Đất xây dựng công trình sự nghiệp thuộc nhóm đất phi nông nghiệp, bao gồm đất xây dựng cơ sở văn hóa, xã hội, y tế, giáo dục đào tạo, thể dục thể thao, khoa học công nghệ, môi trường, khí tượng thủy văn, ngoại giao...
Đất xây dựng công trình sự nghiệp là loại đất phi nông nghiệp quan trọng, được dùng để phát triển các hoạt động văn hóa, xã hội, y tế, giáo dục và nhiều lĩnh vực khác. Pháp luật đã quy định cụ thể các loại đất thuộc nhóm này như đất xây dựng cơ sở văn hóa, cơ sở y tế, cơ sở giáo dục, thể thao hay khoa học công nghệ. Khi có nhu cầu chuyển mục đích sử dụng từ đất xây dựng công trình sự nghiệp sang đất sản xuất kinh doanh phi nông nghiệp, người sử dụng đất bắt buộc phải xin phép cơ quan có thẩm quyền.
1. Đất xây dựng công trình sự nghiệp gồm những loại đất nào?
Theo khoản 4 Điều 5 Nghị định 102/2024/NĐ-CP, pháp luật quy định:
Điều 5. Quy định chi tiết loại đất trong nhóm đất phi nông nghiệp
...
4. Đất xây dựng công trình sự nghiệp, bao gồm:
a) Đất xây dựng cơ sở văn hóa là đất xây dựng các công trình văn hóa gồm trung tâm hội nghị, nhà hát, nhà văn hóa, trung tâm văn hóa, cung văn hóa, câu lạc bộ, rạp chiếu phim, rạp xiếc; công trình có tính biểu trưng, nghệ thuật (tượng đài ngoài trời, cổng chào, quảng trường, bia tưởng niệm...); cung thiếu nhi, nhà thiếu nhi, trung tâm hoạt động thanh thiếu nhi, nhà bảo tàng, nhà triển lãm, thư viện, cơ sở sáng tác văn học, cơ sở sáng tác nghệ thuật, nhà trưng bày tác phẩm nghệ thuật, trụ sở của đoàn nghệ thuật và các công trình văn hóa khác được Nhà nước thành lập hoặc cho phép hoạt động;
b) Đất xây dựng cơ sở xã hội là đất xây dựng các công trình dịch vụ xã hội gồm trung tâm cung cấp dịch vụ công tác xã hội, cơ sở bảo trợ xã hội; trung tâm chữa bệnh - giáo dục - lao động xã hội; trung tâm điều dưỡng người có công; cơ sở trợ giúp trẻ em; cơ sở chăm sóc người cao tuổi, người khuyết tật, trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt; cơ sở nuôi dưỡng trẻ em có hoàn cảnh khó khăn và các cơ sở dịch vụ xã hội khác được Nhà nước thành lập hoặc cho phép hoạt động;
c) Đất xây dựng cơ sở y tế là đất xây dựng các công trình về y tế gồm bệnh viện, nhà hộ sinh, trung tâm y tế, trạm y tế và cơ sở khám bệnh, chữa bệnh khác; cơ sở phục hồi chức năng, cơ sở dưỡng lão trong y tế; cơ sở y tế dự phòng; cơ sở dân số; cơ sở kiểm nghiệm, nghiên cứu khoa học công nghệ trong lĩnh vực y tế; đất chăn nuôi động vật, đất nuôi, trồng dược liệu phục vụ mục đích y tế; cơ sở kiểm chuẩn, kiểm định; cơ sở giám định y khoa; cơ sở giám định pháp y; cơ sở sản xuất thuốc; cơ sở sản xuất thiết bị y tế; cơ sở điều trị cho người bị nhiễm HIV/AIDS người tâm thần và các cơ sở y tế khác được Nhà nước thành lập hoặc cho phép hoạt động; kể cả phần diện tích để làm văn phòng, làm nơi kinh doanh, dịch vụ như bán thuốc, nhà hàng, nhà nghỉ cho người nhà bệnh nhân, bãi gửi xe có thu tiền thuộc phạm vi cơ sở y tế, trừ cơ sở y tế do Bộ Quốc phòng, Bộ Công an quản lý;
