Từ ngày 01/7/2025, hành vi cản trở lực lượng và phương tiện chữa cháy có thể bị xử phạt hành chính đến 25 triệu đồng theo quy định mới. Ngoài ra, Luật Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ 2024 cũng quy định rõ trách nhiệm của từng cá nhân, tổ chức trong công tác phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ.
1. Từ ngày 01/7/2025, cản trở xe chữa cháy có thể bị phạt đến 25 triệu đồng.
Căn cứ điểm a khoản 5 Điều 27 Nghị định 106/2025/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ:
Điều 27. Vi phạm quy định về chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ
…
5. Phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 25.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây:
a) Cản trở lực lượng và phương tiện chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ thực hiện chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ;
...
Trước đây, chưa có quy định riêng xử phạt hành vi cản trở xe chữa cháy. Các trường hợp vi phạm chỉ bị xử lý gián tiếp qua lỗi giao thông như dừng đỗ sai quy định, với mức phạt thấp, không phản ánh đúng mức độ nguy hiểm. Từ 01/7/2025, Nghị định 106/2025/NĐ-CP lần đầu tiên quy định rõ ràng, độc lập và có chế tài nghiêm khắc cho hành vi này. Mức phạt từ 15 đến 25 triệu đồng thể hiện sự thay đổi mạnh mẽ về chính sách pháp luật, nhằm nâng cao hiệu quả ứng cứu, đảm bảo xe chữa cháy không bị cản trở khi làm nhiệm vụ. Đây là bước tiến lớn, giúp lấp khoảng trống pháp lý và kịp thời bảo vệ tính mạng, tài sản người dân trong các tình huống khẩn cấp.
Tình huống giả định
Một phút thiếu ý thức – Thiệt hại hàng tỷ đồng
-
Xảy ra cháy
Ngày 01/7/2025, tại một căn hộ tầng 3 trong khu dân cư quận Bình Thạnh, TP.HCM, xảy ra vụ hỏa hoạn nghiêm trọng. Thời điểm này trùng với ngày quy định mới về xử phạt PCCC bắt đầu có hiệu lực. -
Xe cứu hỏa bị cản trở bởi xe tải giao hàng
Khi lực lượng phòng cháy chữa cháy đến hiện trường, xe cứu hỏa không thể tiếp cận được do xe tải do ông Nguyễn Hữu Tâm điều khiển đỗ chắn hẻm. Ông Tâm đang giao hàng cho cửa hàng tạp hóa gần đó, không có mặt tại xe. -
Phải phá rào chắn và đi đường vòng
Lực lượng chức năng buộc phải phá dỡ rào chắn và chuyển hướng qua đường vòng, khiến việc tiếp cận hiện trường chậm hơn 10 phút, để mặc ngọn lửa lan rộng và thiêu rụi toàn bộ tầng ba, gây thiệt hại hơn 3 tỷ đồng. -
Xử phạt theo quy định mới từ 01/7/2025
Sau khi lập biên bản, Công an TP.HCM xác định ông Tâm đã cản trở lực lượng chữa cháy. Căn cứ điểm a khoản 5 Điều 27 Nghị định 106/2025/NĐ-CP, ông Tâm bị xử phạt hành chính 20 triệu đồng – mức trung bình trong khung 15–25 triệu đồng. -
Tài xế khiếu nại vì không biết luật mới có hiệu lực
Ông Tâm nộp đơn khiếu nại, cho rằng hành vi này trước đây chỉ bị nhắc nhở hoặc phạt nhẹ, và không hề biết quy định đã thay đổi ngay trong ngày xảy ra vụ việc. -
Cơ quan chức năng bác khiếu nại, giữ nguyên quyết định xử phạt
Sau khi được giải thích rõ ràng về hiệu lực của Nghị định 106/2025/NĐ-CP, ông Tâm chấp nhận mức phạt. Cơ quan chức năng giữ nguyên quyết định xử phạt, nhấn mạnh hành vi cản trở lực lượng PCCC là rất nghiêm trọng, đặc biệt trong bối cảnh luật đã bổ sung mức xử phạt tăng nặng từ ngày 01/7/2025.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính chất tham khảo)
2. Mỗi cá nhân, tổ chức đều có trách nhiệm trong công tác phòng cháy, chữa cháy.
Theo quy định tại Điều 8 Luật Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ 2024 có hiệu lực từ ngày 01/7/2025:
Luật Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ 2024
Điều 8. Trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, hộ gia đình, cá nhân trong hoạt động phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ
1. Phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ là trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, hộ gia đình, cá nhân hoạt động, sinh sống trên lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
2. Công dân từ đủ 18 tuổi trở lên, đủ sức khỏe có trách nhiệm tham gia vào Đội phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ cơ sở, Đội phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ chuyên ngành hoặc Đội dân phòng khi có yêu cầu.
