Hệ thống bọt khí nén trong xe chữa cháy bao gồm những bộ phận nào?

Trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy, việc ứng dụng các hệ thống hiện đại giúp nâng cao hiệu quả xử lý đám cháy, đặc biệt đối với những đám cháy quy mô lớn hoặc có tính chất phức tạp. Hệ thống bọt khí nén được xem là công nghệ tiên tiến, tạo ra hỗn hợp bọt có khả năng dập tắt lửa nhanh và tiết kiệm nước. Bên cạnh cấu tạo kỹ thuật của hệ thống, hiệu suất hoạt động trong các điều kiện làm việc khác nhau cũng là yếu tố quan trọng để bảo đảm an toàn và hiệu quả khi vận hành xe chữa cháy.

Hệ thống bọt khí nén trong xe chữa cháy bao gồm những bộ phận nào?

Tiểu mục 3.2 Mục 3 Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 13316-6:2023 về Phòng cháy chữa cháy Xe ô tô chữa cháy Phần 6: Xe chữa cháy hệ thống bọt khí nén quy định như sau:

Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 13316-6:2023

3.2. Hệ thống bọt khí nén
Gồm bơm chữa cháy, máy nén khí, hệ thống trộn bọt, hệ thống đường ống và lăng phun để tạo ra bọt khí nén.

Hệ thống bọt khí nén là tổ hợp nhiều thiết bị chuyên dụng, được lắp đặt đồng bộ trên xe chữa cháy để tạo và phun bọt chữa cháy ra ngoài. Mỗi bộ phận đảm nhận một vai trò riêng:

• Bơm chữa cháy: cung cấp nước áp lực cao.

• Máy nén khí: nén không khí để phối trộn cùng nước và chất tạo bọt.

• Hệ thống trộn bọt: kiểm soát tỷ lệ pha trộn giữa nước, không khí và chất tạo bọt.

• Hệ thống đường ống và lăng phun: dẫn và phun hỗn hợp bọt ra khu vực cháy với áp lực phù hợp.

Việc kết hợp các bộ phận này giúp tạo ra bọt khí nén có khả năng bao phủ, cách ly và làm mát vùng cháy, mang lại hiệu quả dập lửa nhanh hơn so với phương pháp phun nước truyền thống, đồng thời tiết kiệm nước và hạn chế hư hại cho tài sản.

Tình huống giả định

Xe chữa cháy hệ thống bọt khí nén được triển khai tại đám cháy

• Đám cháy bùng phát tại khu công nghiệp Đình Vũ
  Vào rạng sáng ngày 10/6/2025, xảy ra vụ cháy lớn tại nhà kho chứa hóa chất dung môi. Lực lượng Cảnh sát PCCC đã điều xe chữa cháy hệ thống bọt khí nén đến hiện trường.

• Hệ thống bọt khí nén hoạt động đồng bộ và hiệu quả
  Khi vận hành, bơm chữa cháy cung cấp nước áp lực cao, máy nén khí và hệ thống trộn bọt phối hợp tạo ra lớp bọt dày, phủ kín khu vực cháy, ngăn oxy tiếp xúc với nhiên liệu. Lăng phun điều hướng chính xác, giúp dập tắt đám cháy chỉ sau 30 phút.

• Kết quả được cơ quan chức năng đánh giá tích cực
  Sau vụ việc, cơ quan có thẩm quyền đánh giá hệ thống bọt khí nén đã phát huy tốt hiệu quả chữa cháy, rút ngắn thời gian dập lửa và bảo đảm an toàn cho lực lượng làm nhiệm vụ.

Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.

Khi hoạt động trong mọi điều kiện làm việc, hệ thống bọt khí nén phải đáp ứng yêu cầu gì về hiệu suất?

Tiết 4.4.1.2.1 Tiểu mục 4.4.1 Mục 4 Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 13316-6:2023 về Phòng cháy chữa cháy Xe ô tô chữa cháy Phần 6: Xe chữa cháy hệ thống bọt khí nén quy định như sau:

Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 13316-6:2023

4.1.2.1. Yêu cầu hiệu suất phù hợp với công suất
Khi hệ thống bọt khí nén hoạt động trong mọi điều kiện làm việc đã đặt, máy nén khí phải có khả năng đáp ứng lượng khí cung cấp cần thiết trong các điều kiện làm việc tương ứng và sự chênh lệch giữa áp suất đầu ra của máy nén khí và áp suất đầu ra của bơm chữa cháy không vượt quá 15%.

Ttiêu chí về hiệu suất hệ thống bọt khí nén nhằm đảm bảo áp suất khí nén và áp suất bơm nước luôn tương thích, giúp hỗn hợp bọt được phun ra ổn định và đạt hiệu quả tối đa. Nếu chênh lệch áp suất vượt quá 15%, bọt tạo ra có thể không đạt tiêu chuẩn về độ đặc, độ bám dính và khả năng dập lửa.

Tình huống giả định

Xe chữa cháy gặp sự cố do áp suất giữa máy nén khí và bơm chữa cháy không đồng đều

• Vụ cháy xảy ra tại khu dân cư 
  Vào tối 22/5/2025, xảy ra vụ cháy nhà dân trong khu vực đông dân cư. Lực lượng Cảnh sát PCCC điều động xe chữa cháy bọt khí nén đến hiện trường.

• Hệ thống bọt khí nén hoạt động không ổn định do chênh lệch áp suất
  Khi triển khai chữa cháy, áp suất đầu ra của máy nén khí thấp hơn áp suất bơm chữa cháy trên 20%, khiến hỗn hợp bọt bị loãng, khả năng bao phủ và làm mát kém. Đội kỹ thuật phải tạm dừng để điều chỉnh lại hệ thống, cân bằng áp suất giữa hai thiết bị.

• Sau khi khắc phục, hệ thống hoạt động hiệu quả trở lại
  Sau khi kiểm tra và hiệu chỉnh, hệ thống bọt khí nén vận hành ổn định, phun ra lớp bọt dày và đặc hơn, nhanh chóng dập tắt hoàn toàn đám cháy.

Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.

Kết luận

Hệ thống bọt khí nén trong xe chữa cháy là tổ hợp kỹ thuật hiện đại, gồm nhiều bộ phận phối hợp nhằm tạo ra bọt chữa cháy có khả năng dập lửa nhanh và hiệu quả. Khi vận hành, máy nén khí phải bảo đảm đáp ứng đủ lượng khí cần thiết và duy trì độ chênh lệch áp suất không vượt quá 15% so với bơm chữa cháy.