Việc cư trú tại nơi sinh sống mới dù là tạm thời hay dài hạn đều cần thực hiện khai báo đúng quy định để đảm bảo quản lý dân cư và an ninh trật tự. Trong nhiều trường hợp, người dân không thông báo lưu trú hoặc khai báo tạm vắng theo đúng thời hạn có thể bị xử phạt hành chính với mức tiền không nhỏ. Bên cạnh đó, pháp luật cũng quy định rõ thời hạn mà người dân phải thực hiện thông báo lưu trú sau khi đến chỗ ở mới.
1. Không thực hiện thông báo lưu trú, khai báo tạm vắng đúng quy định bị phạt bao nhiêu tiền?
Khoản 2 Điều 4 và điểm a Khoản 1 Điều 9 Nghị định số 144/2021/NĐ-CP quy định:
Điều 4. Quy định về mức phạt tiền tối đa, tổ chức bị xử phạt vi phạm hành chính
...
2. Mức phạt tiền quy định tại Chương II Nghị định này là mức phạt được áp dụng đối với hành vi vi phạm hành chính của cá nhân. Đối với tổ chức có cùng hành vi vi phạm, mức phạt tiền gấp 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.
...
Điều 9. Vi phạm quy định về đăng ký và quản lý cư trú
1. Phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:
a) Không thực hiện đúng quy định về đăng ký thường trú, đăng ký tạm trú, xóa đăng ký thường trú, xóa đăng ký tạm trú, tách hộ hoặc điều chỉnh thông tin về cư trú trong Cơ sở dữ liệu về cư trú;
b) Không thực hiện đúng quy định về thông báo lưu trú, khai báo tạm vắng;
....
Quản lý cư trú là một trong những công cụ quan trọng của nhà nước để đảm bảo trật tự, an ninh xã hội. Trong đó, nghĩa vụ thông báo lưu trú khi đến sinh sống tại nơi ở mới và khai báo tạm vắng khi vắng mặt khỏi nơi cư trú là các quy định bắt buộc, áp dụng cho mọi công dân.
Nếu một người đến tạm trú hoặc chuyển nơi ở nhưng không thông báo với công an địa phương, hoặc rời khỏi nơi ở trong thời gian dài mà không khai báo, thì hành vi đó bị xem là không thực hiện đúng quy định về cư trú.
Theo quy định mới nhất tại Nghị định 144/2021/NĐ-CP, mức xử phạt đối với cá nhân vi phạm là từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng. Trong khi đó, nếu là tổ chức vi phạm (ví dụ: công ty, đơn vị quản lý ký túc xá, chủ cơ sở lưu trú…), thì mức phạt tăng gấp đôi, tức từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng cho cùng hành vi.
Tình huống giả định:
Nhân viên văn phòng thuê trọ không khai báo lưu trú bị xử phạt
-
Chuyển chỗ ở nhưng không khai báo
Tháng 5/2025, anh Phan Văn Cường, quê ở tỉnh Khánh Hòa, chuyển lên Phường Máy Tơ, Quận Lê Chân, TP. Hải Phòng để làm việc tại một công ty công nghệ. Anh thuê một phòng trọ trong khu dân cư và do nghĩ sẽ ở ngắn hạn, anh không thực hiện thông báo lưu trú với công an phường. -
Kiểm tra hành chính tại khu dân cư
Ngày 6/6/2025, Công an phường tổ chức kiểm tra đột xuất tình hình cư trú tại khu vực. Khi kiểm tra nhà trọ của anh Cường, lực lượng chức năng phát hiện anh không có hồ sơ lưu trú nào được ghi nhận trên hệ thống. -
Bị xử phạt hành chính
Công an đã lập biên bản vi phạm hành chính đối với anh Cường theo Điểm b Khoản 1 Điều 9 Nghị định 144/2021/NĐ-CP, xử phạt số tiền 750.000 đồng. Đồng thời, chủ nhà trọ bị nhắc nhở vì không hướng dẫn khách thuê thực hiện đầy đủ thủ tục cư trú, nếu tái phạm sẽ bị xử lý ở mức dành cho tổ chức.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
2. Thời hạn thông báo lưu trú được quy định ra sao?
Điều 30 Luật Cư trú 2020 quy định:
Điều 30. Thông báo lưu trú
1. Khi có người đến lưu trú, thành viên hộ gia đình, người đại diện cơ sở chữa bệnh, cơ sở lưu trú du lịch và các cơ sở khác có chức năng lưu trú có trách nhiệm thông báo việc lưu trú với cơ quan đăng ký cư trú; trường hợp người đến lưu trú tại chỗ ở của cá nhân, hộ gia đình mà cá nhân, thành viên hộ gia đình không có mặt tại chỗ ở đó thì người đến lưu trú có trách nhiệm thông báo việc, lưu trú với cơ quan đăng ký cư trú.