3. Người đứng đầu cơ sở có trách nhiệm sau đây:
a) Tổ chức tuyên truyền, phổ biến, giáo dục kiến thức, pháp luật về phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ; tổ chức huấn luyện, bồi dưỡng nghiệp vụ phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ cho các đối tượng thuộc phạm vi quản lý;
b) Thành lập, duy trì hoạt động Đội phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ cơ sở hoặc Đội phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ chuyên ngành theo quy định tại Điều 37 của Luật nàyhoặc phân công người thực hiện nhiệm vụ phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ thuộc phạm vi quản lý;
c) Ban hành hoặc tham mưu người có thẩm quyền ban hành nội quy phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ;
d) Tổ chức thực hiện, kiểm tra, đôn đốc, giám sát cơ quan, tổ chức, cá nhân thuộc phạm vi quản lý về việc thực hiện quy định, nội quy, biện pháp, yêu cầu và duy trì điều kiện an toàn về phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ;
đ) Xây dựng, tổ chức thực tập phương án chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ theo quy định của pháp luật;
e) Quyết định hoặc đề xuất người có thẩm quyền quyết định trang bị, duy trì tính năng sử dụng của phương tiện phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ; tổ chức chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ; khắc phục hậu quả do cháy, tai nạn, sự cố gây ra;
g) Lập, quản lý hồ sơ về phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ thuộc phạm vi quản lý; khai báo, cập nhật dữ liệu về phòng cháy, chữa cháy;
h) Thực hiện nhiệm vụ khác về phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ theo quy định của pháp luật.
4. Chủ phương tiện giao thông có trách nhiệm sau đây:
a) Tổ chức tuyên truyền, phổ biến kiến thức, pháp luật về phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ; tổ chức huấn luyện, bồi dưỡng nghiệp vụ phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ cho các đối tượng thuộc phạm vi quản lý;
b) Ban hành nội quy phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ;
c) Tổ chức thực hiện, kiểm tra, đôn đốc, giám sát cá nhân thuộc phạm vi quản lý về việc thực hiện quy định, nội quy, biện pháp, yêu cầu và duy trì điều kiện an toàn về phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ;
d) Trang bị, duy trì tính năng sử dụng của phương tiện phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ; tổ chức chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ; khắc phục hậu quả do cháy, tai nạn, sự cố gây ra;
đ) Xây dựng, tổ chức thực tập phương án chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ theo quy định của pháp luật;
e) Thực hiện nhiệm vụ khác về phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ theo quy định của pháp luật.
5. Người quyết định đầu tư, chủ đầu tư, chủ sở hữu công trình, chủ phương tiện giao thông, cơ quan, tổ chức, cá nhân trong hoạt động đầu tư xây dựng công trình, sản xuất, lắp ráp, đóng mới, hoán cải phương tiện giao thông có trách nhiệm thực hiện các yêu cầu về phòng cháy và chữa cháy trong việc áp dụng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, thẩm định, thi công, giám sát thi công, nghiệm thu về phòng cháy và chữa cháy.
6. Chủ hộ gia đình trực tiếp sử dụng nhà ở mà không phải là người đứng đầu cơ sở có trách nhiệm sau đây:
a) Thực hiện quy định tại Điều 20 và Điều 21 của Luật này;
b) Tuyên truyền, đôn đốc, nhắc nhở thành viên khác trong gia đình thực hiện pháp luật về phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ;
c) Thường xuyên tự kiểm tra, phát hiện và khắc phục kịp thời nguy cơ gây cháy, nổ, tai nạn, sự cố;
d) Thực hiện các nhiệm vụ khác về phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ theo quy định của pháp luật.
7. Cá nhân có trách nhiệm sau đây:
a) Chấp hành quy định, nội quy, biện pháp, yêu cầu về phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ của cơ quan, tổ chức hoặc người có thẩm quyền theo quy định của pháp luật;
b) Tìm hiểu kiến thức về phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ và kỹ năng thoát nạn, sử dụng dụng cụ, phương tiện phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ thông dụng;
c) Bảo đảm an toàn trong sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt, thiết bị, dụng cụ sinh lửa, sinh nhiệt, chất dễ cháy, nổ;
d) Phát hiện, ngăn chặn nguy cơ trực tiếp gây cháy, nổ và các hành vi vi phạm quy định an toàn về phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ trong điều kiện, khả năng cho phép;
đ) Tham gia chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ khi được cơ quan, người có thẩm quyền huy động; chấp hành yêu cầu, quyết định của người chỉ huy chữa cháy, người chỉ huy cứu nạn, cứu hộ khi tham gia chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ.
8. Trách nhiệm về phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ đối với trường hợp thuê, mượn, ở nhờ nhà ở được quy định như sau:
a) Người cho thuê, cho mượn, cho ở nhờ nhà ở có trách nhiệm tuyên truyền, đôn đốc, nhắc nhở người thuê, mượn, ở nhờ thực hiện quy định của pháp luật về phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ;
b) Người thuê, mượn, ở nhờ nhà ở có trách nhiệm theo quy định tại khoản 6 Điều này, trừ trường hợp có thỏa thuận khác với người cho thuê, mượn, ở nhờ nhà ở.
