Người lao động thử việc đạt yêu cầu phải được ký hợp đồng; nếu không, người sử dụng lao động là cá nhân bị phạt từ 2 đến 5 triệu đồng, tổ chức vi phạm bị phạt gấp đôi và buộc ký hợp đồng.
Thử việc là giai đoạn để cả người lao động và doanh nghiệp đánh giá mức độ phù hợp trước khi bước vào quan hệ lao động chính thức. Bộ luật Lao động 2019 quy định rõ, nếu thử việc đạt yêu cầu thì người sử dụng lao động phải ký hợp đồng lao động. Trong trường hợp doanh nghiệp cố tình không ký, hành vi này sẽ bị xử phạt hành chính và buộc khắc phục theo Nghị định 12/2022/NĐ-CP.
1. Có bắt buộc phải giao kết hợp đồng với người lao động thử việc đạt yêu cầu không?
Khoản 1 Điều 27 Bộ luật Lao động 2019 quy định như sau:
Điều 27. Kết thúc thời gian thử việc
1. Khi kết thúc thời gian thử việc, người sử dụng lao động phải thông báo kết quả thử việc cho người lao động.
Trường hợp thử việc đạt yêu cầu thì người sử dụng lao động tiếp tục thực hiện hợp đồng lao động đã giao kết đối với trường hợp thỏa thuận thử việc trong hợp đồng lao động hoặc phải giao kết hợp đồng lao động đối với trường hợp giao kết hợp đồng thử việc.
Trường hợp thử việc không đạt yêu cầu thì chấm dứt hợp đồng lao động đã giao kết hoặc hợp đồng thử việc.
...
Điều 27 Bộ luật Lao động 2019 quy định rõ khi người lao động kết thúc thời gian thử việc và đạt yêu cầu thì người sử dụng lao động bắt buộc phải ký hợp đồng lao động. Nếu trước đó hai bên đã thỏa thuận thử việc trong hợp đồng lao động thì hợp đồng này sẽ tiếp tục được thực hiện. Nếu chỉ ký hợp đồng thử việc thì sau khi đạt yêu cầu, doanh nghiệp phải ký hợp đồng lao động chính thức.
Tình huống giả định
-
Người lao động thử việc đạt yêu cầu nhưng chưa được ký hợp đồng
Anh Trần Văn Bình, trú tại Phường Bàn Cờ (TP. Hồ Chí Minh), được nhận vào thử việc 01 tháng ở vị trí nhân viên kinh doanh. Sau khi hoàn thành, anh Bình được thông báo đã đạt yêu cầu nhưng công ty chưa ký hợp đồng lao động chính thức. -
Người lao động yêu cầu ký hợp đồng theo luật
Nắm rõ quy định, anh Bình đề nghị công ty phải giao kết hợp đồng ngay, căn cứ vào Điều 27 Bộ luật Lao động 2019. -
Doanh nghiệp đồng ý và ký hợp đồng
Sau khi xem xét, công ty đã ký hợp đồng lao động chính thức với anh Bình, bảo đảm đầy đủ quyền lợi.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Nếu người lao động thử việc đạt yêu cầu nhưng người sử dụng lao động không ký hợp đồng thì sao?
Điều 10, Điều 6 Nghị định 12/2022/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 10. Vi phạm quy định về thử việc
...
2. Phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động có một trong các hành vi sau đây:
...
d) Không giao kết hợp đồng lao động với người lao động khi thử việc đạt yêu cầu đối với trường hợp hai bên có giao kết hợp đồng thử việc.
3. Biện pháp khắc phục hậu quả
...
b) Buộc người sử dụng lao động giao kết hợp đồng lao động với người lao động khi có hành vi vi phạm quy định tại điểm d khoản 2 Điều này.
...
Điều 6. Mức phạt tiền, thẩm quyền xử phạt và nguyên tắc áp dụng đối với hành vi vi phạm hành chính nhiều lần
1. Mức phạt tiền quy định đối với các hành vi vi phạm quy định tại Chương II, Chương III và Chương IV Nghị định này là mức phạt đối với cá nhân, trừ trường hợp quy định tại khoản 1, 2, 3, 5 Điều 7; khoản 3, 4, 6 Điều 13; khoản 2 Điều 25; khoản 1 Điều 26; khoản 1, 5, 6, 7 Điều 27; khoản 8 Điều 39; khoản 5 Điều 41; khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12 Điều 42; khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 Điều 43; khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6 Điều 45; khoản 3 Điều 46 Nghị định này. Mức phạt tiền đối với tổ chức bằng 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.
...
Theo Nghị định 12/2022/NĐ-CP, nếu người sử dụng lao động không ký hợp đồng lao động với người lao động đã đạt yêu cầu sau thử việc thì sẽ bị phạt từ 2.000.000 đến 5.000.000 đồng. Trường hợp vi phạm do tổ chức thực hiện, mức phạt sẽ gấp đôi. Ngoài tiền phạt, doanh nghiệp còn bị buộc phải ký hợp đồng lao động với người lao động để khắc phục hậu quả, bảo đảm quyền lợi chính đáng cho họ.
Tình huống giả định
-
Người lao động hoàn thành thử việc
Anh Phạm Văn Minh trú tại phường Hải An (TP. Hải Phòng) được nhận thử việc vào vị trí nhân viên kỹ thuật tại Công ty TNHH Điện lạnh Hoàng Gia trong thời hạn 02 tháng. Trong quá trình làm việc, anh Minh hoàn thành tốt công việc, được quản lý trực tiếp đánh giá là đạt yêu cầu. -
Người sử dụng lao động vi phạm
Dù anh Minh đã vượt qua thử việc, Công ty Hoàng Gia không tiến hành ký hợp đồng lao động chính thức như quy định. Thay vào đó công ty tiếp tục để anh Minh làm việc nhưng chỉ trả lương dưới dạng “thỏa thuận miệng”. Việc này khiến anh Minh không được bảo đảm đầy đủ các chế độ như bảo hiểm xã hội, nghỉ phép năm và các quyền lợi khác. -
Cơ quan chức năng xử lý
Sau khi anh Minh gửi đơn phản ánh, Thanh tra Sở Nội vụ TP. Hải Phòng đã kiểm tra, xác định Công ty Hoàng Gia vi phạm nghĩa vụ ký hợp đồng lao động theo quy định. Công ty bị xử phạt hành chính 8.000.000 đồng (do là tổ chức, mức phạt gấp đôi so với cá nhân) và buộc phải ký hợp đồng lao động chính thức với anh Minh để bảo đảm quyền lợi hợp pháp cho người lao động.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Pháp luật lao động quy định rõ, người lao động thử việc đạt yêu cầu thì doanh nghiệp bắt buộc phải ký hợp đồng lao động. Nếu vi phạm, người sử dụng lao động là cá nhân có thể bị phạt từ 2.000.000 đến 5.000.000 đồng, tổ chức vi phạm sẽ bị phạt gấp đôi. Đồng thời người sử dụng lao động buộc phải ký hợp đồng với người lao động thử việc đạt yêu cầu.
