trần Ngọc Mai (20 tuổi, quê Trà Vinh), sau khi sang đến nơi mới phát hiện bị ép hoạt động mại dâm tại một tụ điểm trá hình.
Sau khi trốn thoát và được hỗ trợ từ tổ chức nhân quyền, chị Mai quay về Việt Nam và trình báo vụ việc. Cơ quan điều tra khởi tố Nguyễn Văn Dương về tội mua bán người để bóc lột tình dục theo điểm b khoản 1 Điều 150 Bộ luật Hình sự, đồng thời áp dụng tình tiết tăng nặng vì phạm tội có tổ chức và thực hiện đối với nhiều người. Dương đối mặt với mức án từ 12 đến 20 năm tù.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Pháp luật nghiêm cấm hành vi mua bán người để bóc lột tình dục dưới mọi hình thức. Người thực hiện hành vi này có thể bị xử lý hình sự theo quy định tại Điều 150 Bộ luật Hình sự, với khung hình phạt từ 5 năm đến 20 năm hoặc cao hơn nếu có tình tiết tăng nặng.