d) Đất xây dựng cơ sở giáo dục và đào tạo là đất xây dựng các công trình phục vụ giáo dục, đào tạo gồm cơ sở giáo dục mầm non, cơ sở giáo dục phổ thông, cơ sở giáo dục thường xuyên, trường chuyên biệt, cơ sở giáo dục đại học, cơ sở giáo dục nghề nghiệp và các cơ sở giáo dục, đào tạo khác được Nhà nước thành lập hoặc cho phép hoạt động; kể cả phần diện tích làm văn phòng, ký túc xá cho học sinh, sinh viên, làm nơi bán đồ dùng học tập, nhà hàng, bãi đỗ xe và các khu chức năng khác thuộc phạm vi cơ sở giáo dục và đào tạo, trừ cơ sở giáo dục và đào tạo do Bộ Quốc phòng, Bộ Công an quản lý;
đ) Đất xây dựng cơ sở thể dục, thể thao là đất xây dựng các công trình phục vụ thể dục, thể thao được Nhà nước thành lập hoặc cho phép hoạt động gồm khu liên hợp thể thao, trung tâm đào tạo, huấn luyện vận động viên thể thao, trung tâm thể thao, sân vận động; đường gôn của sân gôn, sân tập trong sân gôn và hệ thống cây xanh, mặt nước, cảnh quan của sân gôn, hạng mục công trình phục vụ cho việc quản lý, vận hành, khai thác, sử dụng, kinh doanh sân gôn (trừ cơ sở lưu trú, dịch vụ cho người chơi gôn); bể bơi và cơ sở tập luyện, huấn luyện, thi đấu thể dục, thể thao khác; phần diện tích làm văn phòng, nơi bán vé, bán đồ lưu niệm, bán dụng cụ thể dục, thể thao, bãi đỗ xe và các công trình khác phục vụ thể dục, thể thao thuộc phạm vi cơ sở thể dục, thể thao; trừ cơ sở thể dục, thể thao do Bộ Quốc phòng, Bộ Công an quản lý;
e) Đất xây dựng cơ sở khoa học và công nghệ là đất xây dựng các công trình phục vụ hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của các tổ chức như: tổ chức nghiên cứu, phát triển, dịch vụ khoa học và công nghệ; tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; cơ sở ươm tạo công nghệ, cơ sở ươm tạo doanh nghiệp khoa học và công nghệ; cơ sở ươm tạo, cơ sở kỹ thuật, trung tâm đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo; trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo; phòng thí nghiệm; cơ sở nghiên cứu khoa học của doanh nghiệp khoa học và công nghệ; công viên khoa học, công nghệ; bảo tàng khoa học; hệ thống chuẩn đo lường; hạ tầng thông tin, thống kê khoa học và công nghệ; khu làm việc chung hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo và cơ sở vật chất - kỹ thuật của các tổ chức khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, các cơ sở khoa học và công nghệ khác được Nhà nước thành lập hoặc cho phép hoạt động;
g) Đất xây dựng cơ sở môi trường là đất xây dựng các công trình phục vụ cho hoạt động bảo vệ môi trường, bảo tồn đa dạng sinh học, gồm công trình phòng ngừa, ứng phó sự cố môi trường, quan trắc môi trường; công trình theo dõi bảo tồn đa dạng sinh học và công trình bảo vệ môi trường khác;
h) Đất xây dựng cơ sở khí tượng thủy văn là đất xây dựng các công trình về khí tượng thủy văn, gồm trạm khí tượng thủy văn, trạm giám sát biến đổi khí hậu và công trình khí tượng thủy văn khác;
i) Đất xây dựng cơ sở ngoại giao là đất xây dựng trụ sở ngoại giao, gồm các cơ quan đại diện ngoại giao (đại sứ quán), cơ quan lãnh sự nước ngoài (lãnh sự quán), cơ quan đại diện các tổ chức quốc tế tại Việt Nam, văn phòng đại diện của các tổ chức ngoại giao nước ngoài, các tổ chức phi Chính phủ có chức năng ngoại giao; cơ sở ngoại giao đoàn do Nhà nước quản lý;
k) Đất xây dựng công trình sự nghiệp khác là đất xây dựng các công trình sự nghiệp theo quy định của pháp luật không thuộc quy định tại các điểm a, b, c, d, đ, e, g, h và i khoản này.
...
