Người mang thai hộ phải giao trẻ cho bên nhờ mang thai hộ. Nếu không giao, cha mẹ hợp pháp có quyền yêu cầu Tòa án buộc giao con theo Điều 98 Luật Hôn nhân và gia đình 2014.
Mang thai hộ vì mục đích nhân đạo là một hình thức hỗ trợ sinh sản đòi hỏi sự minh bạch, thiện chí và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp lý. Việc xác định quyền và nghĩa vụ của người mang thai hộ sau khi đứa trẻ chào đời là nội dung thường phát sinh vướng mắc. Pháp luật quy định rõ việc giao con và giải pháp khi người mang thai hộ không thực hiện đúng trách nhiệm.
1. Khi thực hiện việc mang thai hộ có phải giao trẻ lại cho gia đình không?
Khoản 1 Điều 97 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định:
Luật Hôn nhân và gia đình 2014
Điều 97. Quyền, nghĩa vụ của bên mang thai hộ vì mục đích nhân đạo
1. Người mang thai hộ, chồng của người mang thai hộ có quyền, nghĩa vụ như cha mẹ trong việc chăm sóc sức khỏe sinh sản và chăm sóc, nuôi dưỡng con cho đến thời điểm giao đứa trẻ cho bên nhờ mang thai hộ; phải giao đứa trẻ cho bên nhờ mang thai hộ.
...
Về nguyên tắc, người nhờ mang thai hộ là cha mẹ hợp pháp của đứa trẻ. Người mang thai hộ chỉ hỗ trợ quá trình mang thai và sinh con, nên sau khi trẻ ra đời, họ có nghĩa vụ bàn giao cho cha mẹ hợp pháp. Quy định này đảm bảo quyền của trẻ được sống với cha mẹ và tránh phát sinh tranh chấp về quyền nuôi dưỡng sau khi sinh. Người mang thai hộ không thể giữ trẻ vì bất kỳ lý do cá nhân nào nếu không có căn cứ pháp luật.
Tình huống giả định
- Người mang thai hộ thực hiện việc giao trẻ ngay sau khi sinh
Chị Nguyễn Hồ Minh Trang tại tỉnh Lâm Đồng mang thai hộ cho vợ chồng anh Ngô Thành Đạt theo đúng thủ tục pháp luật. Việc thực hiện giao trẻ được thực hiện ngay lập tức sau khi sinh. - Việc giao trẻ được thực hiện theo đúng thỏa thuận
Ngay sau khi sinh, chị Trang phối hợp bệnh viện bàn giao bé gái cho anh Đạt và chị Trần Bích Hà. Đại diện bệnh viện và gia đình hai bên lập biên bản bàn giao để xác nhận. -
Trẻ được đưa về với cha mẹ hợp pháp
Nhờ tuân thủ đầy đủ nghĩa vụ, việc giao trẻ diễn ra thuận lợi, không phát sinh tranh chấp. Trẻ được giao cho cha mẹ để chăm sóc.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Nếu người mang thai hộ không giao trẻ thì sao?
Khoản 5 Điều 98 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định:
Luật Hôn nhân và Gia đình 2014
Điều 98. Quyền, nghĩa vụ của bên nhờ mang thai hộ vì mục đích nhân đạo
...
5. Trong trường hợp bên mang thai hộ từ chối giao con thì bên nhờ mang thai hộ có quyền yêu cầu Tòa án buộc bên mang thai hộ giao con.
Nếu người mang thai hộ không thực hiện nghĩa vụ giao trẻ, đây được xem là vi phạm nghiêm trọng quyền nuôi dưỡng của cha mẹ hợp pháp. Pháp luật cho phép bên nhờ mang thai hộ yêu cầu Tòa án can thiệp, buộc người mang thai hộ giao con. Trong quá trình giải quyết, Tòa án sẽ xem xét toàn bộ hồ sơ và thỏa thuận mang thai hộ để bảo vệ quyền lợi tốt nhất của trẻ. Quy định này đảm bảo sự ổn định trong quan hệ cha mẹ – con và ngăn ngừa hành vi giữ trẻ trái pháp luật.
Tình huống giả định
- Người mang thai hộ không đồng ý giao con sau khi sinh
Chị Hoàng Thuý Hằng tại Quảng Ngãi mang thai hộ hợp pháp cho vợ chồng anh Võ Trường Lâm và chị Nguyễn Mỹ Tiên. Tuy nhiên, khi đến ngày sinh, chị Hằng nảy sinh tình cảm với đứa trẻ và kiên quyết không giao con. -
Gia đình nhờ mang thai hộ nhiều lần đề nghị nhưng bị từ chối
Anh Lâm và chị Tiên đến bệnh viện và nhà riêng của chị Hằng để làm thủ tục nhận con nhưng đều bị từ chối. Việc chăm sóc trẻ sau sinh gặp khó khăn do không được giao đúng đối tượng. -
Tòa án buộc người mang thai hộ phải giao con
Hai vợ chồng nộp đơn yêu cầu Tòa án giải quyết. Sau khi xem xét hồ sơ mang thai hộ, kết luận y khoa và thỏa thuận giữa hai bên, Tòa án ra quyết định buộc chị Hằng phải giao con cho vợ chồng anh Lâm – là cha mẹ hợp pháp của trẻ.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Việc giao trẻ sau khi sinh là nghĩa vụ bắt buộc của người mang thai hộ nhằm bảo đảm trẻ được sống với cha mẹ hợp pháp. Nếu người mang thai hộ từ chối giao con, bên nhờ mang thai hộ có quyền yêu cầu Tòa án can thiệp. Những quy định này giúp quá trình mang thai hộ diễn ra minh bạch và bảo vệ quyền lợi của trẻ.
