Đất trồng cây hằng năm gồm hai loại chính là đất trồng lúa và đất trồng cây hằng năm khác theo quy định pháp luật.
Đất trồng cây hằng năm là một trong những loại đất quan trọng trong nhóm đất nông nghiệp, gắn liền trực tiếp với hoạt động sản xuất nông nghiệp của người dân. Trong đó, pháp luật đã xác định rõ đất trồng cây hằng năm được chia thành các loại cụ thể để quản lý và sử dụng hiệu quả. Đồng thời, Nhà nước cũng quy định thời hạn đất không được đưa vào sử dụng sẽ dẫn đến việc bị thu hồi nhằm bảo đảm quỹ đất phục vụ cho sản xuất.
1. Đất trồng cây hằng năm gồm những loại đất nào?
Căn cứ khoản 1 Điều 4 Nghị định 102/2024/NĐ-CP:
Điều 4. Quy định chi tiết loại đất trong nhóm đất nông nghiệp
1. Đất trồng cây hằng năm là đất trồng các loại cây được gieo trồng, cho thu hoạch và kết thúc chu kỳ sản xuất trong thời gian không quá một năm, kể cả cây hằng năm được lưu gốc. Đất trồng cây hằng năm gồm đất trồng lúa và đất trồng cây hằng năm khác, cụ thể như sau:
a) Đất trồng lúa là đất trồng từ một vụ lúa trở lên hoặc trồng lúa kết hợp với các mục đích sử dụng đất khác được pháp luật cho phép nhưng trồng lúa là chính. Đất trồng lúa bao gồm đất chuyên trồng lúa và đất trồng lúa còn lại, trong đó đất chuyên trồng lúa là đất trồng từ 02 vụ lúa trở lên;
b) Đất trồng cây hằng năm khác là đất trồng các cây hằng năm không phải là trồng lúa.
...
Đất trồng cây hằng năm là loại đất dùng để gieo trồng các loại cây có chu kỳ thu hoạch không quá một năm, kể cả trường hợp cây được lưu gốc cho vụ sau. Nhóm này bao gồm hai loại chính là đất trồng lúa (chuyên trồng hoặc kết hợp, trong đó lúa là mục đích chính) và đất trồng cây hằng năm khác như ngô, khoai, mía, rau màu, hoa ngắn ngày.
Sự phân loại này giúp quản lý đất nông nghiệp rõ ràng hơn, đồng thời bảo đảm chính sách hỗ trợ và quy hoạch sản xuất phù hợp cho từng loại đất, nhất là trong việc đảm bảo an ninh lương thực và phát triển đa dạng cây trồng.
Tình huống giả định:
-
Hộ gia đình xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nông nghiệp
Năm 2025, ông Nguyễn Văn Hùng tại tỉnh Quảng Ngãi nộp hồ sơ xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với 2 thửa đất, một thửa trồng lúa 2 vụ và một thửa trồng rau màu theo mùa vụ. -
Cơ quan chuyên môn phân loại đất
Phòng Tài nguyên và Môi trường xác định thửa đất trồng lúa của ông Hùng là đất chuyên trồng lúa, còn thửa đất rau màu thuộc nhóm đất trồng cây hằng năm khác. Việc phân loại được ghi rõ trong hồ sơ và cập nhật vào hệ thống quản lý đất đai. -
Hoàn tất thủ tục cấp giấy chứng nhận
Sau khi xác minh, UBND tỉnh Quảng Ngãi cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho hộ gia đình ông Hùng, trong đó ghi rõ loại đất theo quy định. Điều này giúp cơ quan quản lý thuận tiện trong quy hoạch, còn người dân được hưởng các chính sách hỗ trợ phù hợp cho từng loại đất.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
2. Đất trồng cây hằng năm không sử dụng trong bao lâu thì bị Nhà nước thu hồi?
Căn cứ khoản 7 Điều 81 Luật Đất đai 2024:
Điều 81. Các trường hợp thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai
...
7. Đất trồng cây hằng năm, đất nuôi trồng thủy sản không được sử dụng trong thời gian 12 tháng liên tục, đất trồng cây lâu năm không được sử dụng trong thời gian 18 tháng liên tục, đất trồng rừng không được sử dụng trong thời gian 24 tháng liên tục và đã bị xử phạt vi phạm hành chính mà không đưa đất vào sử dụng theo thời hạn ghi trong quyết định xử phạt vi phạm hành chính;
...
Nếu đất trồng cây hằng năm bị bỏ hoang liên tục trong 12 tháng mà không được đưa vào sản xuất thì cơ quan quản lý có quyền xử phạt hành chính. Nếu sau thời gian ghi trong quyết định xử phạt mà người sử dụng vẫn không canh tác, Nhà nước sẽ tiến hành thu hồi.
Việc này nhằm hạn chế tình trạng đất nông nghiệp bị bỏ hoang, tránh lãng phí tài nguyên đất và bảo đảm quỹ đất phục vụ cho sản xuất.
Tình huống giả định:
-
Hộ gia đình bà Trần Thị Mai bỏ hoang đất trồng rau
Năm 2024, bà Trần Thị Mai ở tỉnh Thanh Hóa được giao 3.000 m² đất trồng cây hằng năm để canh tác rau màu. Tuy nhiên, do chuyển sang kinh doanh dịch vụ, bà Mai bỏ không sản xuất trong suốt 12 tháng liên tục. -
Cơ quan chức năng xử phạt hành chính
Tháng 7/2025, sau khi kiểm tra, Phòng Tài nguyên và Môi trường xác định đất bị bỏ hoang. UBND tỉnh Thanh Hóa ra quyết định xử phạt hành chính và yêu cầu bà Mai phải đưa đất vào sử dụng trong thời hạn 6 tháng. -
UBND ra quyết định thu hồi đất
Hết thời hạn ghi trong quyết định xử phạt, bà Mai vẫn không trồng trọt. UBND tỉnh Thanh Hóa ban hành quyết định thu hồi đất trồng cây hằng năm để giao lại cho hợp tác xã địa phương quản lý và đưa vào sản xuất.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
3. Kết luận
Đất trồng cây hằng năm là loại đất dùng để canh tác các loại cây có chu kỳ thu hoạch không quá một năm, được chia thành đất trồng lúa và đất trồng cây hằng năm khác. Nếu người sử dụng bỏ đất liên tục 12 tháng, đã bị xử phạt mà vẫn không đưa vào sản xuất thì Nhà nước sẽ tiến hành thu hồi đất.