Đất xây dựng công trình sự nghiệp là một nhóm đất phi nông nghiệp được sử dụng để phục vụ lợi ích công cộng và phát triển xã hội. Nhóm đất này bao gồm nhiều lĩnh vực khác nhau, từ văn hóa, giáo dục, y tế cho đến khoa học công nghệ, thể thao, môi trường và ngoại giao. Việc phân loại chi tiết giúp Nhà nước có cơ sở pháp lý để quản lý, quy hoạch và khai thác đất đai một cách hiệu quả, đồng thời bảo đảm phù hợp với nhu cầu phát triển của từng ngành, lĩnh vực.
Tình huống giả định:
-
UBND Thành phố Đà Nẵng phê duyệt dự án xây dựng trung tâm thể dục thể thao
Khu đất rộng 15 ha được xác định mục đích sử dụng là đất xây dựng cơ sở thể dục thể thao, thuộc nhóm đất công trình sự nghiệp. -
Dự án được triển khai xây dựng
Các hạng mục chính gồm sân vận động, bể bơi và khu huấn luyện vận động viên. Trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ghi rõ loại đất là đất xây dựng công trình sự nghiệp. -
Công trình được đưa vào hoạt động
Trung tâm thể dục thể thao chính thức đi vào khai thác, phục vụ nhu cầu tập luyện và thi đấu của người dân. Việc sử dụng đúng mục đích giúp địa phương phát huy giá trị xã hội, đồng thời phù hợp với quy định quản lý của Nhà nước.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
2. Chuyển đất công trình sự nghiệp sang đất kinh doanh có cần xin phép không?
Theo điểm e khoản 1 Điều 121 Luật Đất đai 2024, pháp luật quy định:
Điều 121. Chuyển mục đích sử dụng đất
1. Các trường hợp chuyển mục đích sử dụng đất phải được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép bao gồm:
...
e) Chuyển đất xây dựng công trình sự nghiệp, đất sử dụng vào mục đích công cộng có mục đích kinh doanh sang đất sản xuất, kinh doanh phi nông nghiệp;
...
Đất xây dựng công trình sự nghiệp được Nhà nước quản lý chặt chẽ nhằm phục vụ lợi ích công cộng trong các lĩnh vực văn hóa, giáo dục, y tế, thể thao, môi trường hay ngoại giao. Khi có nhu cầu chuyển sang mục đích sản xuất kinh doanh phi nông nghiệp, người sử dụng đất phải xin phép cơ quan có thẩm quyền để đảm bảo tính minh bạch và đúng quy hoạch. Nếu tự ý chuyển đổi, hành vi này bị coi là vi phạm pháp luật đất đai, có thể dẫn đến xử phạt hành chính hoặc buộc khôi phục hiện trạng ban đầu.
Tình huống giả định:
-
Một cơ sở y tế công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh xin chuyển mục đích sử dụng đất
Bệnh viện này quản lý khu đất 3 ha được xác định là đất xây dựng công trình sự nghiệp. Do nhu cầu hợp tác đầu tư, bệnh viện muốn chuyển một phần diện tích sang mục đích xây dựng trung tâm dịch vụ y tế tư nhân. -
Cơ quan chức năng tiếp nhận hồ sơ
Sở Tài nguyên và Môi trường hướng dẫn bệnh viện lập hồ sơ xin chuyển mục đích sử dụng đất. Hồ sơ được thẩm định kỹ lưỡng nhằm bảo đảm không ảnh hưởng đến quy hoạch sử dụng đất và lợi ích công cộng. -
UBND ra kết quả giải quyết
UBND Thành phố Hồ Chí Minh ra quyết định cho phép chuyển đổi mục đích một phần diện tích đất, đồng thời yêu cầu đơn vị nộp đủ nghĩa vụ tài chính. Phần đất còn lại vẫn giữ nguyên mục đích sự nghiệp để bảo đảm nhu cầu khám chữa bệnh cho người dân.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
3. Kết luận
Đất xây dựng công trình sự nghiệp thuộc nhóm đất phi nông nghiệp, bao gồm nhiều loại như đất xây dựng cơ sở văn hóa, y tế, giáo dục, thể thao, khoa học công nghệ và các lĩnh vực khác. Khi có nhu cầu chuyển sang đất sản xuất kinh doanh phi nông nghiệp, người sử dụng đất bắt buộc phải xin phép cơ quan có thẩm quyền để đảm bảo đúng quy hoạch và tuân thủ pháp luật.