Trường hợp thuê, mượn, ở nhờ nhà ở kết hợp sản xuất, kinh doanh thì người thuê, mượn, ở nhờ còn có trách nhiệm bảo đảm điều kiện an toàn về phòng cháy theo quy định tại Điều 21 của Luật này.
9. Cơ quan, tổ chức, cá nhân không thuộc đối tượng quy định tại khoản 3 Điều 50 của Luật nàycó trách nhiệm bảo đảm kinh phí cho hoạt động phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ trong phạm vi quản lý.
10. Chính phủ quy định chi tiết điểm c và điểm g khoản 3, điểm b khoản 4 và khoản 5 Điều này.
Trước đây, Luật Phòng cháy và chữa cháy năm 2001 (sửa đổi 2013) chỉ quy định trách nhiệm phòng cháy ở mức định hướng, chưa làm rõ vai trò cụ thể của từng đối tượng như hộ gia đình, người thuê nhà hay chủ phương tiện cá nhân. Điều này khiến việc thực hiện trên thực tế còn mơ hồ và khó xử lý khi có vi phạm.
Luật mới đã cụ thể hóa nghĩa vụ phòng cháy chữa cháy từ cấp tổ chức đến từng người dân, không chỉ lực lượng chức năng, mà bất kỳ ai sinh sống hoặc hoạt động tại Việt Nam đều có trách nhiệm phòng cháy, chữa cháy. Mỗi người đều phải thực hiện đúng phần việc của mình như trang bị thiết bị chữa cháy, tập huấn thoát hiểm, kiểm tra nguy cơ cháy nổ định kỳ. Việc mở rộng đối tượng chịu trách nhiệm giúp công tác phòng cháy sát thực tế, dễ quản lý và xử phạt hơn. Từ đó, không ai còn có thể viện lý do “không thuộc thẩm quyền” để né tránh nghĩa vụ phòng cháy.
Tình huống giả định
Không tuân theo nghĩa vụ dẫn đến hậu quả khó lường
-
Bà Nguyễn Thị Hồng, sống tại TP. Huế, mở tiệm làm tóc tại tầng trệt nhà riêng và đồng thời cho thuê hai phòng trọ phía sau. Trong suốt thời gian hoạt động, bà không trang bị bình chữa cháy, không phổ biến quy định an toàn hay hướng dẫn thoát hiểm cho người thuê.
-
Chập điện gây cháy, lan sang khu vực kinh doanh
Tháng 7/2025, tại một phòng trọ xảy ra chập điện, ngọn lửa bốc cháy và lan sang cả khu vực tiệm tóc. Dù được lực lượng PCCC dập tắt kịp thời, vụ việc gây thiệt hại nghiêm trọng và khiến nhiều người hoảng sợ. -
Phát hiện vi phạm an toàn cháy nổ
Sau vụ việc, cơ quan chức năng kiểm tra hiện trường và phát hiện không có phương tiện PCCC, không lập hồ sơ theo dõi an toàn cháy nổ, vi phạm quy định tại Điều 8 Luật Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ 2024. -
Chủ nhà cho rằng trách nhiệm thuộc về người thuê
Bà Hồng phủ nhận trách nhiệm, cho rằng người thuê phòng phải tự chịu trách nhiệm, còn bản thân chỉ là chủ tiệm tóc, không kinh doanh tại khu vực trọ nên không nghĩ phải tuân thủ quy định phòng cháy. -
Lực lượng chức năng xác định chủ hộ phải chịu trách nhiệm
Sau khi đối chiếu pháp luật, cơ quan chức năng khẳng định bà Hồng vừa là chủ hộ kinh doanh, vừa là người cho thuê nhà ở, nên đều thuộc diện bắt buộc phải thực hiện quy định về an toàn cháy nổ. -
Bị xử phạt và buộc khắc phục hậu quả
Hành vi thiếu trách nhiệm, không chấp hành quy định PCCC của bà Hồng đã dẫn đến việc bị xử phạt vi phạm hành chính, đồng thời bị buộc trang bị phương tiện PCCC và lập hồ sơ quản lý an toàn cháy nổ theo quy định hiện hành.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính chất tham khảo)
Kết luận
Từ ngày 01/7/2025, mức xử phạt đối với hành vi cản trở xe chữa cháy có thể lên tới 25 triệu đồng. Đây là chế tài nghiêm khắc nhằm bảo đảm việc cứu hộ diễn ra nhanh chóng, hiệu quả. Đồng thời, theo quy định tại Luật Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ 2024, mọi cá nhân, tổ chức đều có nghĩa vụ chủ động thực hiện các biện pháp phòng cháy phù hợp với vai trò của mình. Việc nâng cao ý thức và tuân thủ quy định sẽ góp phần giảm thiểu thiệt hại khi sự cố xảy ra.