2. Việc thông báo lưu trú được thực hiện trực tiếp, bằng điện thoại, phương tiện điện tử hoặc phương tiện khác do Bộ trưởng Bộ Công an quy định.
3. Nội dung thông báo về lưu trú bao gồm họ và tên, số định danh cá nhân hoặc số Chứng minh nhân dân, số hộ chiếu của người lưu trú; lý do lưu trú; thời gian lưu trú; địa chỉ lưu trú.
4. Việc thông báo lưu trú được thực hiện trước 23 giờ của ngày bắt đầu lưu trú; trường hợp người đến lưu trú sau 23 giờ thì việc thông báo lưu trú được thực hiện trước 08 giờ ngày hôm sau; trường hợp ông, bà, cha, mẹ, vợ, chồng, con, cháu, anh, chị, em ruột đến lưu trú nhiều lần thì chỉ cần thông báo lưu trú một lần.
5. Việc thông báo lưu trú được ghi vào sổ tiếp nhận lưu trú.
Khi có người đến ở tạm tại hộ gia đình, nhà trọ, khách sạn hoặc bất kỳ cơ sở lưu trú nào, thì việc thông báo lưu trú là nghĩa vụ bắt buộc, nhằm giúp cơ quan công an địa phương quản lý dân cư hiệu quả và kịp thời.
Theo Điều 30 Luật Cư trú 2020, thời hạn thực hiện thông báo lưu trú được quy định rất cụ thể nếu người đó đến nơi ở trước 23 giờ, thì phải hoàn tất thông báo trước thời điểm 23 giờ cùng ngày. Nếu họ đến sau 23 giờ, thì trước 08 giờ sáng hôm sau phải hoàn thành khai báo.
Cách thức thông báo rất linh hoạt, có thể thực hiện trực tiếp tại công an phường/xã, hoặc thông qua ứng dụng VNeID, điện thoại, email hoặc các phương tiện điện tử khác do Bộ Công an quy định.
Một điểm đáng lưu ý là nếu người đến lưu trú là người thân ruột thịt (như ông, bà, cha mẹ, con cái, anh chị em ruột…) và đến nhiều lần, thì chỉ cần thông báo lưu trú một lần duy nhất, không cần lặp lại cho mỗi lần đến.
Tình huống giả định:
Người thuê trọ bị lập biên bản vì không thông báo lưu trú đúng hạn
-
Chuyển đến nơi ở mới
Ngày 12/6/2025, anh Nguyễn Văn Tuấn, từ Nghệ An chuyển vào Phường Hòa Bình, tỉnh Đồng Nai để làm công nhân tại một nhà máy sản xuất linh kiện điện tử. Anh đến khu trọ lúc 20 giờ và chủ động dọn dẹp chỗ ở. -
Không khai báo trong đêm hôm đó
Do mệt mỏi sau chuyến đi dài, anh Tuấn không đến công an phường khai báo lưu trú trong ngày 12/6. Chủ nhà trọ nghĩ anh sẽ đi đăng ký sau nên cũng không nhắc. -
Kiểm tra đột xuất và xử lý
Anh Tuấn bị nhắc nhở và lập biên bản vi phạm lần đầu, chưa xử phạt tiền. Tuy nhiên, công an cũng ghi nhận trách nhiệm của chủ nhà trọ khi không phổ biến quy định cho khách thuê.
Sáng 13/6/2025, công an phường tiến hành kiểm tra hành chính các phòng trọ trên địa bàn. Khi đến phòng anh Tuấn, họ phát hiện chưa có khai báo lưu trú trên hệ thống. Vì thời điểm đến trọ là 20 giờ tối hôm trước nên đáng lẽ anh phải hoàn tất thông báo lưu trú trước 23 giờ ngày 12/6. Tuy nhiên, đến sáng hôm sau vẫn chưa làm, nên công an xác định đây là hành vi không thông báo lưu trú đúng thời hạn.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
3. Kết luận
Thông báo lưu trú và khai báo tạm vắng là nghĩa vụ pháp lý bắt buộc đối với mọi công dân khi thay đổi nơi cư trú. Nếu không thực hiện đúng quy định, cá nhân có thể bị phạt từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng, tổ chức vi phạm sẽ bị phạt gấp đôi mức này. Ngoài ra, thời hạn thông báo lưu trú được quy định rất cụ thể phải khai báo trước 23 giờ ngày đến, hoặc trước 8 giờ sáng hôm sau nếu đến sau 23 giờ. Một số trường hợp người thân đến lưu trú nhiều lần chỉ cần khai báo một lần duy nhất.
